Шыгармада «Шидерти деген озенди коргенде:Мына ширкиннин топырагы асыл екен. Алты ай минин арыктаган ат, бир айда майга битетин жер екен. Бос жылкы шидерлеп койгандай токтайтын, жылкынын конысы екен» - деген созин оз тужырымынызбен 3-4 сойлем аркылы жеткизиниз

1)Ашық дауыстылар айтқанда жақ кең ашылады.2)Қысаң дауыстыларды айтқанда жақ тар ашылады.3)Дауысты дыбыстар еріннің қатысына қарай ерінді және езулік деп екіге бөлінеді.4)Барлық дауысты дыбыстардың басты қасиеті сөз ішінде буын жасап, дауыссыз дыбыстармен тіркесе алатындығында.
5)Дауысты дыбыстар тілдің қатысына қарай: ашық — қысаң, еріндік — езулік, жуан — жіңішке болып бөлінеді.6)Еріндік дауыстыларды айтқанда еріннің алға қарай сүйірленуі арқылы жасалады.7)Езулік дауыстыларды айтқанда еріннің кейін тартылып, езудің жиырылуы арқылы жасалады.8)Жуан дауыстыларды айтқанда тілдің кейін жиырылуы арқылы жасалады.9)Жіңішке дауыстыларды айтқанда тілдің ілгері созылуы арқылы жасалады.

Атау септік. Кім? Не? оқушы, кітап, дәптер, сағат, қалам, сызғыш, дәрігер, мұғалім, бала, қыз, шам, бөлме, ата, апа, аға, ана, әке, жүзім, алма, банан

Ілік септік. Кімнің? Ненің? оқушының, кітаптың, дәптердің, сағаттың, қаламның, сызғыштың, дәрігердің, мұғалімнің, баланың, қыздың, шамның, бөлменің, атаның, апаның, ағаның, ананың, әкенің, жүзімнің, алманың, бананның

Барыс септік. Кімге? Неге? оқушыға, кітапқа, дәптерге, сағатқа, қаламға, сызғышқа, дәрігерге, мұғалімге, балаға, қызға, шамға, бөлмеге, атаға, апаға, ағаға, анаға, әкеге, жүзімге, алмаға, бананға

Табыс септік. Кімді? Нені? оқушыны, кітапты, дәптерді, сағатты, қаламды, сызғышты, дәрігерді, мұғалімді, баланы, қызды, шамды, бөлмені, атаны, апаны, ағаны, ананы, әкені, жүзімді, алманы, банан

Жатыс септік. Кімде? Неде? оқушыда, кітапта, дәптерде, сағатта, қаламда, сызғышта, дәрігерде, мұғалімде, балада, қызда, шамда, бөлмеде, атада, апада, ағада, анада, әкеде, жүзімде, алмада, банан

Шығыс септік. Кімнен? Неден? оқушыдан, кітаптан, дәптерден, сағаттан, қаламнан, сызғыштан, дәрігерден, мұғалімнен, баладан, қыздан, шамнан, бөлмеден, атадан, ападан, ағадан, анадан, әкеден, жүзімнен, алмадан, бананнан

Көмектес септік. Кіммен? Немен? оқушымен, кітаппен, дәптермен, сағаттан, қаламмен, сызғышпен, дәрігермен, мұғаліммен, баламен, қызбен, шаммен, бөлмемен, атамен, апамен, ағамен, анамен, әкемен, жүзіммен, алмамен, бананмен