«Су – тіршілік көзі. Қазақстандағы өзен-көлдер» және «Спорт. Белгілі спорт жұлдыздары» бөлімдері бойынша жиынтық бағалау Оқу мақсаты 6.2.1.1 -мәтіннен негізгі және қосымша, детальді ақпаратты анықтау, түсіндіру
6.3.3.1 ұсынылған тақырып бойынша деректер жинақтай отырып, графиктік
мәтін (диаграмма, кесте, сызба) түрінде құрастыру;
6.3.2.1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай құрылымын сақтай
отырып, мінездеме, өмірбаян құрастырып жазу
1-тапсырма
Мәтіндегі негізгі , қосымша және детальді ақпараттарды анықтаңыз.
Жауырыны жерге тимеген Дәулет
«Мұндай палуандарды сирек кездестіресің. Онда таңғажайып талант бар! Шеберлігінде шек жоқ, нағыз гауһар. Атақтың ешқандай құпиясы жоқ. Дәулеттің құпиясы оның мінезінде жатыр. Оның бойында қазақтың дархандығы, мақсатқа жетудегі табандылық, шынайылық,жомарттық пен мейірім бар!» – дейді ол туралы бапкері Геннадий Андреевич Сапунов.Бапкері – палуан, күрестен КСРО, Еуропа, әлемнің бірнеше дүркін чемпионы, КСРО, Белорусия мен Ресейдің еңбек сіңірген жаттықтырушысы. Сидней олимпиадасында
Қазақстан құрамасына жетекшілік еткен. 36 жылдық бапкерлік қызметінде Олимпиаданың 20 чемпионы мен әлемнің 50 чемпионын тәрбиелеген. Ал Дәулет Болатұлы Тұрлыханов - 1963 жылдың 18 қарашасында Шығыс Қазақстан облысының Жарма ауданында дүниеге келген. Палуан, грек-рим күресінен еңбек сіңірген спорт шебері, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстан және Қырғызстан Республикаларының еңбек сіңірген жаттықтырушысы. Қазақстанның және халықаралық турнирлердің жеңімпазы, КСРО-ның
жеті дүркін чемпионы, КСРО халықтары спартакиадасының күміс жүлдегері және жеңімпазы, Еуропа чемпионы, Әлем чемпионы және күміс жүлдегері, қола жүлдегері, Әлем кубогының екі мәрте жеңімпазы, ХІІ Азия ойындарының жеңімпазы, Азияның екі дүркін чемпионы, ХХIV-XXV Олимпиадалық ойындардың күміс, қола жүлдегері болған. 1995, 1999 жылдары екі мәрте Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты болып сайланған. 2000-2006 жылдары Туризм және спорт агенттігінің төрағасы, Мәдениет, ақпарат
және спорт министрлігі спорт комитетінің төрағасы қызметтерін атқарған.
Қырғызстан олимпиадалық қозғалысын дамытуға сіңірген еңбегі үшін Олимпиадалық орденімен, FILA, ҚР Ұлтық олимпиадалық комитетінің алтын медальдармен, І дәрежелі Ұлы Петр орденімен, көптеген медальдарымен марапатталған. Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері.
Негізгі ақпарат Қосымша ақпарат
Сұрақтарға жауап беру арқылы детальді ақпараттарды тауып, түсіндіріңіз.
Дәулеттің бапкері кім?
Дәулет қашан, қайда дүниеге келген?
Ол қай спорттың түрінен спорт шебері?
Олимпиада ойындарындағы жетістігі қандай?
Саясаткер ретінде кім болды?
2-тапсырма
Мәтіндегі ақпаратты пайдалана отырып, графиктік мәтін құрап жазыңдар
Су – а ң өмірі мен экожүйені сақтаудағы негізгі табиғи компонент. Су қоры тапшы өңірлердің экономикасы құлдырайтыны белгілі. Ал еліміздің жалпы су ресурстарына, Қазақстанның
әлеуметтік-экономикалық дамуына қолданыстағы су қорлары ықпал етеді.
Қазақстан қазіргі кезде су қорының тапшылығы аса байқала қоймаған елдер қатарына
жатады.Әйтсе де, Арал–Сырдария және Нұра–Сарысу сушаруашылық алаптарындағы жағдай басқаша.
