Қостанай Қазақстанның ең көркем қалалардың бірі болып табылады. 19 ғасырдың соңында Тобол өзенінің жағасында құнарлы жерлер болғандықтан шаруалар жайғасты, бірте- бірте ауыл өсті және үлкен қала болды. 1895 жылы Қостанай деп аталды, ол Қалмық шабуылынан Қазақ жерлерін қорғап атағы жайылған Қостана батыр атымен аталды. Қала едәуір 740 шаршы шақырымға тең үлкен ұлан- байтақ аумақты алады, 200 мың. адам және түрлі ұлт өкілдері тұрады: орыстар (43%), қазақтар (31%), украиндықтар (14%), немістер (4%), татарлар (2%) және басқа да ұлттар (6%). Қостанай қаласы едәуір пайдалы қазбалармен бай, онда белсенді түрде тау кенін, бокситтер, асбест, және азды- кемді алтын, күміс, лимонита, мырыш, никель және тағы басқа қазбаларды өндіреді. Сонымен қатар жеңіл индустрия (аяқ киім және киім тігу, жиһаз өндіру бойынша фабрика) және тағам өнеркәсібі (ет, жем, сүт қайта өңдейтін және арақ өндіретін зауыттар) кемелденген. Зауыттарға шикізатты: ірі қара мал, тауық, шошқаларды сондай- ақ жергілікті фермаларда өсіреді. Қостанай басқа Қазақ қалаларының білім мекемелері деңгейі бойынша және ғылыми- техникалық санына жол бермейді. Қостанайда 30- дан аса жалпы білім беретін мектептер, 12 орта мамандырылған мекемелер және 13 жоғары оқу мекемелер салынды. Қостанайдың ең негізгі Университеттері А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті және Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты болып табылады. Қостанайда туристердің назарын аудартатын, соның ішінде екі мыңға жуық тарихи және мәдени ескерткіштері бар. Туристердің ағайынды Яушев пассажы сияқты және Воронова және Сенокосова саудагерлер үйлері сияқты тарихи ғимараттары назарын аудартады. Мәдени демалысын жақсы көретіндер қуыршақ және орыс драм театрына, И. Омаров атындағы Қазақ театрына және тамаша облыстық филармониясына бара алады. Сондай- ақ Қостанайда бірегей мұражайы бар: Ы. Алтынсарин мұражайы мұрасы және тарих және өлкетану мұражайы бар. Әрине Қостанайда болғасын орталық әмбебабы дүкенінен, Ғаным дизайн ателье, Art- cafe дүкенінен (кәде сыйларсыз, жергілікті кәсіпшілер суреті) есте қалатын кәде сыйларсыз кете алмайсын. Қостанайда тек қана демалмай, сонымен бірге санаторияларда және профилакторияларда емделуге болады.
Қостанай — Қостанай облысының әкімшілік, экономикалық, мәдени орталығы. Қазақстандағы аса ірі темір, әуе және автомобиль жолдары тораптарының бірі.
Батыс Сібір ойпатының дала белдемі алып жатқан оңтүстік-батыс шетін құрайтын Қостанай жазығының орталық бөлігінде орналасқан. Тобыл өзенінің, оған Әбілсай мен Қостанай деген салалары құятын биік жарқабақты террасалы жағада орналасқан.
Жерінің аумағы 8991 гектар. Тұрғыны 205,5 мың адам (2003). Қостанай осы атыраптағы байырғы елді мекендердің бірі. Оның іргесін 1897 ж. Ресей патшасының жарлығына байланысты қазақтың жергілікті руларынан тартып алынған «Қостанай» атты қоныста, Еділ бойы мен Орынбор губерниясынан көшіп келген орыс шаруалары қалаған.
Алғашқыда «Николаевка» деп аталды. 1893 ж. Қазақстанның құрамында болған бұрынғы Торғай облысында жаңадан ендірілген уездік аумақтық-әкімшілік бөлінісіне сәйкес оған «Қостанай» атауы берілді де, Қостанай уезінің орталығына айналды. 1912 – 13 ж. Оңтүстік Сібір темір жолы магистралінің Челябинск – Троицк – Қостанай тармағының салынуына байланысты Қостанай Ресейде өнеркәсіптік дамуы бойынша біршама ілгері тұрған Орталық Ресей аудандарымен тікелей сауда-саттық байланыстар жасауға мүмкіндік алды. Соның нәтижесінде Қостанай Солтүстік Қазақстандағы ірі сауда орталықтарының біріне айналды.
