-Сен дүйсенбі күні сабаққа барасың ба? -Иә, мен дүйсенбі күні сабаққа барамын. Сенің досың сейсенбі күні қайда барады? Менің дос... сейсенбі күні барады. -Сенің досың сәрсенбі күні не істейді? - досым сәрсенбі күні -Сен бейсенбі күні бассейнге барасың ба? - Жоқ. Мен бейсенбі күні бассейнге -Сен жұма күні не істейсің? - Мен жұма күні -Сен сенбі күні саябаққа барасың ба? -Иә, мен сенбі күні саябаққа -Жексенбі – демалыс па? (демалыс -выходной)
Альберт Эйнштейн, нем. Алберт Еінстеін (14 наурыз 1879, Германия, Ульм қаласы – 18 сәуір 1955, АҚШ, Нью-Джерси штаты, Принстон) – қазіргі Германия жерінде туып өскен физик-теоретик, заманауи физиканың екі негізгі тірегінің бірі болып есептелетін салыстырмалылық теориясының негізін қалаушы (екіншісі квантты механика). Эйнштейн ғылым философиясына қосқан үлесімен танымал. Ол масса-энергия эквиваленнтілігінің формуласы Е = мц2 ойлап тапқандығымен әйгілі. 1921 жылы "теориялық физикаға қосқан үлесі үшін, фотоэлектрлі эффект заңын ашқандығы үшін, кванттық теорияның дамуына қарай қадамдары үшін" физикадан Нобель сыйлығының иегері атанды. Атақты ойшыл және қоғам қайраткері, әлемнің алдыңғы қатарлы 20-ға жуық университеттерінің құрметті профессоры, КСРО Ғылым Академиясының шетелдік құрметті мүшесі.
Альберт Эйнштейн
Алберт Еінстеін
Еінстеін 1921 портраіт2.жпг
Альберт Эйнштейн 1921 жылы
Туған күні
14 наурыз 1879
Туған жері
Германия, Ульм қаласы
Қайтыс болған күні
18 сәуір 1955 (76 жас)
Қайтыс болған жері
АҚШ, Нью-Джерси штаты, Принстон
Азаматтығы
Германия
(1879—1896, 1914—1933)
апатрид (1896—1901)
Швейцария ( 1901 бастап)
Америка Құрама Штаттары (1940—1955)
Ғылыми аясы
Теориялық физика
Жұмыс орны
Берндегі патенттік бюро/
Цюрих университеті/
Карл университеті/
Кайзер Вильгельм атындағы институты/
Лейден университеті/
Іргелі зерттеулер институты
Альма-матер
Цюрих жоғарғы техникалық мектебі
Несімен белгілі
Арнайы және жалпы салыстырмалылық теориясын жасады
Марапаттары
Нобел прізе медал.свг Нобель сыйлығы
Эйнштейннің басты еңбегі — ”Салыстырмалылық теориясы”. Бұдан бөлек 300-ден астам ғылыми еңбектердің, тарих, ғылымдар философиясы және публицистика саласындағы 150-дей кітап, мақалалардың авторы ретінде де танымал. Ол бірнеше түбегейлі физикалық теорияларды жасады:
Арнайы салыстырмалылық теориясы (1905).
Жылу сыйымдылығының және фотоэффект кванттық теориясы
Бозе Эйнштейн кванттық статистикасы.
Броун қозғалысының статистикалық теориясы, флуктуациялардың теориясына негізін салған.
1933 жылы Адольф Гитлер билік басына келгеннен сәтте, Америкада жүрген болатын. Еврей ұлтының өкілі болғандықтан, Берлин ғылымдар академиясына, профессор болып жасап жүрген жеріне, қайта оралмаған. АҚШ-та қалып, 1940 жылы сол елдің азаматтығын алған. Екінші дүниежүзілік соғыс басталар тұста АҚШ Президенті Франклин Рузвельтке фашистерде "өте жойқын бомбының жаңа түрі" пайда болу қауіптілігін айтып, сол бағытта АҚШ та сондай зерттеулер жүргізу қажеттілігін ұсынған. Бұл хат Манхэттон проектісінің пайда болуына әкелген. Антигитлерлік коалицияны қолдаса да, жаңадан ойлап табылған атомдық бөлінуді қару ретінде қолдануды қош көрмеген. Екінші дүниежүзілік соғыс аяқталған соң, Эйнштейн бейбітшілікті көп насихаттауға бет бұрып, өмірінің соңын осы АҚШ-та өткізіп, сол жерде 1955 жылы дүние салған.
Күшігім еркелей білетін,
Кейде ол шәуілдеп үретін.
Жата қап аяғын көтерсе
Көргендер еріксіз күлетін.
Тойған соң томпайып жататын,
Бір тәтті ұйқыға бататын.
Түсінде мысықпен алысып,
Жүретін бөлмеде жарысып.
Қарасам, міне енді өсіпті,
Ит бопты кәдімгі қабаған.
Әуелі өзіме өшікті
Күнәм жоқ бір рет сабаған.
Мақтайды біреулер даурығып,
Қасқыр деп итімді қабаған.
Мен жүрмін кете алмай айығып,
Өз итім түсірген жарадан,
***
Отырсам үндемей үйімде,
Тоқмейіл, ақпейіл күйімде.
Келуші көбейіп кетеді
Шашымның ағынан сүюге.
Мақтауға бәрі әзір, жайдары
Мейрімнің ағаға шегі жоқ.
Ақтарар сырларын қайдағы,
Бірінің дығы жоқ, кегі жоқ.
Сәл ғана өзгеріп қалпымнан,
Әділдік сөйлесем болғаны,
Біреуі алып қап алқымнан,
Союға әзір тұр қалғаны...
Тойған соң жататын пырылдап
Мен мысық емеспін, достарым,
Жан болып жүрген сон, шырылдап
Айтамын арымның қосканын