Сәуірдің бірі Жазгытұры қалмайды қыстың сызы
1 - тапсырма: мәтінді оқып, кестені толтыр
Қазақ халқының ұлы ақыны Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы 1845 жылы қазіргі Семей
облысының Абай ауданында туған. Абайдың әкесі білімді, беделді адам болған. Шешесі
Ұлжан қайырымды, мінезі жұмсақ, тілге бай адам еді. Әжесі Зере мен анасы Ұлжан
Абайға ертегі, аңыз әңгімелерді айтып, тәрбиелеп отырды. Әкесі Құнанбай Абайды 9
жасында Семейдегі діни мектепке береді. 13 жасында үш ай орыс мектебінде оқиды. Абай
Пушкин, Лермонтов, Крыловтың шығармаларын көп оқып, қазақ тіліне аударды. Абай
аударған Пушкиннің «Татьяна әні», Лермонтовтың «Қараңғы түнде тау қалғып» деген
өлеңдеріне ән де шығарды. Ол қазақ халқын мәдениетке, орыс халққымен дос болуға
шақырды. Абай Құнанбайұлы 1904 жылы қайтыс болды. Шығармалары 1909 жылы
Петербургте жарық көрді. Қазақтың ұлы жазушысы Мұхтар Омарханұлы Әуезов «Абай
жолы» эпопеясын ақын өміріне арнады. Абайдың әйгілі шығармалары: 45 қара сөзі,
«Көзімнің қарасы», «Айттым сәлем, Қаламқас», «Ғылым таппай мақтанба» т. б.
Негізгі ақпарат
Қосымша ақпарат
Мәтін бойынша сұрақтар
Мәтіндегі сан есімдерді сөзбен
жазындар
1845 -
Привет, Эрнур!
о деревне и городе
лето
Я беспокоюсь о тебе сегодня
Я хочу написать. Я живу в деревне, вы живете в городе. Это интересно
Я хочу поехать в отпуск в город, а вы спешите в деревню. Это почему?
Давайте разберемся!
Интересуюсь разными культурными местами города. Возможность в городе
много. Добраться куда угодно можно на общественном транспорте или такси.
В парках много разных качелей. Вы смотрите фильмы в кино.
Вы ходите в большие магазины. Напряженная жизнь. Большие небоскребы
а какие красивые постройки! Поэтому я хочу жить в городе. А как насчет вас?
С нетерпением жду Вашего ответа.
Привет Алибек.
Көмекші есімдер — негізгі сөздерге телене жұмсалып, олардың кеңістікке (мекенге), уақытқа (мезгілге) қатысын толықтырып, нақтылап тұратын сөздер. Оған алд, арт, аст, қас, маң, жан, іш, туп, сырт, бас, бет, шет, түс, бой сияқты толық лексикалық мағынасы жоқ сөздер жатады. Көмекші есімдер мекенді, заттың жақын-апыстығы (ауылдың шеті, жаны, төңірегі, маңы)\ қыры (көпірдің асты, үсті, бойы); аралығы (екі үйдің ортасы, екі көшенің арасы) тұрғысынан саралап атайды. Кейбір көмекші есімдер қыс, жаз, түн тәрізді сөздермен тіркәсіп келіп, оларды мезгілдікжағынан нақтылап, дәлдеп тұрады (қыстың басы, түннің ортасы). Көмекші есімдер өзі тіркескен негізгі сөздермен көбіне изафеттік байланыста қолданылады. Мысалы: өзеннің бойы, ауылдың сырты, қаланың маңы, құдықтың түбі, жолдың үсті, айдың ортасы, жылдың басы, аптаның аяғы т. б. Көмекші есімдер сөйлемнің дербес мүшесі болып жұмсалмайды. Негізгі сөздермен тіркесіп барып, сөйлемнің бір мүшесі болады: Мысалы, Ауылдың жаны — терең сай (Абай). Мұндағы ауылдың жаны — бастауыш.