Ресми стиль — ресми қатынастар аясында қызмет ететін стильдің бірі. Ресми құжаттар мен іс қағаздарының стилі деп те аталады.
Ресми стильге тілдік тұрғыдан төмендегідей талаптар қойылады:
түйіндеменің дәлдігі немесе бір мағыналылығы;
айқындық немесе жүйелілік;
логикалық, яғни қайшылықтың болмауы, дәлелділігі;
баяндаудың ықшамдылығы, артық сөздің болмауы.
Ауызекі сөйлеу стилі өзіндік ерекшеліктерін жасайтын айрықша белгісі жағдайға байланысты сөйлеу мәнері, эмоцияға қарай тілдік бірліктерін қолдану өзгешелігі болады. Бұл ерекшелігі ең алдымен, ондағы лексика-фразеология байқалады;
а) ауызекі сөйлеу стилі диалогқа құрылады. Қатысушы екі адам. Интонация ерекше қызмет атқарады. Сөйлеу тілінің тағы бір ерекшеліті монолог (бір кісінің сөзі көпшілік алдында сөйлеу, баяндама, дәріс, консультация);
ә) Ауызекі сөйлеу стилі ерекшеліктерінің екінші түрі онын эмоциялылығы, өйткені айтушы өз эмоциясын сол сөздің аясына сыйғызуға тырысады. Мыс., "Көбірек сөйлеп кетті" (бәсендеу түрі, бірақ эмоция сезіледі), "Мылжыңдап кеттің ғой!" (эмоцияның қатаң түрі);
б) Ауызекі сөйлеу стилі әдеби кейіпкердің сөйлеу ерекшелігі мен мінезін таныту үшін ол өмір сүрген ортадағы жергілікті диалект сөздерді стильдік мақсатта әдеби қолданады;
Публицистикалық стиль қоғамдық талапқа сай жазылған шығармалардың негізінде қалыптасады. Белгілі бір тілде публицистиканың өз алдына бөлек стиль болып қалыптасуы қоғамдық сананың өскенін, артқанын көрсетеді. Тілдің басқа стильдері сияқты публицистикалық стиль де бірыңғай болып келмейді. Бірқатар лингвистер публицистикалық стильдің жазбаша түріне саяси тақырыпқа жазылған газет, журналдардағы мақалалар, памфлет, очерк т. б. шығармаларды, шешендік сөздер публицистикалық стильдің ауызша түріне жатады.
"Көркем әдебиет стилі" - проза, поэзия, драматургия салаларында жазылған көркем шығармалардың стилі (тілі). Көркем әдебиет стиліне тән бірнеше ерекшеліктер бар. Солардың бірі - тіл байлығы. Көркем шығармаларда қолданылмайтын сөздер мен сөз тіркестері, фразеологизмдер аз. Кез келген шығарма тек қана авторлық баяндаудан ғана емес, кейіпкер тілінен де турады. Ал кейіпкерлер әр жастағы, әр мамандықтағы, әр дәрежедегі білімді адамдар болып келетіндігі белгілі
Тасқала- 3 буын, тас- бітеу буын, қа- ашық буын, ла- ашық буын.
т-дауыссыз, қатаң
а-дауысты, жуан, ашық, езулік.
с-дауыссыз, қатаң.
қ-дауыссыз, қатаң.
а-дауысты, жуан, ашық, езулік
л-дауыссыз, үнді.
а-дауысты,жуан, ашық, езулік
Сөзде 7 әріп, 7 дыбыс бар.
Шешендік-3 буын, ше- ашық буын, шен-бітеу буын, дік-бітеу буын.
ш-дауыссыз, қатаң.
е- дауысты, жіңішке, ашық, езулік.
ш-дауыссыз, қатаң.
е-дауысты, жіңішке, ашық, езулік
н-дауыссыз, үнді
д-дауыссыз, ұяң
і- дауысты, жіңішке, қысаң, езулік.
к-дауыссыз, қатаң.
Сөзде 8 әріп, 8 дыбыс бар.
Үміткер-3 буын. ү-ашық буын, міт-бітеу буын, кер-бітеу буын
ү- дауысты, жіңішке, қысаң, еріндік.
м-дауыссыз, үнді.
і-дауысты, жіңішке, қысаң, езулік
т-дауыссыз, қатаң.