Қала едәуір 740 шаршы шақырымға тең үлкен ұлан- байтақ аумақты алады, 200 мың. адам және түрлі ұлт өкілдері тұрады: орыстар (43%), қазақтар (31%), украиндықтар (14%), немістер (4%), татарлар (2%) және басқа да ұлттар (6%). Қостанай қаласы едәуір пайдалы қазбалармен бай, онда белсенді түрде тау кенін, бокситтер, асбест, және азды- кемді алтын, күміс, лимонита, мырыш, никель және тағы басқа қазбаларды өндіреді. Сонымен қатар жеңіл индустрия (аяқ киім және киім тігу, жиһаз өндіру бойынша фабрика) және тағам өнеркәсібі (ет, жем, сүт қайта өңдейтін және арақ өндіретін зауыттар) кемелденген. Зауыттарға шикізатты: ірі қара мал, тауық, шошқаларды сондай- ақ жергілікті фермаларда өсіреді.
Қостанай басқа Қазақ қалаларының білім мекемелері деңгейі бойынша және ғылыми- техникалық санына жол бермейді. Қостанайда 30- дан аса жалпы білім беретін мектептер, 12 орта мамандырылған мекемелер және 13 жоғары оқу мекемелер салынды. Қостанайдың ең негізгі Университеттері А. Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті және Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты болып табылады.
Қостанайда туристердің назарын аудартатын, соның ішінде екі мыңға жуық тарихи және мәдени ескерткіштері бар.
Туристердің ағайынды Яушев пассажы сияқты және Воронова және Сенокосова саудагерлер үйлері сияқты тарихи ғимараттары назарын аудартады.
Мәдени демалысын жақсы көретіндер қуыршақ және орыс драм театрына, И. Омаров атындағы Қазақ театрына және тамаша облыстық филармониясына бара алады. Сондай- ақ Қостанайда бірегей мұражайы бар: Ы. Алтынсарин мұражайы мұрасы және тарих және өлкетану мұражайы бар.
Әрине Қостанайда болғасын орталық әмбебабы дүкенінен, Ғаным дизайн ателье, Art- cafe дүкенінен (кәде сыйларсыз, жергілікті кәсіпшілер суреті) есте қалатын кәде сыйларсыз кете алмайсын.
Қостанайда тек қана демалмай, сонымен бірге санаторияларда және профилакторияларда емделуге болады.
Қостанай — Қостанай облысының әкімшілік, экономикалық, мәдени орталығы. Қазақстандағы аса ірі темір, әуе және автомобиль жолдары тораптарының бірі.
Батыс Сібір ойпатының дала белдемі алып жатқан оңтүстік-батыс шетін құрайтын Қостанай жазығының орталық бөлігінде орналасқан. Тобыл өзенінің, оған Әбілсай мен Қостанай деген салалары құятын биік жарқабақты террасалы жағада орналасқан.
Жерінің аумағы 8991 гектар. Тұрғыны 205,5 мың адам (2003). Қостанай осы атыраптағы байырғы елді мекендердің бірі. Оның іргесін 1897 ж. Ресей патшасының жарлығына байланысты қазақтың жергілікті руларынан тартып алынған «Қостанай» атты қоныста, Еділ бойы мен Орынбор губерниясынан көшіп келген орыс шаруалары қалаған.
Алғашқыда «Николаевка» деп аталды. 1893 ж. Қазақстанның құрамында болған бұрынғы Торғай облысында жаңадан ендірілген уездік аумақтық-әкімшілік бөлінісіне сәйкес оған «Қостанай» атауы берілді де, Қостанай уезінің орталығына айналды. 1912 – 13 ж. Оңтүстік Сібір темір жолы магистралінің Челябинск – Троицк – Қостанай тармағының салынуына байланысты Қостанай Ресейде өнеркәсіптік дамуы бойынша біршама ілгері тұрған Орталық Ресей аудандарымен тікелей сауда-саттық байланыстар жасауға мүмкіндік алды. Соның нәтижесінде Қостанай Солтүстік Қазақстандағы ірі сауда орталықтарының біріне айналды.