Сор по казахскому языку. 10 .

1. мәтіндерді оқып, стилін, жанрын салыстырыңыз.
1-мәтін
бәтеңке,
шұжық,
қаймақ,
дүкенде тұрып ұрысты.
бәтеңке шықты айғайлап:
айту керек дұрысты!
сен екеуің кімсіңдер,
мені айтындар мүлік деп,
құр мақтанып жүрсіндер,
жұрт та сырттан күліп көп.
ілмейсіндер, өмірге
кім пайдалы, кім мықты,
кәне, екеуің жеңіл де,
мойындаңдар шындықты.
олар ұзақ түн,
і айтыс ұзап тым,
бір бітімге келмеді
бақта оянды әнші құс,
ай да қалғып барады.
шымқай тартты күн шығыс,
алтын арай тарады.
бәтеңке,
шұжық,
қаймақ,
жатыр әлі айғ

жоба
бірін-бірі мінеді,
керкілдесті, керісті.
жүгінетін біреуді,
қ деп, келісті.

2-мәтін
биігін қар көмкеріп алақанаттанып жататын алатау – табиғаты әсем қазақ

жеріндегі ең ірі тау жоталарына жатады. оның қазақ үшін орны бөлек. алатауды ән-
күйге қоспаған ақын-жазушы жоқ шығар, сірә

жер жәннаты жетісуға көрік беріп тұрған алатаудың қойнауы құтты – ауасы
таза, шипалы судың көзі, мұнда өсімдіктің түр-түрі өседі, жануардың да түрі көп.
шыңды-құзды тау биігін қарлы шыңдар басып жатыр, қалың мұздақтар көп, тау етегінде
– орман, аңғарында – шалғын. қойнауы құпияға толы алатау қазақ үшін биіктіктің,
асқақтықтың символына айналған. флора мен фаунаға аса бай сұлу табиғаттың алатау
аталатын ғажайыбы осы жерді мекендеген халық үшін де, келген-кеткен қонақтар үшін
де үнемі сағындырып тұратын ерекше күшке ие.

салыстыру аспектілері:
стилі
жанры
мәтін түрі

2. мәтіндерге ат қойыңыз.

3. жанрлық ерекшелігін сақтап, өз өмірбаяныңызды жазыңыз. реттік сан
есімдерді қолданыңыз.

Жүз сомың болғанша

Жүз досың болсын,- дегендей. Мен сыныбымдағы оқушылардың бәрін жақсы көрем, шын дос ретінде берілген тапсырмаларды бірге орындаймын. Жалпы менің досым көп.

Соның ішінде менің нағыз адал, жандосым бар. Оның аты Баян. Баян екеуміз айырылмас дстармыз. Екеуміздің жұбымыз жазылмайды. Қиын кезде екеуміз бір-біріміздің жанымыздан табыламыз. Баян екеуміз кішкентай кезімізден бері доспыз. Екеуміз мектепке бірге барамыз, сабақты бірге оқимыз.

Екеуміз көрші тұрамыз. Үй тапсырмасын бірге орындаймыз. Менде жоқ кітаптар Баянда бар, Баянда жоқ кітап менде бар. Екеуміз барымызды бір-бірімізден аямаймыз. Менің досым қуанышта да, қайғыда да жанымнан табылады. Менің осындай адалда, шыншыл досымның барына қуанамын.

Баян екеуміз қосымша би үйірмесіне бірге барамыз. Болашақта таңдаған мамандығымызда бір. Екеумізде дәрігер болғанды ұнатамыз. Баян екеуміз кейкезде сөзге келмей қаламыз, сонда да бір–бірімізді ренжітпей кешіре саламыз. Ешқашан қиын жағдайда жалғыз қалдырмаймыз. Мен өз досымның өзіме адал, қиын жағдайда жанымда жүргені үшін мақтан етемін.

Досы көпті жау алмайды

Ақылы көпті дау алмайды, - деп атам қазақ бекер айтпаған екен.

- осығып ұқсап, өз үлгіңе кеніңстіріп, өз ойымен жаз.

Тұмар (Томирис) (грек. Τόμυρίς, көне парс. Tahm-Rayiš, көне иран.: Tahmirih — "Батыл") (ж.ж.с.д. 570-520) — күнгей түркі сақ халықтарының байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі, массагет халқының байырғы заманда ел билеген атақты ханшайымы. Себебі грек жазбаларында оның елін "массагет" деп атайды. Тұмар ханша есімінің тарихқа еніп әлемге танылуы - Ахемен әулетінен шыққан, "төрт құбыланың тұтас билеушісі" атанған парсының әйгілі патшасы Кирдің (ж.ж.с.д. 558-530.) Орта Азияға басқыншылық жорықпен келген "жеңілуді білмейді" деп дәріптелген әскерін ашық шайқаста тас-талқанын шығарып жеңуімен тікелей байланысты.