қартқожа" романы — жазушы жүсіпбек аймауытовтың 1926 жылы қызылорда қаласында жеке кітап болып басылып шыққан туындысы. бұл - қазақ кедейінің өмірін, оның әлеуметтік арпалыстар кезіндегі күрделі тағдырын эпикалық үлгіде көркем бейнелуге арналған қазақ әдебиетінің алғашқы елеулі шығармасы. онда қазақ ауылының революция алдындағы және әлеуметтік қақтығыстар кезіндегі тіршілігі, азаттық жолындағы күрестен кейінгі жаңаша ұмтылысы шыншылдықпен бейнеленеді. әсіресе жазушы әлеуметтік тартыстар талқысында қазақ кедейінің қоғамдық теңсіздік сырларын түсінуге жетіп, әік әділетсіздіктің себептеріне ой жіберуін нанымды суреттейді. шығарманың кейіпкерін де жүсіпбек осы тұрғыдан көрсетеді. бұл - автордың таптық позициясының өткірлігін және ұстамдылығын танытады. шығарма тарихтың осындай бір кезеңді, шындығын жұмсартпай, шынайы, кең тұрғыда суреттей алуымен де бағалы. 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысының басталуы мен оның 1917 жылғы ақпан революциясына ұласуы, қазақтардың ел ішіндегі әлеуметтік күрестерге араласуы, "алаш орданың" құрылуы мен ақ әскерлерінің большевиктерге қарсы күресі, қазан революциясы мен азамат соғысының жеңісті оқиғалары роман сюжетіне негізгі желі болып кіреді. шығарма қаһарманы қартқожа да, оның елі, жұрты да осы оқиғалар фонындағы тартыста есейіп, есін жинап, ілгері басады, болашаққа қарайды
Қазақ халқында әртүрлі ұлттық ойындар көп,олар бәсекелі сипатта болады.Қазақтың ұлттық ойыны "Көкпарда" жайылымға іргелес жатқан ауылдардың жігіттері қатысады. Олар жарысқа алдын-ала дайындалды, өйткені бұл күш, ептілік, шыдамдылық және ер-тоқым жарысы. Жарыс күні алаңға барлық қатысушылар мен көрермендер жиналды. Бәсекелестерден 50-60 қадам қашықтықта ешкінің қаңқасы тасталып, түстен кешке дейін созылатын көкпар үшін күрес басталды. Жекпе-жек ат үстінде өтеді.Көкпары бар ауыл жеңіске жетіп,ойын аяқталады. Содан кейін жігіттер мақтанышпен «соғыс олжасын" алып ауылды аралайды,тұрғындар оларды құттықтап, сыйлықтар берді.
Қазақтың «Көкпар» ұлттық ойынының тарихы қазақтар көшпелі өмір салтын ұстанған кезден бастау алады. «Көкпар-көкбөрі» орыс тіліне аударғанда «сұр қасқыр» дегенді білдіреді.
Көкпардың екі нұсқасы бар. Бірінші нұсқада екі ауылдың жігіттері күреске қатысады, ал қаңқа үшін күрес ауылдар арасында өтеді. Бұл күрес түрі «дода-тартыс» деп аталады. Ал екінші нұсқада қаңқа үшін күресті бір ауылдың жігіттері өз араларында өткізуі мүмкін. Бұл жағдайда бір жігіт жеңімпаз болады, ал бұл жағдайда күрес «жалпы-тартыс» деп аталады. Көкпар қазіргі таңда да өте танымал.
Перевод:
Сочинение
Кокпар
У казахского народа есть очень много различных национальных игр, носящих чаще всего состязательный характер.В казахской национальной игре "Кокпар" принимали участие жигиты аулов, соседствующих по пастбищу. К состязанию готовились заранее, так как это было состязание и на силу, и на ловкость, и на выносливость, и на умение держаться в седле. В день соревнований все участники и зрители собирались на поле. На расстоянии 50-60 шагов от соревнующихся бросалась туша козла и начиналась борьба за кокпар, которая могла продолжаться с обеда до вечера. Борьба велась верхом на лошадях. Тот аул, у которого в итоге борьбы окажется кокпар - тот и победил. Затем джигиты с гордостью ездили по наиболее уважаемым дворам аула с "боевым трофеем" кокпаром и жители поздравляли их и дарили подарки.
История казахской национальной игры "Кокпар" имеет далекие корни, когда казахи вели кочевой образ жизни. «Кокпар-кокбори» в переводе на русский означает "серый волк".
Существуют два варианта Кокпар. В первом варианте в борьбе принимают участие жигиты с двух разных аулов, и борьба за тушу ведется между аулами. Такой вариант борьбы называется дада-тартыс. А во втором варианте борьба за тушу может вестись жигитами одного аула между собой. В таком случае победителем будет один жигит, и борьба в таком случае называется жалпы-тартыс. Кокпар пользуется большой популярностью и в наши дни.
