Сөйлемнің ортасында келген қыстырма сөзді табыңыз. А) Бүгін күн ашық екен, әйтеуір.
В) Біріншіден, Асқардың жасы кіші.
С) Қысқасы, сен үйде отырасың.
Д) Мен, сірә, киноға бармайтын шығармын.
Е) Әлбетте, сенікі дұрыс.
2. Сөйлемнің басында тұрған қаратпа сөзді көрсетіңіз.
А) Кеше жаңбыр жауды.
В) Сенің атын қалай, балам?
С) Қап, әттеген-ай!
Д) Асқар, бүгін күн жылы ма?
Е) Оян, қазақ!
3. Қыстырма сөз қай сөйлемде екенін белгілеңіз.
А)Сабақтан келемін де үй жинаймын.
В)Сабақтан келіп, үй жинадым.
С)Сабақтан келген соң, үй жинаймын.
Д)Қысқасы, сабақтан келген соң үй жинаймын.
Е)Сабақтан келдім де, үй жинадым.
4. Одағайдың білдіретін мағынасын анықтаңыз.
Әттең, бүгін кешікпей келгеніңде үлгіретін едің!
А) Бұйыру.
В) Жекіру.
С) Таңдану.
Д) Шаттану.
Е) Өкіну.
5. Қаратпа сөзді анықтаңыз. Балам қай көшеге келіп тұрмыз?
А) Тұрмыз.
В) Қай.
С) Балам.
Д) Келіп.
Е) Көшеге.
6. Үтірдің қойылу себебі, дұрысын белгілеңіз.
Мүмкін, келіп қалар.
А) Еліктеу.
В) Одағай.
С) Қаратпа.
Д) Қыстырма.
Е) Шылау.
7. Одағайға байланысты тыныс белгісі дұрыс қойылған сөйлемді көрсетіңіз.
А) Уа, шіркін, ән деп осыны айт!
В) Сыналар, ей жігіттер, келді кезің.
С) Жүрегім, ойбай соқпа енді...
Д) Япырау әттеген-ай, атын сұрамаппын ғой.
Е) Өй Жиренше, жаңағы осы Қодар кім?
8. Қаратпа сөз қатысып тұрған сөйлемді табыңыз.
А) Бізде бүгін алты сабақ болады.
В) Ертең суық болады.
С) Сен киноға барасың ба?
Д) Айман, сен келесің бе?
Е) Бүгін жаңбыр жауды.
9. Қыстырма сөзі бар сөйлемді табыңыз.
А) Үлкенді сыйлау-асыл қасиет.
В) Тұрмыс құр, балам.
С) Көктем айларында біресе жаңбыр, біресе қар жауады.
Д) Мен, шынымды айтайын, қорқудамын.
Е) Жаман айтпай, жақсы жоқ .
10. Үтір мен леп белгісінің қойылу себебін белгілеңіз. Ойпырмай, күннің суығын-ай!
А) Еліктеуіш сөз
В) Қыстырма сөз
С) Одағай сөз
Д) Оқшау сөз
Е) Қаратпа сөз
11. Құрамында қаратпа сөзі бар сөйлемді табыңыз.
А) Ол, сірә, бүгін келмейді.
В) Кел, балалар, оқылық!
С) Мен дүкенге бардым.
Д) Піскен алма жерге түсті.
Е) Паһ, шіркін!
12. Шақыру одағайы қатысқан сөйлемді табыңыз.
А)Тұрсам, о, тоба-ай, айнала көк шалғын!
В)Шынында бұл-ойланатын жұмыс.
С)Балам, жүзін сынық қой.
Д) Әжем сиырды «ахау-ахау» деп шақырады.
Е) Шіркін, мен ұшқыш болсам
Әнші құм
Қазақстанның кең байтақ дархан даласы әлі күнге дейін толық зерттелмеген, сыры ашылмаған құпияларға толы. Кең байтақ жеріміздің аумағында табиғаттың көз тартар небір құбылыстары мен қайталанбас өзіне тән ерекшеліктері бар. Солардың бірі «әнші құм» (кейбір деректерде Айғай құм) – Алматы облысы Кербұлақ ауданы жеріндегі Іле өзенінің аңғарын бойлай орналасқан Үлкен Қалқан тауы және Кіші Қалқан тауы етегіндегі құмды төбе, Алматы қаласынан 250 шақырым қашықтықта орналасқан. Биіктігі 150 м-дей, ұзындығы 8 км, ені 3 км-ге дейін жетеді. Қалқан тауларынан соғатын желдің бағыты үнемі өзгеріп отыруы нәтижесінде құм түйіршіктері електеніп, бірегей құм қо тұратын төбеге айналған.
«Алтынемел» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Айғай құм немесе Әнші құм» атты құмды төбені өз қамқорлығына алған. Кейбір деректерге сүйенсек, «Алтынемел» ұлттық қорығы кезінде Шоқан Уәлихановтың Қашқарияға сапарында пана болған деседі.
Ал енді бұл өңір неліктен «әнші құм» атанып кетті екен? Осыған тоқталып көрейік. Бұл құмның бір ерекшелігі – құрғақ күндері әуенді дыбыстар шығарады. Оның әуені бірнеше шақырымдарға жайылып, алыстан да естіліп тұрады.
Кейбір пікірлерге сүйенсек, құмның ұсақ бөлшектері бір-біріне үйкелген кезде осындай әуенді дыбыстар шығады екен: жеңіл самал жел шиқылдаған дыбыстар шығарса, қатты жел орган дыбысына ұқсас әуен шығарады. Алайда, желсіз күнде де құмның әуенін тыңдауға болады. Осы сиқырына байланысты, құм жайында көптеген аңыздар пайда болған. Құмның тағы бір ерекшелігі – ол басқа құмдар сияқты орнын ауыстырып, көшіп жүрмейді, керісінше, мыңдаған жылдар бойы Алтынемел аумағында, бір орында тұр.
Осындай табиғи ерекшелік әлемнің басқа жерінде жоқ деп айтсақ та болатын шығар. Тіпті кезінде Ұлы Жібек жолы бойында орналасқан бұл табиғат ескерткішіне жолаушылар әдейілеп ат басын бұрған деседі.