Ұстазымыздың көмегімен Қазтуғанның «Қарғабойлы Қазтуған» атануының себебін іздестірейік.
Жазылым тапсырмалары
1. Қазтуған жыраудың «Қайран да менің Еділім!» толғауын (Б.Тілеухановтың орын-
дауында) тыңдап, «Мен – Қарғабойлы Қазтуған» атты тақырыпта шағын мінездеме-
шығарма жазайық.
2. Жыраулардың қазақ тарихындағы орны қандай? Жырдың мазмұнына сүйеніп әдеби
эссе жазайық.
3. «Қазтуғанның қонысымен қоштасуы» жыры негізінде жұбымызбен бірлесіп, «Қазтуған
жырау» және «Оқырман» кейпіне ене отырып, үлгіге сәйкес сұхбат жасайық. Үлгі:
Оқырман: - Сіздің жырыңызда кездесетін «Ноғайлы-қазақ жұртымның...» деген
жолдардағы ноғайлы деген кімдер?
Қазтуған жырау: - Бұл уақытта қазақ пен ноғай халқының тамыры бір болғаны бел-
гілі. Сондықтан олардың кескін-келбеті мен мінез-құлқы да, әдет-ғұрпы
мен тұрмысы да, ішкен асы мен киген киімі де, сөзі де мксас болған.
Шоқан Уәлиханов ноғай мен қазақты туысқан халықтар деп аттаған.
34
1) Біз сенің достарыңбыз. 2) Біз оқушымыз. 3) Біз балуанбыз 4) Біз сіздің жерлесіңізбіз.
5) Біз шеберміз. 6) Біз ұшқышбыз. 7) Біз Арқалықтанбыз. 8) Біз кітапханадамыз.
9) Біз біріншіміз. 10) Біз кедейміз. 11) Біз досыңбыз. 12) Біз Ақтөбеденбіз.
13) Біз сіздердің туыстарыңызбыз. 14) Біз боспыз 15) Біз сенгішпіз. 16) Біз Абай көшесіндеміз.
17) Біз зейнеткерміз. 18) Біз қорқақ емеспіз. 19) Біз банк қызметкеріміз. 20) Біз құстаймыз.
21) Біз үздікпіз. 22) Біз баймыз. 23) Біз Таразданбыз. 24) Біз мейірімді халықпыз.
25) Біз әріптеспіз. 26) Біз ғалымбыз. 27) Біз еңбекқормыз.
Қазақ баласының қиял әлемі.
Қиялдамайтын, арманға ерік бермейтін адам жоқ шығар. Қиял арқылы көптеген таңғажайып туындылар дүниеге келді. Адамдар қиялдау арқылы өзгелерден ерекшеленді. Тіпті қиял мен еңбегінің арқасында мақсаттарына жетеді ғой.
Қазақ халқы ауыз әдебиеті мұраларына өте бай. Соның ішінде қиял-ғажайып ертегі, аңыздар, жырлардың орны ерекше. Олар арқылы ата-бабамыздың ой жүйріктігін, қиялына куә боламыз. Мысалы, тау көтерген Толағай, үлкен көлді бір өзі тауысып іше алатын Көлтауысар, жүгірісі көз ілестірмес Желаяқ, Мерген, отқа салса жанбайтын, суға салса батпайтын, қылыш өтпейтін, жылдап емес, күн сайын өсетін батырлар бейнесі, олардың тұлпарларына тіл бітуі, тіпті үңгір алдында жатқан айдаһарды ептілігімен, өнерлігімен жеңіп шығуы - бәрі де халқымыздың қиял-ғажайып әлемі. Осыған қарап қазақ балалары сондай жауды бір өзі жеңіп шығатын, елін аман қалатын батыр болуды қиялдайды деп ойлаймын.