с казахским Мәтінді оқы.
І. Есенберлин. «Көшпенділер» романы
ХХ ғасырдағы көрнекті қазақ жазушыларының бірі І. Есенберлин қазақ әдебиетінің тарихында ең көп (17) роман жазған жазушы.
І. Есенберлин 1969 жылы «Қаһар», 1971 жылы «Алмас қылыш», 1974 жылы «Жанталас» романдарын жазып, жарыққа шығарды. Кейін бұл үш роман біріктіріліп, «Көшпенділер» деген атпен трилогия болып басылып шықты. Трилогияда ХV–XІХ ғасыр аралығындағы Қазақ хандығы өмір сүрген кезең суреттеледі.
«Алмас қылыш» романында ХV–ХVI ғасырларда Қазақ хандығының құрылуы, Әбілқайыр, Жәнібек, Керей хандардың тақ үшін таласы, қазақ руларының бірлесу идеялары суреттеледі.
«Жанталас» романында ХVIІІ ғасырдағы әлеуметтік-қоғамдық тартыстар, халық басынан өткен шапқыншылық оқиғалары бейнеленеді. Романда Абылай хан мен Бұқар жырау, басқа да тарихи тұлғалардың образдары жасалған.
«Қаһар» романында қазақ жерін отарлауға қарсы шыққан Кенесары Қасымовтың күрескерлік образы сомдалған.
Мәтінді оқып, кестені толтыр
Романның бөлімі Не суреттеледі Кезеңі Хандар
(ғасыр)
«Алмас қылыш» романы
«Жанталас» романы
«Қаһар» романы
1. Кісі елінде сұлтан болғанша,
Өз еліңде ұлтан бол.
2. Өз елім, өлең төсегім.
3. Мал қонысын іздейді,
Ер жігіт туысын іздейді.
4. Ел-елдің барі жақсы,
Өз елің барінен жақсы.
5. Іргесі берік елді
Жау ала алмас,
Ауызы бір елді
Дау ала алмас.
6. Сұңқар киясын сағынады,
Торғай ұясын сағынады.
7. Ұлтарақтай болса да
Ата қонысы жер қымбат.
Ат төбеліндей болса да
Туып өскен ел қымбат.
8. Жат елдің жақсысы болғанша,
Өз еліңнің сақшысы бол.
9. Есі бар жігіт елін табар,
Есі жоқ жігіт жаттың отын жағар.
Тілім менің - таусылмайтын байлығым. Ең құдіретті де қастерлі өз ана тілім. Шыр етіп дүниеге келгеннен бері ана тіліммен өсіп келемін. Ана тілі арқылы алғашқы әліппені таныдым. Содан бері міне, өз ана тіліммен сусындап келемін. Өз тарихымды танып білдім. Туған тіліміздің абыройын асқақтату – әрбір азаматтың борышы. Себебі, біздің болмысымыз, салт - дәстүріміз, дініміз, мәдениетіміз осы тілімізде жатыр. Тәуелсіз елдің жас ұрпағын парасатты, білімді, іскер, қабілетті, ұлтжанды етіп қалыптастыруда мемлекеттік тіліміздің атқаратын қызметі өте жоғары. Сондықтан да туған еліміздің мемлекеттік тілін білуге міндеттіміз. Өйткені, тіл - ата - бабамыздан бізге қалған аманаты. Ата - баба мұрасын жалғастыру, оның мәртебесін көтеру мына баршамыздың міндетіміз, парызымыз. Тіл арқылы ақындарымыз бен жазушыларымыздың. даналардың сөздерін, өлең - жырларын оқып білеміз, олардан ғибрат аламыз. “Өнер алды – қызыл тіл” деген осыдан шыққан болар. Елінің болашағын ойлаған,. құрметпен қараған әрбір азамат ана тілін сақтап қалуы үшін қолынан келген көмегін аямауы тиіс. Асыл қазынамызға айналған қазақ тілінің құндылығының арта беруіне әрдайым өз үлесімді қосамын. Тәуелсіз Қазақстанның көгінде көк байрағымыз желбіреді, әр қазақтың жүрегінде Әнұранымыз айтылды, өзіміздің қазақ тілімізбен қайтадан қауыштық. Қазақстан Республикасының тіл туралы Заңы қабылданды. Бұның бәрі Елбасының көреген саясатының арқасында деп білемін. Ендігі біздің міндетіміз тілімізді сақтап, сол тілде сауатты жазып, ойымызды қазақ тілінде таза жеткізу, ардақтап құрметтеу.