Еліміздің қалпына қайта келетін су қоры жылына орташа есеппен 100,5 км3-ді құрайды. Соның тек 56,5 км3-і ғана республика аумағында қалыптасады. Қалған 44,0 км3 – шегаралас мемлекеттерден келетін су қоры. Мысалы, Қытай Халық Республикасынан – 18,9 км3, Өзбекстан Республикасынан – 14,6 км3, Қырғыз Республикасынан – 3,0 км3, Ресей Федерациясынан – 7,5 км3. Сондықтан Қазақстан көрші елдердің трансшегаралық өзендерінен келетін ағын суға өте тәуелді.
Табиғатты қорғау мақсатында өзендер мен көлдердің (экологиялық ағынды) экожүйелерін қорғау үшін жалпы 100,5 км3 су қоры қалыптасуы қажет болса, бізге әр жыл сайын 38,6 км3 қажет. Арналар мен өзендерде қажетті инфрақұрылымның жоқтығынан, булану, сүзгілеу және Қытай, Ресей сияқты шегаралас мемлекеттерден судың міндетті түрде келіп түсуі тиіс көлемінің жеткіліксіздігінен жылына 29 км3 су жетпей отыр. Оның үстіне су қорының 12,8 км3-і өзеннің ағын суының табиғи өзгергіштігі себебінен толықпай қалуда. Сонымен Қазақстан Респуб қазіргі уақытта су қорының қолжетімді, тұрақты және сенімді көлемі жылына 23,2 км құрайды.
(«Қазақстандағы су ресурстарының өзекті мәселелері» мақаласынан)
Көктем
Шуақты көктемді табиғатта тіршілік иесінің бәрі тағаттана күтеді десем, артық айтпаспын. Себебі көктем келісімен, айналадағы тіршілік атаулының бәрі көктем келісімен қысқы ұйқыдан оянып, табиғат ана қысқы ұйқысынан оянып, жер жүзі құлпыра түседі. Күннің көзі жарқырай түсіп, жылы жақтан құстар қайтып, бейне бір "көктем келді!" деп айналаға жар салғандай әндете түседі. Жердің бетіндегі қар еріп, алғашқы бәйшешектер шыға бастайды. Сәлден соң ағаштар бүршік жарып, олар кейіннен жапыраққа айналады. Осылайша табиғатқа жан бітіп, жанданғандай күй кешеді. Міне, осының бәрі ғажап бір көрініс емес пе?!
Көктем - менің ең сүйікті жыл мезгілім. Көктемде сонымен қатар қазақ халқы үшін басты мейрамдардың бірі - Ұлыстың ұлы күні Наурыз тойланады
Объяснение:
Планёр. Эммануил Сведенборг (1688—1772) сделал эскизы планёра приблизительно в 1714 году. В 1853 году сэр Джордж Кейли сконструировал первый современный планёр, поднявший человека в воздух.
На рубеже XIX—XX веков самым известным создателем планёров был Отто Лилиенталь. Изготовив и испытав множество моделей, он создал удачную конструкцию балансирного планёра с хорошими лётными характеристиками.
С Лилиенталем был хорошо знаком русский ученый Николай Жуковский, который еще в 1891 году на заседании Московского математического общества сделал доклад «О парении птиц», а потом написал соответствующую научную работу. Он сразу признал верность направления, избранного Лилиенталем, а построенный им планер — наиболее выдающимся изобретением в области аэронавтики того времени. Исследователи подружились. Жуковский Лилиенталю тем, что теоретически обосновывал некоторые его эксперименты. Лилиенталь знакомил Жуковского с практическими результатами своих опытов, а затем подарил русскому ученому один из своих планеров. Вокруг этого планера Жуковский собрал круг энтузиастов летного дела. Однако у Жуковского было другое мнение, чем у Лилиенталя. Русский ученый считал планер только удобным средством для исследования теории полётов. Будущее авиации Жуковский видел в самолете. За много лет до первого полета братьев Райт на построенном ими аэроплане русский ученый понимал и писал, что необходимо сначала хорошо изучить планер, затем поставить на него мотор — и только тогда люди смогут летать[2].
Объяснение: