Сөйлемнің ортасында келген қыстырма сөзді табыңыз. А) Бүгін күн ашық екен, әйтеуір.
В) Біріншіден, Асқардың жасы кіші.
С) Қысқасы, сен үйде отырасың.
Д) Мен, сірә, киноға бармайтын шығармын.
Е) Әлбетте, сенікі дұрыс.
2. Сөйлемнің басында тұрған қаратпа сөзді көрсетіңіз.
А) Кеше жаңбыр жауды.
В) Сенің атын қалай, балам?
С) Қап, әттеген-ай!
Д) Асқар, бүгін күн жылы ма?
Е) Оян, қазақ!
3. Қыстырма сөз қай сөйлемде екенін белгілеңіз.
А)Сабақтан келемін де үй жинаймын.
В)Сабақтан келіп, үй жинадым.
С)Сабақтан келген соң, үй жинаймын.
Д)Қысқасы, сабақтан келген соң үй жинаймын.
Е)Сабақтан келдім де, үй жинадым.
4. Одағайдың білдіретін мағынасын анықтаңыз.
Әттең, бүгін кешікпей келгеніңде үлгіретін едің!
А) Бұйыру.
В) Жекіру.
С) Таңдану.
Д) Шаттану.
Е) Өкіну.
5. Қаратпа сөзді анықтаңыз. Балам қай көшеге келіп тұрмыз?
А) Тұрмыз.
В) Қай.
С) Балам.
Д) Келіп.
Е) Көшеге.
6. Үтірдің қойылу себебі, дұрысын белгілеңіз.
Мүмкін, келіп қалар.
А) Еліктеу.
В) Одағай.
С) Қаратпа.
Д) Қыстырма.
Е) Шылау.
7. Одағайға байланысты тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.
А) Уа, шіркін, ән деп осыны айт!
В) Сыналар, ей жігіттер, келді кезің.
С) Жүрегім, ойбай соқпа енді...
Д) Япырау әттеген-ай, атын сұрамаппын ғой.
Е) Өй Жиренше, жаңағы осы Қодар кім?
8. Қаратпа сөз қатысып тұрған сөйлемді табыңыз.
А) Бізде бүгін алты сабақ болады.
В) Ертең суық болады.
С) Сен киноға барасың ба?
Д) Айман, сен келесің бе?
Е) Бүгін жаңбыр жауды.
9. Қыстырма сөзі бар сөйлемді табыңыз.
А) Үлкенді сыйлау-асыл қасиет.
В) Тұрмыс құр, балам.
С) Көктем айларында біресе жаңбыр, біресе қар жауады.
Д) Мен, шынымды айтайын, қорқудамын.
Е) Жаман айтпай, жақсы жоқ .
10. Үтір мен леп белгісінің қойылу себебін белгілеңіз. Ойпырмай, күннің суығын-ай!
А) Еліктеуіш сөз
В) Қыстырма сөз
С) Одағай сөз
Д) Оқшау сөз
Е) Қаратпа сөз
11. Құрамында қаратпа сөзі бар сөйлемді табыңыз.
А) Ол, сірә, бүгін келмейді.
В) Кел, балалар, оқылық!
С) Мен дүкенге бардым.
Д) Піскен алма жерге түсті.
Е) Паһ, шіркін!
12. Шақыру одағайы қатысқан сөйлемді табыңыз.
А)Тұрсам, о, тоба-ай, айнала көк шалғын!
В)Шынында бұл-ойланатын жұмыс.
С)Балам, жүзін сынық қой.
Д) Әжем сиырды «ахау-ахау» деп шақырады.
Е) Шіркін, мен ұшқыш болсам
Кітап - білім бұлағы,
Білім - өмір шырағы.
(сондықтан оқу керек)
- Жоқ, ауаны тап-таза деп айта алмаймыз.
- Неліктен?
- Себебі қазіргі кезде машиналар, әртүрлі көліктер көп жүреді. Зауыттар ауаны ластайды. Адамдардың бірі далаға қоқыс тастап кетеді, бірі шылым шегеді.
- Арман, мен далада сірінкемен ойнап, от жағып жатқан балаларды көрдім. Олар да ауаны ластайды ғой, иә?
- Әрине, ластайды. Отпен ойнағанның салдары ауаны ластаудан басқа да дерттерге әкелуі мүмкін. Бұл балалардікі дұрыс емес. Отпен ойнауға болмайды!
- Ал лас ауадан адам ауыруы мүмкін бе?
- Иә, осы айтып кеткен ауаны ластайтын заттар адамға ауру әкеледі. Сондықтан ауаны ластамауға тырысу керек.
- Ал ауаны қалай ластамауға болады?
- Ол үшін біздің істей аларымыз қоқыс тастамау және өсімдіктер өсіру.
- Ал өсімдіктің қандай пайдасы бар?
- Олар көмірқышқыл газын жұтып, оттегін бөліп шығарады.
- Оттегі деген не?
- Оттегімен тірі ағзалар адамдар, жануарлар, т. б. тыныс алады.
- Міне керемет! Бізге мұғалім өсімдік әкеліңдер дегені осы екен ғой.
- Иә, осылай таза ауаны сақтау керек.