1.Лиро-эпостық жырлар ғашықтық жырлар - лирикалық әрі эпикалық шығарма. 2.Батырлар жыры - өткен ғасырдың батырларының бастан кешкен оқиғаларын (мысалға Қобыланды, Тарғын, Алпамыс сияқты) баяндайтын ауыз әдебиетінің асыл мұрасы. Лиро-эпостық жырларда сүйіспеншілік, махаббат тақарыбындағы жырларда халықтың тұрмысы, әдет-ғұрпы, адамның ішкі сезімі көбірек баяндалады. 4. Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, ағартушы,жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор,аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропамәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. 6.Қара сөз (проза) - көркем әдебиеттің үлкен бір саласы. 8.Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) –ақын, жазушы, философ, тарихшы,композитор. Абаймен замандас әрі інісі, әрі ол негізін салған реалистік әдебиет дәстүрлерін алға апарушы ізбасары.
Әке – асқар тау. Отбасында әкенің орны бөлек. Әке – сол шаңырақтың бар ауыртпалығын көтеретін, асырап-бағуға да, жақсы тәлім-тәрбие беруге де міндетті адам. Әке – бала үшін асқар тау. Әке қамқорлығы дегеніміз – отбасы мүшелерін әртүрлі пәле-жаладан қорғап отыратын қасиетті ұғым. Сондықтан әкені сыйлау, оған үлкен құрметпен, ілтипатпен қарау баланың парызы болмақ. Ақын Жарасқан Әбдірашевтың әке десе – ауылы, ауыл десе – әкесі есіне оралатын перзенттік жүрегі дамылсыз соққан. Қашан да қамқор болған сан үмітке, Өтермін сақтауменен салтыңды әсем. Көнбей ме көңіл шіркін кәрілікке, Өкпелеп қалмайсың ба "қартым” десем! Ақын үшін, «бір ауылдың бәйтерегі» – өмірдің ащы-тұщысын халқымен бірге татқан әкесі. Сондықтан ол әкеден алатын тәрбие де салиқалы болмақ. Әке – ұрпақтың панасы, үйдің басшысы, әрі тәрбиешісі. Ол тек бір отбасының ғана емес, ауылдың, рудың қамқоршысы, ел ағасы. Өмірге келген баланың әрбір сәтті қадамы әке үшін үлкен мәртебе, зор мақтаныш болмақ. Сондықтан да әке ақылымен жүру, ешкімнің ала жібін аттамай, адал ғұмыр кешу баланы тек жақсы болашаққа ғана әкеледі. «Әкеге бағыну – Аллаға бағыну» депті Мұхаммед пайғамбарымыз. Демек, әкені ренжітпей оның айтқанының үдесінен шығып отыру әрбір перзенттің басты парызы екен. Ақылы мен пайымы терең аналар балаларын үнемі әкесін сыйлап, құрметтеуге бейімдеп отырады. «Әкең ренжіп қалар», «Әкең жіберсе, бара ғой», «Әкеңе барып сәлем бер», «Әкеңнің керегін дайында» деп әкеге құрмет, қызмет етуге баланы жасынан дайындап отырса, мұндай отбасында әрдайым тәртіп, ынтымақ пен бірлік болуы сөзсіз. Әке ұл-қызын намысшылдыққа, елі, руы, қала берді өз бауырлары үшін еңбек етіп, өмір сүруге баулып отырады. Әкенің мейірімі мен талап қойғыштығының, еңбеккерлігінің бала тәрбиесіне ықпалы көп
2.Батырлар жыры - өткен ғасырдың батырларының бастан кешкен оқиғаларын (мысалға Қобыланды, Тарғын, Алпамыс сияқты) баяндайтын ауыз әдебиетінің асыл мұрасы.
Лиро-эпостық жырларда сүйіспеншілік, махаббат тақарыбындағы жырларда халықтың тұрмысы, әдет-ғұрпы, адамның ішкі сезімі көбірек баяндалады.
4. Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (1845-1904) — ақын, ағартушы,жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор,аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропамәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор.
6.Қара сөз (проза) - көркем әдебиеттің үлкен бір саласы.
8.Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) –ақын, жазушы, философ, тарихшы,композитор. Абаймен замандас әрі інісі, әрі ол негізін салған реалистік әдебиет дәстүрлерін алға апарушы ізбасары.
Дереккөзі: