сделать заранее Тапсырмалар жиынтығы

Сабақтың тақырыбы: Мен Қазақстанның болашағымын

Сыныбы: 7 сынып

1-тапсырма. Жаңа сөздерді қайтала, есіңе сақта:

Білек-рука (ниже плеча)

Білектің күші- сила рук

Білекті –сильный.

Білекті бірді жығады, білімді мыңды жығады- Сильный побеждает одного, образованный- тысячи.

Найза – копье

Найзаның ұшы- наконечник копья

Олар білектің күшімен, найзаның ұшымен жерімізді сақтап

қалды-Они защитили наши земли силой и копьем.

Жанын салу- вложив душу, не жалея сил

Жанын салып қорғап, ғасырлар бойы күресу- бороться

веками, защищая с душой.

Паш ету-провозглашать

Нарық-рынок

2-тапсырма. Сұрақтарға жауап жаз

1)Картаға қарап, Қазақстанның қандай облыстары бар екенін жазыңдар

2) Кестені толтырыңдар

Солтүстік өңірдегі қалалар

Оңтүстік өңірдегі қалалар

Батыс өңірдегі қалалар

Шығыс өңірдегі қалалар

Орталық Қазақстандағы

қалалар

3-тапсырма. Мәтінді түсініп оқы.

Қазақстанның болашағы-бүгінгі жас ұрпақ, бізбіз. Біз тәуелсіз, егеменді

елде тұрамыз. Бұл тәуелсіздік бізге оңай келген жоқ. Біздің ұлан-байтақ

жерімізді ата-бабаларымыз аман-есен сақтап, жеткізді. Сол үшін біз оларға

қарыздармыз. Олар жанын салып қорғап, ғасырлар бойы күресіп, жерімізді

сақтап қалды. Оны болашақ ұрпаққа жеткізу-біздің міндетіміз.

Қазақстан 1991 жылы 16 желтоқсанда ел егемендігін әлемге жариялады.

Алпауыт мемлекеттер Қазақстанның тәуелсіздігін мойындады. Қазір

Қазақстан барлық салада дамып келеді. Оны дамыту, алдыңғы қатарлы

50 елдің қатарына қосу-біздің міндетіміз. Өйткені біз өз еліміздің жарқын

болашағы үшін қызмет етеміз.

4-тапсырма. Мәтінді тыңдап, сұраққа жауап жазыңдар

1)Қазақстанның болашағы кім?

2)Қазақстан өз егемендігін қашан жариялады?

3)Қазір Қазақстан қандай мемлекет?

4)Қазақстанның болашағына сендер қандай үлес қосасыңдар?

Критерийлері:

Мәтінді түсініп оқу

Сұрақтарға толық жауап жазу

Өз ойын түсінікті етіп жазу

Сөйлемдерді дұрыс құрастыру

Рефлексия

Мәтінді толық түсіндім. Жаңа сөздерді есіме сақтадым

[Разрыв обтекания текста] Мәтінді түсінбедім. Жаңа сөздерді білмеймін.

