Сақ патшайымы — Тұмардың (Ж.Ж.С.д. 570 — 520) есімі ежелгі жазбаларда «Томирис» деп көрсетілген. Тұмар — массагеттердің патшайымы, скиф халқының көсемі — Ишпақайдың ұрпағы, Скифтердің патшасы — Мадийдің шөбересі, массагеттердің патшасы — Сыпырдың қызы. Патшайымның анасы Томиристің сәбишағында қайтыс болады. Кішкентай қызды әкесі тәрбиелейді. Томирис бала кезінен әскери іс-қимыл мен қару-жарақ пайдаланылатын ортада өскен. Әкесімен бірге жаулардан бірнешерет қашып құтылған. Ал бес жасынан бастап асау атқа мініп жүрген. Алты жасында қолақинақ — қысқа семсер ұстап, соғыс өнеріне жаттыға бастаған.
Парсылардың Кир патшасын жеңген соң Томиристің аты тарихта қалған. Кир патша шығыстағы массагеттерді жаулап алуды көздеген.
Алдымен, Кир көшпенділер еліне елші аттандырады. Олардыңпатшайымы — Тұмардыңөзіне тұрмысқа шығуын сұрайды. Осылайша Кир массагеттермен соғысуға сылтау іздейді. ТұмарКир патшаның (ж.ж.с.д. 558—530) ұсынысын қабылдамайды. Осыны сылтау еткен Кир жауынгерлерін шығысқа қарай аттандырады. Аракс дариясына жетіп, үстінен қалқыма көпірлерқұруға,
кемелердің кермесінде мұнара қамалдар тұрғызуға әмір етеді
Мәтінге ат қой (назови текст
2-тапсырма. Мәтіндегі сан есімдерді тауып мағынасына қарай өзгерт. Найди из текста числительные и измени их по значению.
Есептік Реттік Топтау Болжалдық
Перевод на русский язык
My Favourite TV Show Моя любимая передача
I’m not a fan of TV, but if there is something interesting on, I watch it with pleasure. Let me tell you a little bit about my favourite show, which I’ve started watching recently. It’s called the Interns. It is a sitcom about four medical students, who need to complete their internship. Basically, they are interns at the large hospital. All of them are funny and nice, each in their own way. However, being young and inexperienced, they often get into stupid situations. Their head, Dr. Bykov, is only happy to see them fail. He is a strict and demanding patron. He also likes playing mean tricks on them. His friend, Dr. Kupitman, often helps him. The chief physician, Anastasia, on the contrary tries to stop them. She helps and supports the interns in every possible way, because one of them is her son. Another noteworthy character in the show is Lyuba – a chief nurse of the therapy department. On the one hand, she tries to help them, on the other – she also likes playing tricks on poor youngsters. All in all the plot of the show is interesting and breathtaking. I can watch these series nonstop. They are usually short and last only for 20 or 25 minutes. Each series is like a separate story, however the characters are the same. One of the main reasons why I prefer this show to others is its medical implication. My dream is to become a doctor in the future, so I try to learn more about this noble profession. Apart from funny parts, there are many useful series, which contain information about common diseases and their treatment. To conclude, I’d like to say that I strongly recommend watching this show if you want to stay in good mood all day long. Я не большая поклонница телевидения, но если показывают что-то интересное, то я с удовольствием смотрю. Позвольте мне рассказать вам немного о своей любимой передаче, которую я начала смотреть совсем недавно. Она называется «Интерны». Это комедия о четырех студентах-медиках, которые должны пройти практику. Одним словом, это интерны в крупной больнице. Все они веселые и симпатичные, каждый по-своему. Однако, будучи молодыми и неопытными, они часто попадают в глупые ситуации. Их руководитель, доктор Быков, от души радуется, когда они терпят неудачи. Он очень строгий и требовательный босс. Он также любит над ними подшучивать. Его друг, доктор Купитман, часто ему в этом. Главный врач, Анастасия, наоборот пытается остановить их. Она всячески интернам и поддерживает их, потому что один из них ее сын. Еще одним примечательный персонаж в шоу – это Люба, старшая медсестра отдела терапии. С одной стороны, она пытается им, а с другой - она также любит подшучивать над бедной молодежью. В целом, сюжет шоу интересный и захватывающий. Я могу смотреть эти серии без остановки. Они, как правило, короткие и длятся всего 20-25 минут. Каждая серия, как отдельная история, однако персонажи не меняются. Одной из главных причин, по которым я предпочитаю это шоу другим, является его медицинский подтекст. В будущем я хочу стать врачом, поэтому я стараюсь узнать побольше об этой благородной профессии. Помимо смешных скетчей, в сериале есть и много полезного, например, информация о распространенных заболеваниях и о их лечения. В заключение я хотела бы сказать, что настоятельно рекомендую смотреть эту передачу, если хотите обеспечить себя веселым настроением на весь день.
