с Казахским 1. Мәтінді оқып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтаңыз. Ақпараттардың мәтін идеясымен байланысын 1 сөйлеммен жазыңыз.
Ең алғашқы акулалар осыдан 400 миллион жыл бұрын пайда болған. Ол кезде динозаврлар да болмаған деген дерек бар. Оқымыстылар оларды жер шарындағы барлық мұхиттардан кездестіргенін айтады. Акула шеміршекті балықтар тобына жатады. Өйткені денесі толықтай шеміршектен құралған. Бұл жыртқыш туралы алғашқы деректерді «тарих атасы» деп танылған Геродот жазбаларынан (484-425 ж.ж.) кездестіруге болады. Адамдар егеуқұм қағазын (наждачная бумага) ойлап табу үшін «шагрень» аталатын акуланың қалың терісін пайдаланған. Ал жапон әскерлері бұл терімен қылыш сабын қаптаған. Сонда қылыштары ұстағанға ыңғайлы әрі қолдан тайып кетпейтін болған. Кейбір балықшылар акулаларды аулап, сорпа жасау үшін жүзбеқанаттарын кесіп алып, қайтадан теңізге лақтырып жібереді екен. Алайда олар одан кейін жүзе де алмай, дем ала да алмай, ақыр соңында өліп қалатын болған. Олардың 40-45 тісі бар. Жанында алмастыру үшін тағы бірнешеуі тұрады екен. Тістері түсіп немесе сынып қалған жағдайда қайтадан қалыпқа келтіру үшін акулаға небары бір күн жеткілікті. Олар өз өмірінде отыз тіске дейін алмастыра алады. Бірақ жаңа тістері ескісінен үлкендеу болады. Сондықтан бұл жыртқыштар қорқынышты көрінеді. «Акула» деген сөзді ағылшын тілінде ең алғаш рет 1569 жылы қолданған. Ал оған дейін ағылшын балықшылары мен теңізшілері оны «теңіз қасқыры» немесе испанша «tiburon» деп атаған. Португалдық акулалар 3,5 километр су түбінде өмір сүреді екен. Алайда олардың адамға шабуылының басым көпшілігі 1-2 метр тереңдікте болған.Олар шабуыл жасамастан бұрын міндетті түрде ескертпе белгілерін береді. Мысалы: су бетіне арқасын шығарады және басын көтереді. Бұл алып балықтың шабуылынан әлем бойынша бір жылда 30 шақты адам өмірімен қош айтысады. Олардың көбісі Солтүстік Америка (Флорида мен Гавайи), Аустралия және Оңтүстік Африка жағалауларында тіркелген. Жылына 100 миллионнан астам акула өлтіріледі. Оның тістерін түрлі зергерлік бұйымдарға, бауырын бетке жағатын иіс май жасауға, ал жүзбеқанаттарын жоғарыда айтқанымыздай сорпа әзірлеуге қолданады екен.
Неізгі 1 ақпарат:
Қосымша 1 ақпарат:
сәлем Ербол калың қалай менде жақсы.бізге қонсайшы.Бізде жаңа музей ашылды.Ол жақта көптеген қызықты заттар бар,Мысалы: домбыралар,алтын адамның баскиімі,құлыштар,садақтар,жебелер,қамшылар т.б.Бүгінгі күнде аталмыш музейде Балқия Рысбаеваның басшылығымен 10 адам қызмет етеді.Мемлекеттік орталық музейі мәдени-білім жұмысы қызметінде түрлі шаралар – фестивальдер, ашық есік күндері, қайырымдылық акциялары, шеберлік сабақтары, концерттер, шолу және тақырыптық экскурсиялар, тарихи квестер, викториналар, байқаулар, музей сабақтары, шығармашылық кездесулер және т.б. өткізіп тұрады.
Кәсіп дегеніміз бұл маңызды, керекті өміріміздің бөлігі. Кәсіп әрбір адамға керек. Себебі кәсіптің арқасында адам өзіне ақша табады және өзінің сүйікті ісімен айналысады. Менің ойымша адам өзі қалаған, ұнатқан кәсәбін таңдап, оны оқуы тиіс. Себебі, менің ойымша егер адам өзі ұнатпайтын кәсіпке барса, ол жұмысын өкінішпен өткізеді. Менің ойымша, қазір көп адам өздері қаламайтын, ұнатпайтын кәсәптерге барып оқиды. Менің ойымша, бұл, біріншіден, сол ұнамайтын кәсіпте көп төлейтіндігінен, екіншіден, олардың ата-аналары өздері қалаған кәсіпке береді. Менің ойымша бұл дұрыс емес және сен өзің қалаған кәсіпке баруың керек.
Сол себепті өздерің қалаған кәсіпке бару керек, кәсіп туралы оқу керек және еңбектену керек