СЕРАҒАҢНЫҢ БІР ӨЗІ БІР ТЕАТР ЕДІ Мәскеуге « Қобыланды » спектаклін апардық . Ол кезде біздің театрдың дүркіреп тұрған кезі . Бас режиссеріміз Әзірбайжан Мәмбетов . Серағаңның ( Серке Қожамқұлов ) өзі ешкімге ұқсамайтын . Мінезі де шатаң болатын . Бетін әрлеп жатқан . Бәріміз қатар отырғанбыз . Бір жастау режиссер Серағаңның қасына келіп : « Вот такой нос не годит Ся » , – деді . Серағаң ала көзімен бір қарады да , бетін бояй берді . Әлгі жігіт : « Теледидарға көп бояудың қажеті жоқ » деді де , кетіп қалды . Серағаң ол кеткесін : « Жаңағы бала не деп кетті ? « Нос » деп кетті ғой » , – деді . « Ол бірдеңені түсінбеген ғой » , дедім мен . Бір кезде әлгі режиссер қайтып келді де , Серағаңның қасында тұрып алып : « Я же вам на русском языке говорил . Вот такой нос не годится . Половину надо убрать ?! » – деді . Серағаңның көздері шатынап кетті . Орнынан тұрды да : « Это мой собственный нос » , — деп , мұрнын қолымен періп жіберді . Мұрны дір - дір етіп барып тоқтағанда , әлгі режиссер жігіт шалқасынан құлады . « Ой извините » , деп қайта - қайта жалынып , бәйек болды . Бұл енді — кішкентай ғана деталь . Мәтінді оқып жауап бер.
1.Мәтін кім туралы ?
2.Мәтінде болған оқиғаны кім баяндап отыр ?
3.Оқиға қай жерде болған ?
4.Режиссер Серке Қожамқұловқа не айтты ?
5.С. Қожамқұлов неге ренжіді ?
6.Режиссер С. Қожамқұловтан неге кешірім сұрады ?
Берілген сөздердің синонимдерін жазу.
Баласы – ұлы, перзенті, сәбиі;
Қашқан аңды құтқармайтын – зытқан/безген жануарды босатпайтын;
Саятшы – саяткер;
Тазысы – иті;
Желмен жарысқан – жылдам, тез;
Аты – есімі немесе тұлпары (мағынасына қарай);
Қайтыс болды – дүниеден озды/өтті, қайтты, түйе айдап кетті, о дүниелік болды, бақилық болды;
Жерленгеннен кейін – көмгеннен кейін;
Жұрт – халық, халайық, ел;
Баласынан қалған сөз – перзентінен/ұлынан қалған сөз;
Ұшты-күйлі жоқ болып шығады – із – түзсіз жоқ болып шығады;
Аңырайды – азынайды, жылайды, өкіреді;
Күңіренеді – езіледі, егіледі, қайғырады;
Оқиға – уақиға;
Тебіреніп – толғанып;
Сай - сүйекті сырқырыта – қайғыға салып, уайымдата, тербелте, қайғыландыра;
Аспанға – көкке, әуеге.
Би-шешендердің сөздері - халықтық тәлім-тәрбие құралы.
Қазақ халқы – сөз қадірін өз қадірім деп білген,кеңдігін де, елдігін де,кемеңгерлігі мен көсемдігін де сөзге сыйғыза білген халық."Өнер алды - қызыл тіл" демекші,сөздердің ең асылы - шешендік сөз болған.Шешендік сөзбен шешімін таппас дауды шешіп қана қоймай,соғыста қарсыласты жеңген.Қазақ шешендік өнерінің майталман өкілдеріне:Майқы би,Жиренше,Асанқайғы,Саққұлақ шешен,Ақтайлақ шешен,Төле, Қазыбек, Әйтеке билер және т.б. жатады.Осындай би-шешендерімізден қалған сөздерді халқымыз ауыздан-ауызға жеткізіп,тәрбие құралына айналдырған.Оған дәлел,Қазыбек бидің:
Алтын ұяң – Отан қымбат,
Құт берекең атаң қымбат,
Асқар таудай әкең қымбат,
Аймалайтын анаң қымбат,
Туып-өскен елің қымбат,
Ұят пенен ар қымбат,-деген сөзінде үлкен тәрбие жатыр.Отанды,отбасыңды,елің мен ар-ұятыңды қастерлей біл дегісі келген.Халқымыздың әр би-шешеннің сөзінде баға жетпес даналық ойлар бар.