Дастархан басында қымыз ішіп отырған (жас, кәрі, шал т. б.) Алдар Көсені мақтап отырады. Ол сөздер қисайып жатқан қызғаншақ байдың ұйқысын бұзып, Алдар көсені мақтаған сайын дөңбекшіп жатады.- Елде Алдар Көседей ақылды адам жоқ қой.- Алдар Көсені ешкім жеңе алмайды десейші.- Иә, Алдар Көседей тапқыр кемде кем ғой.Мақтаншақ бай: (күйініп, атып тұрып, әрі - бері теңселіп) Алдар Көсе, Алдар Көсе деп қоймайсыңдар. Кездеспей жүр ғой ол маған! Аяғын аспаннан келтірер ем! (күпініп)Бесті қымызға мас болған жігіт: Ой, бай - еке, мақтанбаңыз! Алдарды жеңемін деп айтпаңыз, қалай түсіп қалғанын сезбейді жұрт - ол бұғып жатқан қақпан.Кемпір: (іле - шала) Өздігінен тиіспейді. Тиіскенді аямайды десеңші...Мақтаншақ бай: (ызаланып) Жо - о - оқ! Қайткенде де жеңбей тынбаймын! Ақыл айқасында, қулық шайқасында мен оны тірілей өлтіремін! Ал егер алдай алмасам, айыбыма ту бие сойып, бәріңді шақырамын. Маған оны жеңу емес, кездесу, кездестіру қиын боп жүр. Әйтпесе...(Бай желмаясымен желіп бара жатып, бейтаныс біреуге көзі түседі. Бейтаныс бірдеңе іздеп жүрді. әрі - бері жүріп, бейтанысты шыр айнала береді)
Бай: Әй, миғұла, неғып мәңгіріп жүрсің? Не жоғалтқаның бар?Бейтаныс: (Алдар Көсе) Жоғалтқан ештеңем жоқ. Бірақ іздеп жүргенім рас...Мақтаншақ бай: (жұлып алғандай) Не іздеп жүрсің сонда?Бейтаныс: (Алдар Көсе) (асықпай) Жердің бір шетін яки басталар жерін осы тұста екенін, жақсы білем. Бірақ анықтай алар емеспін. Шөп басып кетіпті. Жоғарыдан қарасам, тез табар едім. Бірақ бұл арада шығып қарайтын тау да, төбе де жоқ. Бай: (сабасына түсіп) Түйеге мінсең көрінер ме еді?Бейтаныс: (Алдар Көсе) Көрінгенде қандай!Бай: Бірақ менде кейін жердің бір ұшығын екеуміз бірге тапқанбыз деп айтып жүретін болсаң. Сонда абырой - атақ, қадір - құрмет екеумізге ортақ болады. Келістік пе?Бейтаныс: (Алдар Көсе): (миығынан күліп) Әрине! Әрине!Мақтаншақ бай: (Бай түйеден түсіп, жоқ іздеуші мінеді) Қалай көріне ме жердің пұшағы?Бейтаныс: (Алдар Көсе): (түйенің бұйдасын қолына бері ұстап) Жоқ, Жердің пұшағын көріп тұрғам жоқ. Бірақ біреулердің ақымағына көзім жетті. Бұдан былай қарай елге Алдар Көсе екеуіңіздің жердің әлгі пұшпағын қалай бірігіп іздегеніңізді айтып мақтануыңызға болады. Мақтаншақ бай: (ызаланып)Не деп оттап тұрсың? Қайдағы Алдар Көсе?! Түйемді қайыр, қарақшы! Алдар Көсе: (шауып бара жатып) Қуып жетсең, аласың! Егер қуып жете алмасаң, масқара боп қаласың! (Ақымақ бай аузын ашып қала береді)
Мақтаншақ бай: (үйіне жаяулап - жалпылап, сүйретіліп кіріп келеді) Әйелі: (шошынып) Не боп қалды? Түйең қайда?Мақтаншақ бай: (жыларман болып) Түйе жоқ! Түйеден айырылып қалдым! Алдар Көсе алып кетті! Масқара қылып кетті. Әйелі: (шашын жұлып, жер сабалап, ойбай салады. Халық жиналып қалады)– Түйеңізді қайтып алып қойды?– Күшпен бе, қулықпен бе?Мақтаншақ бай: (одан бетер ашуланып) Қулықпен, айламен, әрине!(жастар қарқылдап, кәрілер миықтарынан күліп, бүкіл ауыл мәз болады) - Масқара болған екенсің!– Өзіңе де сол керек!– Мақтаншақ неме!– Тфу, түкірдім бетіңе!– Айтқаныңды істе.- Иә, иә соны айт!– Тез елді шақыр!(Жұрттың бәрі уласып-шуласып дастарқан басына келгенде, Алдар Көсе кіріп келеді).Алдар Көсе: (күліп) Бай - еке, түйеңізді алыңыз! Бірақ құлақ салыңыз! Өсер бала данаға қарап жүгіреді, өлер бала молаға қарай жүгіреді. Алдар Көсемен айқасып не шаруаңыз бар еді?(Бай ес түссіз, отырып қалады, халық Алдар Көсеге деген сүйіспеншілікпен қарайды)Шымылдық.