Қазақстан болашағы-қазақ тілінде. Тіл халықтың даналығы, танымы мен талғамын тауып айтатын шыншылдығын көрсететін, ғасырдан-ғасырға, ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып келе жатқан баға жетпес қазынасы. Тіл туралы заң-адастырмас Темірқазық.
Тіл-қазына, мұра, күнделікті еңбек, тұрмыс, өмір сүру қаруы. XXI ғасыр табалдырығында тұрған осынау дүбірлі дүниеде өзіңді мойындатудың бір жолы бар. Ол тағылымды тарихыңды таныту, өрелі мәдениетіңді өрістету, озық ғылымыңды көрсету. Ұлтты ұлт ретінде ұстап тұратын төрт қазық бар. Олар тілі, діні, саны және салт-дәстүрі. Осы төрт қазықтың ең маңыздысы-тіл. Ұлы Ахмет Байтұрсынов «Сөзі жоғалған халықтың өзі жоғалады» деп көрегендікпен айтып кеткен.
Егемендік алып, елдік қасиет, дәстүр салтымызды дәріптеп жатқан қазіргі уақытта «Туған жер- тұғырың, туған тіл қыдырың» деген ұлағатты сөзді қай кездегіден де жиі айтатын болдық. Жерсіз ел болмайды, тілсіз халық болмайды. Тіл бізге ана сүтімізбен бірге сіңеді. Бұрын жас ұрпақ тәрбиесінің түп қазаығы аталар мен әжелер болатын. Жас ұрпаққа иманжүзділіктің ұрығы әженің әлдиі мен атаның өнегесі арқылы сіңеді. Ана тілі*-халықтың өткен ұрпағын, қазіргі және келешек ұрпағын мәңгілік біріктіретін ең сенімді құрал. Осы дүниедегі адамдар тілінен айырылып, сөйлеуден қалса, қандай қиын күйге түсер еді? Сондықтан тіліміз ана тілі атану үшін, күнделікті өмірде ұдайы қолданыста болуы тиіс.
Ал екінші бақытым- Тілім менің,
Тас жүректі тіліммен тілімдедім.
Кей-кейде дүниеден түңілсем де
Қасиетті тілімнен түңілмедім, -деп Мұқағали атамыз жырлағандай ана тіліміз ешқашан ұмытылмайды. Тәуелсіздік тірегі-тіл. Демек, тіл мерейі үшін күрес-киелі күрес. Таудың кәусар бұлағы қандай таза болса, қазақтың тілі мен діні де сондай таза. Мен үшін ана тілім-Абайдың сөзі, Ақан серінің әні мен Құрманғазының күйі болып есептеледі. Тіліміздің өркендеуі үшін әр азамат үлес қосуы және ат салысуы тиіс.
Қорыта айтқанда, қазақ тілі мемлекеттік тіл ретінде шын мәнінде үстем жағдай иеленіп келе жатыр, оны ұлтына қарамастан біздің еліміздің барлық азаматтары меңгеретін болады деп сенімдеміз. Тек қазақ жастары ғана емес, еліміздегі барлық ұлт өкілдері мемлекеттік тілді меңгеріп, Қазақстан Республикасын дүние жүзіне танытса екен демекпіз. Бұл үшін бізге төзімділік, белсенділік іс-қимыл қажет.
Елдің ертеңіне кепілдік болар жас буынның бойына сіңіріп, ойына руханиялықтың дәнін дер кезінде егу біздің парызымыз. Еліңді тану үшін –тіліңді білу керек емес пе ағайын!

Сөз құрамындағы бір немесе бірнеше дыбыстар тобынан жасалған фонетикалық бөлшек буындеп аталады.Дауысты дыбыстар буын құрауға негіз болады.Дауыссыз дыбыстар буын құрай алмайды. Сөздің құрамында қанша дауысты дыбыс болса, соншабуын болады. Мысалы, қарлығаштардың деген сөзде бес дауысты дыбыс бар, яғни сөз бес буыннан құралған.Қазақ тілінде буынның үш түрі бар: 1) ашық буын; 2) тұйық буын; 3) бітеу буын.Бір дауысты дыбыстан құралған және дауыссыз дыбыстан басталып, дауысты дыбысқа аяқталған буын ашық буын деп аталады. Мысалы, а-на, ба-ла, да-ла, бе-ре-ке, ә-ке, ша-ға-ла, же-ті, та-ға, т.б.Бір ғана дауысты дыбыстан құралған буын жалаң ашық буын деп аталады. Мысалы, ә-же, ұ-лы, ү-кі, а-та, т.б.Тұйық буын дауысты дыбыстан басталып,дауыссыз дыбысқа аяқталады. Мысалы, айт, өр, ант, ән, ұлт, аң, ұрт, үй, арс, ел, өрт, т.б.Дауыссыз дыбыстан басталып, дауыссыз дыбысқа аяқталған, яғни ортасы дауысты дыбысекі шеті дауыссыз дыбыс болып келген буынбітеу буын деп аталады. Мысалы, Бұлт, жер, қант, той, құрт, тау, жұрт, жез, төрт, дос, серт, гүл, мұрт, қол, бырт-бырт, сарт-сұрт, жарқ-жұрқ, сөз, көз, май, дөң, дүлдүл, мазмұн, жолдастық, т.б.