ОҚЫЛЫМ АЙТЫЛЫМ 1-тапсырма. Пікірлерді оқы. Онда не туралы айтылғанын анықта. Автор- лардың тұжырымын өз ойыңмен байланыстырып айт. Біз қазақ ұлтының алдында қарыздармыз. Жазушы болсаң, Орынбай ақсақал жайлы міндетті түрде жаз», — деп, әкем маған аманат тапсырған еді. Сондықтан әкемнің соңғы парызын орындап, Орынбай ақсақал туралы пьеса жаздым (Лаврентий Сон) Фильмде шарқ ұрған һәм шарасыз жанар да, көмек қолын созған аялы алақан да, мейірімнің мекеніне айналған жүрек те, аң адал достық та, бір атаның баласындай болған бауырмалдық та, бір күпіні бірге жамылған кеңшілік те көрініс табады. Осынау ұлы құндылықтар, биік қасиеттерге ҚИЫН-ҚЫСтау заман мен саясат та салқынын тигізе алмайтынын Кино кейіп- керлері дәлелдейді (Динара Ізтілеу). .
ССалалас құрмалас сөйлем - құрамындағы жай сөйлемдердің баяндауыштары тиянақты тұлғада келіп , өзара бір-бірімен тең дәрежеде байланысқан құрмаластың түрі. Салаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен бағынбай, тең дәрежеде байланысып, баяндауыштары тиянақты келіп жай сөйлемдерді жеке – жеке қолдануға болады.
Салалас құрамластың құрамындағы жай сөйдемдер өзара бір – бірімен екі түрлі жолмен байланысады.
1. Интонация арқылы мағыналарының жаңындағына қарай іргелесе байланысады.
2. Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірінен өзара жалғаулық щылаулар арқылы байланысады.
Ыңғайлас мәнді да, де,та, әрі, және , мен жалғаулық шылаулар.
Қарсылық мәнді бірақ, алайда , дегенмен, сонда да, әйтсе де, сөйткенмен, ал тәрізді жалғаулық шылаулар.
Себеп – салдар мәнді өйткені , себебі, сол себепті, сондықтан, неге десеңіз тәрізді жалғаулық шылаулар;
Талғау мәнді не, немесе, я, яки, не болмаса, я болмаса, яеи болмаса, әлде тәрізді жалғаулық шылаулар.
Кезектес мәнді кейде, бірде , біресе тәрізді жалғаулық шылаулар.
3. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері .
Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен өзара белгілі мағыналық қарым – қатынаста айтылады. Мағыналық қарым-қатынаста жұмсалуына қарай салалас құрмалас сөйлем мынадай алты түрге бөлінеді :
с детства я живу в небольшом городе, если захотеть, то можно обойти его за пару часов, несмотря на его размеры он просторный и чистый. пусть в нем мало красивых улиц и достопримечательностей, нет разводных мостов и небоскребов, я люблю свой город. здесь много уютных дворов, дорогих сердцу мест и, конечно же, родных людей. здесь живут мои друзья, здесь моя любимая школа.
больше всего я люблю наш парк, здесь всегда красиво, когда осенью заходишь в него, то попадаешь в золотое царство, дорожки усыпаны яркими желтыми листьями клена, на деревьях шелестят золотые монетки. зимой здесь все белоснежное, деревья стоят в пуховых шапках, блестит снег. весной все постепенно оживает, а летом все цвета радуги можно увидеть в парке, и постоянно слышен веселый смех детворы.
я люблю то, что здесь нет огромного количества машин и предприятий, которые загрязняют воздух. в отличие от больших городов мой город лишен суеты, шума, километровых пробок.
мой город построен на живописном месте, он стоит на реке волге, недалеко от города есть сосновый лес, в котором в теплое время года всегда можно найти грибы и ягоды, а недалеко от города раскинуты широкие поля и луга, много березовых рощ. горожане гордятся природой своего города. все гости города отмечают природное богатство нашего края.
может быть, когда я окончу школу, я уеду в другой город, но я знаю точно, что никогда не забуду свой родной город, и с радостью буду сюда приезжать.
Салалас құрамластың құрамындағы жай сөйдемдер өзара бір – бірімен екі түрлі жолмен байланысады.
1. Интонация арқылы мағыналарының жаңындағына қарай іргелесе байланысады.
2. Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірінен өзара жалғаулық щылаулар арқылы байланысады.
Ыңғайлас мәнді да, де,та, әрі, және , мен жалғаулық шылаулар.
Қарсылық мәнді бірақ, алайда , дегенмен, сонда да, әйтсе де, сөйткенмен, ал тәрізді жалғаулық шылаулар.
Себеп – салдар мәнді өйткені , себебі, сол себепті, сондықтан, неге десеңіз тәрізді жалғаулық шылаулар;
Талғау мәнді не, немесе, я, яки, не болмаса, я болмаса, яеи болмаса, әлде тәрізді жалғаулық шылаулар.
Кезектес мәнді кейде, бірде , біресе тәрізді жалғаулық шылаулар.
3. Салалас құрмалас сөйлемнің түрлері .
Салалас құрмаластың құрамындағы жай сөйлемдер бір – бірімен өзара белгілі мағыналық қарым – қатынаста айтылады. Мағыналық қарым-қатынаста жұмсалуына қарай салалас құрмалас сөйлем мынадай алты түрге бөлінеді :
1. Ыңғайлас салалас.
2 Қарсылықты салалс.
3. Себеп – салдар салалас.
4. Ілектес салалас.
5. Талғаулы салалас.
6. Кезектес салалас.
с детства я живу в небольшом городе, если захотеть, то можно обойти его за пару часов, несмотря на его размеры он просторный и чистый. пусть в нем мало красивых улиц и достопримечательностей, нет разводных мостов и небоскребов, я люблю свой город. здесь много уютных дворов, дорогих сердцу мест и, конечно же, родных людей. здесь живут мои друзья, здесь моя любимая школа.
больше всего я люблю наш парк, здесь всегда красиво, когда осенью заходишь в него, то попадаешь в золотое царство, дорожки усыпаны яркими желтыми листьями клена, на деревьях шелестят золотые монетки. зимой здесь все белоснежное, деревья стоят в пуховых шапках, блестит снег. весной все постепенно оживает, а летом все цвета радуги можно увидеть в парке, и постоянно слышен веселый смех детворы.
я люблю то, что здесь нет огромного количества машин и предприятий, которые загрязняют воздух. в отличие от больших городов мой город лишен суеты, шума, километровых пробок.
мой город построен на живописном месте, он стоит на реке волге, недалеко от города есть сосновый лес, в котором в теплое время года всегда можно найти грибы и ягоды, а недалеко от города раскинуты широкие поля и луга, много березовых рощ. горожане гордятся природой своего города. все гости города отмечают природное богатство нашего края.
может быть, когда я окончу школу, я уеду в другой город, но я знаю точно, что никогда не забуду свой родной город, и с радостью буду сюда приезжать.