Спорт -денсаулық кепілі. Ал мықты денсаулық- адамның еңбекке, қоғамдық іс-әрекетке белсенді қатысуының кепілі. Қазақ халқы бала тәрбиесіне ерте кезден көңіл бөлген. Баланың ақыл-ойының,
дене бітімінің дұрыс қалыптасуына айрықша мән берген. Халқымыздың спорттық ойындары- осының
бірден-бір дәлелі. Ежелден садақ тарту, бәйге, күрес, аударыспақ сияқты спорт түрлерімен айналысқан
қазақ халқы спорттың басқа да түрлерімен шұғылдану арқылы өздерінің рухани байлықтарын
жетілдіріп отырған. Халық өзіне лайықты деп санаған ұлттық спорт түрлері мен әртүрлі дене
жаттығуларымен айналысқан. Әр өңірдің, әр аймақтың өз мергені, өз сәйгүлегі болған. Балалар мен
жасөспірімдер арасында спортты дамыту-бірінші кезекте тұрған мәселе. Осыған орай мектептерде,
жоғарғы оқу орындарында көптеген спорт секциялары, үйірмелер жұмыс істеуде. Ұлттық спорт
түрлері де жақсы жолға қойылған. Атап айтсақ, қазақша күрес, тоғызқұмалақ, аударыспақ, бәйге,
көкпар, қыз қуу, асық ату, бестас сияқты спорт түрлерінен арнайы федерациялар құрылған.
1-тапсырма
Мәтінге ат кой
(надо исправить ошибку в тексте)
менің сабағымның сенің сабағыңның оның сабағының
менің сабағыма сенің сабағыңа оның сабағына
менің сабағымды сенің сабағыңды оның сабағын
менің сабағымда сенің сабағыңда оның сабағында
менің сабағымнан сенің сабағыңнан оның сабағынан
менің сабағыммен сенің сабағыңмен оның сабағымен
сіздің сабағыңыз, сіздердің сабақтарыңыз
сіздің сабағыңыздың, сіздердің сабақтарыңыздың
сіздің сабағыңызға, сіздердің сабақтарыңызға
сіздің сабақты, сіздердің сабақтарыңызды
сіздің сабақта, сіздердің сабақтарыңызда
сіздің сабақтан, сіздердің сабақтарыңыздан
сіздің сабақпен, сіздердің сабақтарыңызбен
сендердің сабағың, олпрдың сабағы
сендердің сабақтарыңның, олардың сабақтарының
седердіңсабақтарыңа, олардың сабақтарына
сендердің сабақтарыңды, олардың сабақтарын
сендердің сабақтарыңда, олардың сабақтарында
сендердің сабақтарыңмен, олардың сабақтарынан
сендердің сабақтарыңмен, олардың сабақтары
Күлтегін» жыры (үлкен жазу) жер мен көктің және а ң жаралуы туралы философия толғаудан басталады (биікте Көк тәңірі, төменде қара жер жаралған да екеуінің арасында а жаралған). Бұдан кейін бүкіл а Білге қаған мен Күлтегін батырдың ата-бабалары билік жүргізгені, түгел түркінің басын қосып, қуатты мемлекет орнатқан Бумын қаған мен Істемі қаған мадақталады. «Күлтегін» жырының авторы Түрік қағандығының бүкіл әлемді аузына қаратқан айбарлы да абыройлы дәуірін зор мақтаныш сезіммен жырлайды. Сондай-ақ ақын Бумын қаған мен Істемі қаған қайтыс болған соң түркі елінің тағына дарынсыз қағандар отырғанын, халықты опасыз бектер мен жүгенсіз әміршілер билегенін күйінішке толы жыр жолдары арқылы жеткізген («Соңындағы інісі ағасындай болмады, Ұлдары әкесіндей болмады. Біліксіз қағандар отырған екен, Жалтақ қағандар отырған екен»). Табғаш елінің алдауына көнген Түрік қағандығының бектері өзара араздасып, елдің ішкі бірлігіне көп нұқсан келтірді. Елде алауыздық туды. Түрік қағандығының іргесі шайқала бастады. Бұл өте қауіпті кезең еді. Автор түркі халқы ата-баба дәстүрін берік ұстаған кездерінде ешкімге тәуелсіз, еркін өмір сүргенін жырлай келіп, ол осы жолдан тайып, дұшпанға алданған сәттерінде: «Бек ұлдары – құл болды, Пәк қыздары – күң болды», – дейді. Міне, содан кейін Күлтегін батыр көп әскер жиып, түркі елін жаудан азат етуге кіріскені зор сүйіспеншілікпен суреттеледі. Түркі әскерінің оғыз, соғды, түргештерге, т.б. қарсы жүргізген шайқастары, ал Күлтегін батырдың шайқас алдындағы жекпе-жекке шығып, жауды ұдайы жеңіп отырғаны зор шеберлікпен бейнеленген. Жырдың авторы Күлтегін мінген аттың сипатын, ат әбзелдерінің әдемілігін, батыр қаруының сұсты көрінетінін ұтымды теңеулер арқылы көрсете білген. Жырда Күлтегін түркі елінің «төрт бұрышындағы» барлық жауды жеңіп, елде тыныштық, бейбіт өмір орнатады. Ақын Күлтегіннің ерлігі туралы: «Бастыны – еңкейтті, Тізеліні – бүктірді», – дейді. Сөйтіп, жырда Күлтегін батырдың күллі түркі халқын тәуелсіз еткені әрі оны байлыққа кенелткені «Жалаңаш халықты тонды, Кедей халықты бай қылдым. Аз халықты көп қылдым. Тату елге жақсылык қылдым», – деп зор мақтаныш сезіммен баяндалады: «Күлтегін» жырының басты идеясы – түркі халқын ауызбірлікке, сыртқы жауға қарсы ұйымдасқан күреске, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрін берік ұстауға үндеу болып табылады. Жыр соңында Күлтегін батыр қайтыс болғанда бүкіл түркі халқы қатты қайғырып, аза тұтқаны, оны жоқтап, жерлеу салтанатына әлемнің төрт бұрышынан көптеген атақты адамдар – елшілер, батырлар, бектер, тас қашайтын шеберлер, т.б. келгені айтылады.
«Күлтегін» жыры – елдің ішкі бірлігін жыр еткен, идеялық мазмұны терең, көркемдік дәрежесі биік поэзиялық туынды. 2001 жылы 18 мамырда Астана қаласындағы Еуразия ұлттық университетіне Күлтегін жазба ескерткішінің көшірмесі қойылды.