сор 1-тапсырма
Әнуарбек Дүйсенбиевтің «Бәтеңке, шұжық, балқаймақ» өлеңін мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орында
Бәтеңке,
Шұжық,
Балқаймақ дүкенде тұрып ұрсысты.
Бәтеңке шықты айғайлап:
Айту керек дұрысты!
Сен екеуің кімсіңдер,
Мені айтындар мүлік деп,
Құр мақтанып жүрсіндер,
Жұрт та сырттан күліп көп. .
Білмейсіндер, өмірге
Кім пайдалы, кім мықты,
Кәне, екеуің жеңіл де,
Мойындаңдар шындықты. ...
Таласты олар ұзақ түн, ...
Кетті айтыс ұзап тым,
Бір бітімге келмеді...
Бақта оянды әнші құс,
Ай да қалғып барады.
Шымқай тартты күн шығыс,
Алтын арай тарады.
Бәтеңке, Шұжық, Балқаймақ,
Жатыр әлі айғайлап...
Бірін-бірі мінеді,
Керкілдесті, керісті.
Жүгінетін біреуді,
Табалық деп, келісті.

1.1
Бәтеңке, Шұжық, Балқаймақ ұрсысты.
Бәтеңке, Шұжық, Балқаймақ қонаққа барды.
Бәтеңке, Шұжық, Балқаймақ дүкенде тұрып ұрсысты.

1.Көкте сары түсті плита ілулі тұр. Сары тақта табандылықпен қарсы алады. (Күн)

Жёлтая тарелка на небе висит.
Жёлтая тарелка всем тепло дарит.
(Солнце) 

2.Қараңғы аспанда шашыраңқы бұршақ түсті қанты чиптен түсі бар карамель, Таңертең келгенде ғана, барлық карамель күтпеген жерден ериді. (Жұлдыздар)

По тёмному небу рассыпан горошек
Цветной карамели из сахарной крошки,
И только тогда, когда утро настанет,
Вся карамель та внезапно растает. (Звёзды)

3.Ковбой-бриз оның мүйізін сындырды. Көктемдер аспан ағысының жанында жиналды. (Бұлттар)

Ветерок-пастушок затрубил в свой рожок.
Собрались овечки у небесной речки.
(Облака)

4.Бақшада көрінбейтін қақпасы Slams, кітап арқылы жапырақтары үстелге, әжесінің бас киімсіз түскен шертпелі қорқып тінтуірдің шелест, мүгедектер арбасында Свету жылы дірілдеп, жапырақтарды атқаратынын қандай, сенiңiздер маған! Ал, әрине, (жел) ... болып табылады.

Это что за невидимка
Хлопает в саду калиткой,
На столе листает книжку,
Шорохом пугает мышку,
Сорвал с бабушки косынку,
Покачал в коляске Димку,
Поиграл листвой, поверьте!
Ну, конечно, это… (Ветер)

5.Бұлттар жамандық еді, Жаңбыр шелек тәрізді құйылды, Су тамшылары құлады, Леоидтерде көбік ... (су).

Набежали тучи злые,
Хлынул дождь, как из ведра,
Капли падают большие,
В лужах пенится ... (вода).

Достық[1] – адамдардың бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. Достық өзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. Нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. Дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. Мысалы, біреуінде қызбалық не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достық осындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. Сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”,