денесі бір ғана жасушадан тұратын, көпшілігі микроскоп арқылы ғана көрінетін ағзалар. Оларды қарапайымдар деп те атайды. Құрылысы қарапайым сияқты болғанымен, бір жасушаның ішінде асқорту, тыныс алу, зат алмасу, қозғалу, көбею, сыртқы әсерлерге жауап беру сияқты кез келген тіршілік иесіне тән тіршілік белгілері үздіксіз жүріп жатады. Қарапайымдардың көптеген түрлері жаңбырдан пайда болатын іркінді су, шалшықтан бастап, көл, теңіз, мұхитқа дейінгі су қоймаларда кездеседі. Топырақта мекендейтіндері де аз емес. Жануарлар мен адамның ішкі мүшелерінде паразиттік тіршілік ететіндері де бар.
Табиғаттағы қауіпті жағдайлар кезінде не істеу керек?
Табиғаттағы қауіпті жағдайларды ешқашан алдын - ала біле алмайсың. Кез келген қауіпті табиғи құбылыс күтпеген жерден орын алуы мүмкін. Мұндай кездері сасқалақтамай, барынша сабыр сақтап, бірақ жылдам ойланып, тез әрекет ету керек. Көбінесе қауіпті табиғи құбылыс орын алғанда тіршілік әрекеттерінің қауіпсіздігі сабағында оқыған материалдарды есте ұстау керек.
Мысалы, жер сілкінісі кезінде үйде болсаңыз, ішкі қабырғаның қауіпсіз жеріне, бұрышқа, есіктің жақтауына тұрыңыз;
- кереуеттің, столдың астына кіріңіз, себебі бұлар сізді құлайтын заттар мен сынықтардан қорғайды. Өзіңізді ауыр жиһаздар мен терезелерден аулақ ұстаңыз;
- жер сілкінісі кезінде лифтіні пайдалануға болмайды.
Егер жер сілкінісі кезінде далада бослаңыз, ғимараттар мен электр желілерінен алшақ, ашық алаңда тұрыңыз, үзілген электр желілерінен алшақ тұрыңыз.
Жер сілкіну төмен болса, үрейленбеңіз, тыныштық сақтап, үйде болыңыз.
ал жер сілкінісінен кейін жер сілкінісі кезінде өзіңіз болған ғимараттан шығар алдында абай болыңыз.
Радионы қосулы күйінде ұстаңыз, қызметтердің белгілерін тыңдаңыз.
Анық зардап шеккен ғимаратқа жақындамаңыз және оған кірмеңіз. Қайталама түрткіге дайын болыңыз, мұндай жағдайларда едәуір қауіпті болып жер сілкінісінен кейінгі алғашқы екі-үш сағат табылады, дегенмен олар бірнеше тәулік, апта және тіпті ай өткеннен кейін де болуы мүмкін. Бірінші жер сілкінісінен көп уақыт өткен сайын, соғұрлым қайталану ықтималдығы аз.
денесі бір ғана жасушадан тұратын, көпшілігі микроскоп арқылы ғана көрінетін ағзалар. Оларды қарапайымдар деп те атайды. Құрылысы қарапайым сияқты болғанымен, бір жасушаның ішінде асқорту, тыныс алу, зат алмасу, қозғалу, көбею, сыртқы әсерлерге жауап беру сияқты кез келген тіршілік иесіне тән тіршілік белгілері үздіксіз жүріп жатады. Қарапайымдардың көптеген түрлері жаңбырдан пайда болатын іркінді су, шалшықтан бастап, көл, теңіз, мұхитқа дейінгі су қоймаларда кездеседі. Топырақта мекендейтіндері де аз емес. Жануарлар мен адамның ішкі мүшелерінде паразиттік тіршілік ететіндері де бар.
Табиғаттағы қауіпті жағдайлар кезінде не істеу керек?
Табиғаттағы қауіпті жағдайларды ешқашан алдын - ала біле алмайсың. Кез келген қауіпті табиғи құбылыс күтпеген жерден орын алуы мүмкін. Мұндай кездері сасқалақтамай, барынша сабыр сақтап, бірақ жылдам ойланып, тез әрекет ету керек. Көбінесе қауіпті табиғи құбылыс орын алғанда тіршілік әрекеттерінің қауіпсіздігі сабағында оқыған материалдарды есте ұстау керек.
Мысалы, жер сілкінісі кезінде үйде болсаңыз, ішкі қабырғаның қауіпсіз жеріне, бұрышқа, есіктің жақтауына тұрыңыз;
- кереуеттің, столдың астына кіріңіз, себебі бұлар сізді құлайтын заттар мен сынықтардан қорғайды. Өзіңізді ауыр жиһаздар мен терезелерден аулақ ұстаңыз;
- жер сілкінісі кезінде лифтіні пайдалануға болмайды.
Егер жер сілкінісі кезінде далада бослаңыз, ғимараттар мен электр желілерінен алшақ, ашық алаңда тұрыңыз, үзілген электр желілерінен алшақ тұрыңыз.
Жер сілкіну төмен болса, үрейленбеңіз, тыныштық сақтап, үйде болыңыз.
ал жер сілкінісінен кейін жер сілкінісі кезінде өзіңіз болған ғимараттан шығар алдында абай болыңыз.
Радионы қосулы күйінде ұстаңыз, қызметтердің белгілерін тыңдаңыз.
Анық зардап шеккен ғимаратқа жақындамаңыз және оған кірмеңіз. Қайталама түрткіге дайын болыңыз, мұндай жағдайларда едәуір қауіпті болып жер сілкінісінен кейінгі алғашқы екі-үш сағат табылады, дегенмен олар бірнеше тәулік, апта және тіпті ай өткеннен кейін де болуы мүмкін. Бірінші жер сілкінісінен көп уақыт өткен сайын, соғұрлым қайталану ықтималдығы аз.