СОСТАВИТЬ 5 ВОПРОСОВ И ПЛАН тапсырма. Тыңда. Мәтінді оқы. Қазақстанда Құралай Нұрқаділова, Берік Ысмайылов, Айгүл Қасымова, Аида Қауменова, Камила Құрбани, Мая Қуандықова және т.б. заманауи сәнгерлер киім кию үлгісін жасайды. Олар Қазақстандағы сән өнерінің дамуына зор үлес қосты. Түрлі сәндік үлгілердегі киімдерді ойлап тауып, халыққа ұсынды. Бұл сәнгерлердің қолынан шыққан сәнді киімдерді көбінесе сахнада жүрген өнер адамдары киеді. Сәнгерлер өнер адамдарының сұранысы бойынша арнайы киім үлгілерін дайындайды. Қазір сәнді киімдерді тігумен айналысатын аттары елімізге танымал «Сымбат», «Ерке-Нұр», «Фортуна», «Сара», «Нұр әсем», «Роза», «Дэва» сияқты сән ательелері бар. «Сымбат» сән академиясы 1947 жылы тігін зертханасы болып құрылған. Қазір әлемге танымал холдингке айналды. 1972 жылы Қазақстан мамандарының сән үлгілері алғаш рет шетелге шығарылды. Шетелдегі сән майталмандарының сынынан өтті. 1988 жылы «Сымбат» сән үйі «Золотая лента» бас жүлдесіне ие болды. Ол Қазақстандағы «Must industries» (АҚШ Нью-Йорк) секілді танымал компаниялар үшін аты әлемге әйгілі «Chico's», «White and black», «Victoria secrets» атты сауда маркаларымен киім үлгілерінің айрықша дизайнін жасап шығарады. Компанияның топтамалары халықаралық подиумдарда жылына екі рет көрсетіліп тұрады. 1987 жылы «Сымбат» сән театрының негізі қаланды. Сән театры көптеген шетелдік Сән жәрмеңкелеріне қатысқан. «Сымбат» сән театры Қазақстанның атынан 30-дан астам елде өз топтамаларын көрсетіп келеді. Франция, Англия, Италия, Канада, Корей Республикасы, Ресей және т. б. елдерде танылды. Онда қазақ халқының ұлттық ерекшеліктері мен мәдениеті негізге алынып, ою-өрнекпен өрнектелген 700-ге жуық Киім үлгісі жинақталған. «Сымбат» сән журналы 1958 жылдан бастап жарық көре бастады. Бүгінгі таңда мұндай Сән журналдарының саны көбейді. Олар: «Burda», «Сәулелі сән» (қыз- келіншектерге арналған мұсылмандық СӘН журналы). «Ерке-Нұр» компаниясының жанынан 2007 жылдан бері «Ерке-Нұр» атты қыз-келіншектерге арналған әдеби- танымдық сән журналы ШЫҒЫП келеді.
Жақын туыстары Абай қазасынан кейін, Әлихан Бөкейхановтың кеңесі бойынша ақынның асыл мұрасын жинастырып, баспаға әзірлеуге кіріскені мәлім. Бұл туралы құнды де¬ректі 1915 жылы “Қазақ” газетінде жария¬лан¬ған Кәкітайдың қазасына байланысты жаз¬ған мақаласында: “1904 жылы Абай мар¬құмның өлеңін кітап қылып басыңдар деп, балаларына хат жаздым” деп Әлекеңнің өзі жеткізеді (Абай дүниеден өткенде алғаш рет орыс тілінде қазанаманы жазған да Әлекең екені белгілі). Сөйтіп, Кәкітай мен Тұрағұл 1905 жылдың қысы мен жазғытұрымында Абайдың өлең¬дерін, қарасөздерін жинап, түгендейді. Ал, жа¬дырап жаз келгенде бұл екеуі Абай мұра¬сын көрші әрі туысқан есебінде болған Мүр¬сейіт Біке баласы деген молданың қолына бе¬ріп, әдемілеп көшіріп жазуды тапсырады. Көркем (ескіше хұсни) жазудың хас шебері Мүрсейіт молда, Әрхамның куәлігінше, ар¬найы тігілген қоста отырып, өз жұмысын бір айда аяқтап шыққан екен. Аға буын зерттеушілер көп зерделеген бұрыннан мәлім мағлұматтарды қайталап жатудың қажеті шамалы. “Абайдың алғашқы жинағы баспаға қалай әзірленді?” деген сұ¬рақ¬тың, біздіңше, бүгінгі күні бір ғана астары қалған сияқты. Ол – аталмыш жинақтың шығуына шәкірті Шәкәрімнің қосқан үлесі қандай еді деген мәселе. Төменде осыған баса назар аудармақпыз. Бірден айтайық, Абай өлеңдері мен қара¬сөздерін жинастыру барысында Шәкәрім мынадай істерді атқарды деп санамалап өту қиынға соғады.
Сөйтіп, Кәкітай мен Тұрағұл 1905 жылдың қысы мен жазғытұрымында Абайдың өлең¬дерін, қарасөздерін жинап, түгендейді. Ал, жа¬дырап жаз келгенде бұл екеуі Абай мұра¬сын көрші әрі туысқан есебінде болған Мүр¬сейіт Біке баласы деген молданың қолына бе¬ріп, әдемілеп көшіріп жазуды тапсырады. Көркем (ескіше хұсни) жазудың хас шебері Мүрсейіт молда, Әрхамның куәлігінше, ар¬найы тігілген қоста отырып, өз жұмысын бір айда аяқтап шыққан екен.
Аға буын зерттеушілер көп зерделеген бұрыннан мәлім мағлұматтарды қайталап жатудың қажеті шамалы. “Абайдың алғашқы жинағы баспаға қалай әзірленді?” деген сұ¬рақ¬тың, біздіңше, бүгінгі күні бір ғана астары қалған сияқты. Ол – аталмыш жинақтың шығуына шәкірті Шәкәрімнің қосқан үлесі қандай еді деген мәселе. Төменде осыған баса назар аудармақпыз.
Бірден айтайық, Абай өлеңдері мен қара¬сөздерін жинастыру барысында Шәкәрім мынадай істерді атқарды деп санамалап өту қиынға соғады.
ул. Татибекова, д 27.
- Актюбинский гос. университет им. А. Жубанова
г. Актюбинск, ул. Молдагуловой, 34
- Актюбинский филиал РНТБ
г. Актюбинск, ул. Есет батыра, 158а.
- Акмолинский филиал РНТБ
г.Астана, ул. Победы, 87
- Алматинский институт энергетики и связи
г. Алматы, ул. Байтурсынова, 126
.
- Алматинский технологический университет
г. Алматы, ул. Толе би, д.100
- Алматинский экономический университет
г. Алматы, ул. Гоголя, д.117
- Атырауский филиал РНТБ
г. Атырау, ул. Азаттык, 96 б.
- Восточно- Казахстанская областная библиотека им. А.С. Пушкина
г. Усть- Каменогорск, ул. Ушанова, 102