қартқожа" романы — жазушы жүсіпбек аймауытовтың 1926 жылы қызылорда қаласында жеке кітап болып басылып шыққан туындысы. бұл - қазақ кедейінің өмірін, оның әлеуметтік арпалыстар кезіндегі күрделі тағдырын эпикалық үлгіде көркем бейнелуге арналған қазақ әдебиетінің алғашқы елеулі шығармасы. онда қазақ ауылының революция алдындағы және әлеуметтік қақтығыстар кезіндегі тіршілігі, азаттық жолындағы күрестен кейінгі жаңаша ұмтылысы шыншылдықпен бейнеленеді. әсіресе жазушы әлеуметтік тартыстар талқысында қазақ кедейінің қоғамдық теңсіздік сырларын түсінуге жетіп, әік әділетсіздіктің себептеріне ой жіберуін нанымды суреттейді. шығарманың кейіпкерін де жүсіпбек осы тұрғыдан көрсетеді. бұл - автордың таптық позициясының өткірлігін және ұстамдылығын танытады. шығарма тарихтың осындай бір кезеңді, шындығын жұмсартпай, шынайы, кең тұрғыда суреттей алуымен де бағалы. 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысының басталуы мен оның 1917 жылғы ақпан революциясына ұласуы, қазақтардың ел ішіндегі әлеуметтік күрестерге араласуы, "алаш орданың" құрылуы мен ақ әскерлерінің большевиктерге қарсы күресі, қазан революциясы мен азамат соғысының жеңісті оқиғалары роман сюжетіне негізгі желі болып кіреді. шығарма қаһарманы қартқожа да, оның елі, жұрты да осы оқиғалар фонындағы тартыста есейіп, есін жинап, ілгері басады, болашаққа қарайды
Шығарма
Көкпар
Қазақ халқында әртүрлі ұлттық ойындар көп,олар бәсекелі сипатта болады.Қазақтың ұлттық ойыны "Көкпарда" жайылымға іргелес жатқан ауылдардың жігіттері қатысады. Олар жарысқа алдын-ала дайындалды, өйткені бұл күш, ептілік, шыдамдылық және ер-тоқым жарысы. Жарыс күні алаңға барлық қатысушылар мен көрермендер жиналды. Бәсекелестерден 50-60 қадам қашықтықта ешкінің қаңқасы тасталып, түстен кешке дейін созылатын көкпар үшін күрес басталды. Жекпе-жек ат үстінде өтеді.Көкпары бар ауыл жеңіске жетіп,ойын аяқталады. Содан кейін жігіттер мақтанышпен «соғыс олжасын" алып ауылды аралайды,тұрғындар оларды құттықтап, сыйлықтар берді.
Қазақтың «Көкпар» ұлттық ойынының тарихы қазақтар көшпелі өмір салтын ұстанған кезден бастау алады. «Көкпар-көкбөрі» орыс тіліне аударғанда «сұр қасқыр» дегенді білдіреді.
Көкпардың екі нұсқасы бар. Бірінші нұсқада екі ауылдың жігіттері күреске қатысады, ал қаңқа үшін күрес ауылдар арасында өтеді. Бұл күрес түрі «дода-тартыс» деп аталады. Ал екінші нұсқада қаңқа үшін күресті бір ауылдың жігіттері өз араларында өткізуі мүмкін. Бұл жағдайда бір жігіт жеңімпаз болады, ал бұл жағдайда күрес «жалпы-тартыс» деп аталады. Көкпар қазіргі таңда да өте танымал.
Перевод:
Сочинение
Кокпар
У казахского народа есть очень много различных национальных игр, носящих чаще всего состязательный характер.В казахской национальной игре "Кокпар" принимали участие жигиты аулов, соседствующих по пастбищу. К состязанию готовились заранее, так как это было состязание и на силу, и на ловкость, и на выносливость, и на умение держаться в седле. В день соревнований все участники и зрители собирались на поле. На расстоянии 50-60 шагов от соревнующихся бросалась туша козла и начиналась борьба за кокпар, которая могла продолжаться с обеда до вечера. Борьба велась верхом на лошадях. Тот аул, у которого в итоге борьбы окажется кокпар - тот и победил. Затем джигиты с гордостью ездили по наиболее уважаемым дворам аула с "боевым трофеем" кокпаром и жители поздравляли их и дарили подарки.
История казахской национальной игры "Кокпар" имеет далекие корни, когда казахи вели кочевой образ жизни. «Кокпар-кокбори» в переводе на русский означает "серый волк".
Существуют два варианта Кокпар. В первом варианте в борьбе принимают участие жигиты с двух разных аулов, и борьба за тушу ведется между аулами. Такой вариант борьбы называется дада-тартыс. А во втором варианте борьба за тушу может вестись жигитами одного аула между собой. В таком случае победителем будет один жигит, и борьба в таком случае называется жалпы-тартыс. Кокпар пользуется большой популярностью и в наши дни.