Шытырманда тарауы бойынша сурактар 1.Абай Жидебай ауылында немен айналысты? 2.Құнанбай Абайға неге кітаптарды окуга бермеді? 3.Бұл тарау неге шытырманда деп аталды? 4. Құнанбай не себепті Абайды жау адамдарга жіберді? 5.Отамалы деген не?

Мағауин Мұхтар Мұқанұлы 2.2.1940, Шығыс Қазақстан облысы Аягөз ауданы — жазушы, әдебиет зерттеушісі, ғалым. Мемлекет сыйлығының лауреаты (1984), Қазақстанның халық жазушысы (1996). ҚазМУ-ды (1962), осы университеттің аспирантурасын бітірген (1965). 1965 — 86 ж. «Қазақ әдебиеті» газетінде бөлім меңгерушісі, «Жазушы» ба Жалын» альманағында бас редактордың орынбасары, Әдебиет және өнер институтында, ҚазПИ-да аға ғылым қызметкер, доцент, «Жазушы» ба бас редактор қызметтерін атқарған. 1988 жылдан «Жұлдыз» журналының бас редакторы. «Кешқұрым» атты тұңғыш әңгімесі «Жұлдыз» журналында жарияланды (1964). Соғыстан кейінгі ел өмірі бейнеленген

«Ақша қар» (1969);

«Бір атаның балалары» (1973);

«Қияндағы қыстау» (1977);

«Көк кептер» (1979) әңгіме, повестер жинақтары мен;

«Көк мұнар» (1971);

«Шақан шері» (1984).

романдары басылып шықты. Қазақ халқының көрші мемлекеттермен дипломатиялық қарым-қатынасы тарихи-көркемдік тұрғыдан тұңғыш рет суреттелген «Аласапыран» тарихи дилогиясы 1981—83 ж. жарық көрді. Романда қазақ ордасын Тәуекел хан басқарған тұстағы (16 — 17 ғ-лар) қоғамдық-әлеуметтік жағдай көрініс тапқан. Хан мұрагері Ораз-Мұхаммед пен оқымысты Қыдырғали Жалайыридың, Едіге би ұрпағы Петр Урусовтың көркем бейнелері сомдалған. Томан би, Манақ батыр, Ділшат, Ай-Шешек бегім, секілді кейіпкерлерді суреттеу арқылы қаламгер Ораз-Мұхаммед тұлғасын даралай түседі. Романда көшпелі тұрмыс көріністері, аңшылық, саятшылық сынды ұлттық дәстүрлер көрініс тауып, Қазақ хандығының Ресей, Иран, Бұқар, Сібір хандықтарымен өзара қатынастары, ішкі-сыртқы саяси жағдайлары сипатталған. Жазушы шығармаларында 20 ғ-дағы ауыл, қала тұрмысы, түрлі әлеуметтік топ өкілдерінің тағдыры психология-философия тереңдікпен көркем бейнеленген. «Қобыз сарыны» (1968) монографиясында хандық дәуірде өмір сүрген ақын-жыраулар шығармаларын (15 — 18 ғ-лар) жүйелі түрде талдады.

Табиғат дегеніміздің өзі бізді қоршаған орта олар: аспан, жер, су, орман, тау, тас, өзен, теңіз, жер асты, жер үсті байлықтары. Бұлардың барлығы адам қажеттілігін өтеуде. Мысалы: адам сусыз күн көре алмайды, су біздің байлығымыз, ағаштар жеміс береді, ауаны тазартады, орманда демаламыз, әртүрлі жидектер тереміз. Осындай табиғи байлықтар болмаса адам өмір сүре алмас еді. Олардың әрқайсысының біз орны ерекше, барлығыда қажет.  Осының бәрін бір табиғат деп, оны анаға теңеп, табиғат-ана, табиғат асыраушы дейміз. Сондықтан оны ана десек, асыраушы десек, онда оны сақтауға ат салысуы керек. Міне сондықтан біз оны, табиғатты сүюміз керек. Ол табиғат біздің байлығымыз,яғни қасиетті қазынамыз.