Ры
«Қазақ тілі мен әдебиеті» (T2) пәні бойынша 5 сынып оқушысының өзіндік жұмыс жос
ІV тоқсан, 2019-2020 оқу жылы
13-тарау: Ер есімі ел есінде
9-сабақ
Сабақтың тақырыбы: Ұлы Отан соғысы туралы не білемін? (нәтиже сабақ)
Оқу мақсаты:
5.Ж5. Жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес
орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді
орынды қолдану
Оқушы:
1. Берілген жоспар мен тірек сөздерге сүйеніп тақырып бойынша ақпараттық мәтін
құрастырады,
2. Эссе құрылымын, орфографиялық заңдылықтар мен үндестік заңын сақтайды және
тыныс белгілерін дұрыс қояды.
Ресурс:
Оқулық, «Қазақ тілі мен әдебиеті», 5-сынып, «Көкжиек-Горизонт» ба тапсырма. Оқулықтың 1-тапсырмада берілген сөйлемдерді жалғастыр.
2-тапсырма. Берілген жоспарды, тірек сөздерді пайдаланып, дескрипторға сәйкес
ақпараттық мәтін құрастырып жаз.
Жоспар:
І. Кіріспе бөлім
Ұлы Отан соғысы болған жылдар мен жерлер
ІІ. Негізгі бөлім
Ұлы Отан соғысы кезіндегі балалар өмірі
ІІ. Қорытынды бөлім
Ұлы Отан соғысы кезіндегі батырлар және олардың ерлігі
Тірек сөздер:
Басталды / аяқталды / соғыс болып жатты / қиын болды / көп балалар / жетім қалды /
киімдері / тамағы / көңіл-күйі / денсаулығы / жұмыс істеді / армандады / жауынгерлер /
қазақ батырлары / құрметтейміз
Дескриптор:
1. Мәтін мазмұны жоспарға сәйкес жазылды.
2. Тірек сөздерді толық және дұрыс қолданды.
3. Эссе құрылымын (абзацтар) сақтап жазды.
4. Тыныс белгілері мен жалғауларды дұрыс қолданды.
Үй тапсырмасы:Сен тұратын аймақта кімдер Ұлы Отан соғысына қатысты? «Ұлы
Отан соғысына қатысқан менің жерлестерім» тізімін жасап (10 – 20 адам), мұғалімге
WhatsApp желісі немесе е-mail арқылы жібер что тут нужно сделать

Жеңіс күні

Құтты болсын жеңіс күні ағайын

Көптен күткен ұлы күнде жар салайын.

Ата - бабам қан берісіп шайқасқан,

Ата - бабам намыс бермей айқасқан

Жеңіс күнін қарсалайық бәріміз.

Жеңіс күнін тойлайық жас кәріміз.

Осындай бір бейбіт өмір сыйлаған

Ардагерлер, ағаларға мың алғыс.

Қазақтың қос жұлдызы қыздары,

Қыз болса да намыс бермей қорғады.

1941 - 1945 ші жылдары

Адамдар өз елдерін қорғады.

Ал қазір бейбіт өмір басталды.

Ел қорғау адамзат үшін басты парыз

Жер қорғау адамзат үшін талмас міндет.

Біз балалар бейбіт өмір қалаймыз

Сондықтанда бейбіт бола аламыз.

Туып өскен жері Батыс Қазақстан облысының Жаңақала ауданына қарасты Бекетай құмы деген жер. Топырақ Алматы қаласынан бұйырған.Қазақстанның халық әртісі. Халық өнерпаздарының 1937 жылы өткен республикалық байқауына қатысып 75 жасында халық аспаптарын тартатын өнерпаздардың Мәскеуде өткен Бүкілодақтық бірінші байқауында, одан кейін 1944 жылы 83 жасында Орта Азияның бес республикасынан өнерпаздар қатысқан Ташкенттегі он күндікте Дина тағы да жүлделі орындарды жеңіп алады.Дина ата-ана шаңырағында бұлаңдап өскен жас кезінің өзінде ақ Дәулеткерей, Мүсірәлі, Әлікей, Түркеш, Ұзақ, Есжан, Байжұма, Баламайсаң сияқты күйшілердің күйін нәшіне келтіре тартып, төңірегі «домбырашы қыз» деп атаған. Қаршадай қыздың даңқын естіп, әйгілі Құрманғазы арнайы іздеп келген. Ол Динаның домбыра тартысына сүйсініп, болашағынан үлкен үміт күтіп, батасын берген. Осыдан кейін Динадан көз жазбай, үнемі айналып соғып, додалы күй айтыстарына ертіп барып, домбыра тартудың терең сырларын үйретеді. Дина тоғыз жасынан бастап он тоғыз жасына дейін, қашан ұзатылғанша Құрманғазының баулуында болады. Құрманғазыдай дәулескер күйшінің ұстаз болуы Динаның ғана бақытты болып қойған жоқ, исі қазақтың күй өнерінің бақыты болды.
Динаның әсем сазды аяулы күйлері осынау жар қызығын көріп, бала бақытына мейірленген жылдарда туған. Ұзатыларда әкесінің еншің деп мінгізген қарақасқа атына арнап шығарған «Қарақасқа» ат» күйі, өзі пір тұтатын күйшілері Дәулеткерей мен Түркешке еліктеп шығарған «Бұлбұл», «Жігер», «Байжұма» сияқты күйлері, ақылды да айбарлы, сұлу да сырбаз абысынан арналған «Кербез» күйі, үлкен ұлы Жұрымбай 1916 жылғы «Июнь жарлығы» бойынша әскерге шақырылғанда тартқан «Он алтыншы жыл» («Набор») күйі, қадірлес замандастарына сүйсінуден туған «Қосалқа» күйі, балдай тәтті, бауыр етіндей жақын баласы Қоңырға арнаған «Әсем қоңыр» күйі, міне, бұлар Динаның өзіндік қолтаңбасын айқын танытатын біртуар күйлер. Бұл күйлері арқылы Дина қазақ күйлерінің өрісін ұзартып, өресін биіктетумен бірге, өзі де ұлы күйшілермен терезесін теңестірді.Дина Кеңес заманында да өзінің арман аңсарын, үміт тілегін халқының жолына бағыштап өтті. Жасының ұлғайғанына қарамастан Қазақстанның 20 жылдығына орай «Тойбастар», Отан соғысы жылдарында «Ана бұйрығы», «Жеңіс» сияқты күйлер шығарды. Рас, қоғамның репрессиялық қаталдығы туыдрған жағымсыз саясат пен желбуаз идеология Динаның бұла дарынын қақпайлап бақты. Оны төлтума арқасынан (шабытынан) айырып, әсіре ұраншылдықтың қолжаулығы етпек болды. Ол шығарған күйлерге «Еңбек ері», «Сауыншы», «Сталин», «Делегат», «Көкөніс» деп ат қойып, алаулатып жалаулатып, ресми салтанаттардың ұран күйіне айналдырды. Алайда, шын асылды тот баспайды. Динаның қанатты өнері халқының рухани асыл қазынасы ретінде бүгін мен болашаққа қызмет көрсете бермек.