к-дауысты, жіңішке, қысаң, езулік
е-дауысты, жіңішке, ашық, езулік
р-дауыссыз, үнді.
Сөзде 7 әріп, 7 дыбыс бар.
Мәдениет- 4 буын, мә-ашық, де-ашық, ни-ашық, ет-тұйық буын.
м-дауыссыз, үнді.
ә-дауысты, жіңішке, ашық, езулік.
д-дауыссыз, ұяң
е-дауысты, жіңішке, ашық, езулік.
н-дауыссыз, үнді.
и-дауысты, жіңішке, қысаң, езулік.
е-дауысты, жіңішке, ашық, езулік.
т-дауыссыз, қатаң.
Сөзде 8 әріп, 8 дыбыс бар.
Тыңдаушы- 3 буын, тың-бітеу буын, дау-бітеу буын, шы-ашық буын.
т-дауыссыз, қатаң.
ы- дауысты, жуан, қысаң, езулік.
ң-дауыссыз, үнді.
д-дауыссыз, ұяң.
а- дауысты, жуан, ашық, езулік.
у- дауыссыз, үнді.
ш-дауыссыз, қатаң.
ы- дауысты, жуан, қысаң, езулік.
Сөзде 8 әріп, 8 дыбыс бар.
Ресми стиль — ресми қатынастар аясында қызмет ететін стильдің бірі. Ресми құжаттар мен іс қағаздарының стилі деп те аталады.
Ресми стильге тілдік тұрғыдан төмендегідей талаптар қойылады:
түйіндеменің дәлдігі немесе бір мағыналылығы;
айқындық немесе жүйелілік;
логикалық, яғни қайшылықтың болмауы, дәлелділігі;
баяндаудың ықшамдылығы, артық сөздің болмауы.
Ауызекі сөйлеу стилі өзіндік ерекшеліктерін жасайтын айрықша белгісі жағдайға байланысты сөйлеу мәнері, эмоцияға қарай тілдік бірліктерін қолдану өзгешелігі болады. Бұл ерекшелігі ең алдымен, ондағы лексика-фразеология байқалады;
а) ауызекі сөйлеу стилі диалогқа құрылады. Қатысушы екі адам. Интонация ерекше қызмет атқарады. Сөйлеу тілінің тағы бір ерекшеліті монолог (бір кісінің сөзі көпшілік алдында сөйлеу, баяндама, дәріс, консультация);
ә) Ауызекі сөйлеу стилі ерекшеліктерінің екінші түрі онын эмоциялылығы, өйткені айтушы өз эмоциясын сол сөздің аясына сыйғызуға тырысады. Мыс., "Көбірек сөйлеп кетті" (бәсендеу түрі, бірақ эмоция сезіледі), "Мылжыңдап кеттің ғой!" (эмоцияның қатаң түрі);
б) Ауызекі сөйлеу стилі әдеби кейіпкердің сөйлеу ерекшелігі мен мінезін таныту үшін ол өмір сүрген ортадағы жергілікті диалект сөздерді стильдік мақсатта әдеби қолданады;
Публицистикалық стиль қоғамдық талапқа сай жазылған шығармалардың негізінде қалыптасады. Белгілі бір тілде публицистиканың өз алдына бөлек стиль болып қалыптасуы қоғамдық сананың өскенін, артқанын көрсетеді. Тілдің басқа стильдері сияқты публицистикалық стиль де бірыңғай болып келмейді. Бірқатар лингвистер публицистикалық стильдің жазбаша түріне саяси тақырыпқа жазылған газет, журналдардағы мақалалар, памфлет, очерк т. б. шығармаларды, шешендік сөздер публицистикалық стильдің ауызша түріне жатады.
"Көркем әдебиет стилі" - проза, поэзия, драматургия салаларында жазылған көркем шығармалардың стилі (тілі). Көркем әдебиет стиліне тән бірнеше ерекшеліктер бар. Солардың бірі - тіл байлығы. Көркем шығармаларда қолданылмайтын сөздер мен сөз тіркестері, фразеологизмдер аз. Кез келген шығарма тек қана авторлық баяндаудан ғана емес, кейіпкер тілінен де турады. Ал кейіпкерлер әр жастағы, әр мамандықтағы, әр дәрежедегі білімді адамдар болып келетіндігі белгілі