Осы шақ - сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді.2 түрге бөлінеді: 1) Нақ осы шақ - дәл сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді. Жалаң н.о.ш жатыр,отыр,жүр,тұр салт етістіктерінің жіктелуі арқылы жасалады.Мысалы:жатырмын,отырсың,тұрсыз т.б. Күрделі н.о.ш (-а,-е,-й,-ып,-іп,-п)+(жатыр,отыр,жүр,тұр)+жітеу жалғауы арқылы жасалады.Мысалы:бара жатырмын,келіп отырсың. 2) Ауыспалы - осы шақ күнделікті дағдылы болып жатқан іс-әрекетті білдіреді.Жасалу жолы:етістік+(-а,-е,-й)+жіктік жалғауы.Мысалы:Күнде дайындыққа барамын.т.б.
Бақылаушы
Б-д/сыз, ұяң.
а-д/ты, жуан, ашық, езулік.
қ-д/сыз, қатаң.
ы-д/ты, жуан, қысаң, езулік.
л-д/сыз, үнді
а-д/ты, жуан, ашық, езулік.
у-д/ты, жуан, қысаң, еріндік, үнді.
ш-д/сыз, қатаң.
ы-д/ты, жуан, қысаң, езулік.
Сәулетші
с-д/сыз, қатаң.
ә-д/ты, жіңішке, ашық, езулік
у-д/ты, жуан, қысаң, еріндік, үнді.
л-д/сыз, үнді
е-д/ты, жіңішке, ашық, езулік.
ш-д/сыз, қатаң.
і-д/ты, жіңішке қысаң, езулік
суретші
с-д/сыз, қатаң.
у-д/ты, жуан, қысаң, еріндік, үнді.
р-д/сыз, үнді
е-д/ты, жіңішке, ашық, езулік.
т-д/сыз, қатаң.
ш-д/сыз, қатаң.
і-д/ты, жіңішке қысаң, езулік
Объяснение:
Осы шақ - сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді.2 түрге бөлінеді: 1) Нақ осы шақ - дәл сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді. Жалаң н.о.ш жатыр,отыр,жүр,тұр салт етістіктерінің жіктелуі арқылы жасалады.Мысалы:жатырмын,отырсың,тұрсыз т.б. Күрделі н.о.ш (-а,-е,-й,-ып,-іп,-п)+(жатыр,отыр,жүр,тұр)+жітеу жалғауы арқылы жасалады.Мысалы:бара жатырмын,келіп отырсың. 2) Ауыспалы - осы шақ күнделікті дағдылы болып жатқан іс-әрекетті білдіреді.Жасалу жолы:етістік+(-а,-е,-й)+жіктік жалғауы.Мысалы:Күнде дайындыққа барамын.т.б.