Сурет және тірек сөздерді пайдаланып, «Электр энергиясын қалай үнемдеуге болады?» тақырыбы бойынша өзіндік пікіріңізді 3 сөйлеммен білдіріңіз. Тірек сөздер: жарық, жылу,тоқты ысыраптау, үнемдеу;
Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!
Қазақ халқының қонақ күтуі мен қонақжайлығы туралы.
Баяғы заманнан бері осы күнге дейін жеткен дәстүріміздің бірі мен бірегейі – келген қонаққа дастарқан жаю. Бұл дәстүр тек қонақжай қазақ халқына ғана тән дүние десем, артық айтпаспын, себебі үйге қандай кісі келмесін «ең болмаса нан ауыз тиіп кету керек» деген ұғым санамызда бала кезімізден қалыптасқан. Қазағым қашан да бар асылын, бар тәттісін «қонақ жесін» деп сақтаған. Қазақ халқы үшін дастарқаннан үлкен, дәмнен үлкен нәрсе жоқ. Ақсақалдар да үнемі «Дастарқан тек қуанышты себептермен жайылсын! Дастарқан мол болсын! Осындай үлкен дастарқан басында жинала берейік!» деп бата беріп, тілектерін айтып жатады.
Дастарқан жайғанда міндетті түрде ең алдымен нан қойылады. «Ас атасы – нан» деген мақал осыдан шықса керек. Ұннан жасалынған тағамдар бағзыдан-ақ ақ дастарханымыздың сәні болып келген. Қазақ өзінің шаңырағындағы кез келген жиында дастархан үстінен нанды алыстатпайды.
Сыйлы қонақ келсе, бұрынғы кезде мал сойылып, ет асылса, қазіргі заманда мал сойылмаса да, қазанды отқа қойып, қонақтың кәдесін асып береді. Күн демей, түн демей қазан асуға келгенде қарап қалмайтын қазақ аналары мен келіндері ет тамақты нақышын келтіріп дайындайды. Бүгіндері қырық күн тойын, отыз күн ойын жасамасақ та, кез келген жиында осы ас бірінші мәзірде тұрады.
Жалпы алғанда, қазақтың дастарханы – киелі нәрсе. Бұл тек жайылған шүберек немесе оған қойған ас-ауқат қана емес, бұл – адамның пейілі, ішкі жан-дүниесі, мейірім-шапағаты. Ендеше дастарқанымыз тек қуанышқа жайылсын!
Атау Ілік Барыс Табыс Жатыс Шығыс Көмектес
именительный родительный дательно-направительный винительный местный исходный творительный
Ед. число МАЙ МАЙДЫҢ МАЙҒА МАЙДЫ МАЙДА МАЙДАН МАЙМЕН
Мн. число МАЙЛАР МАЙЛАРДЫҢ МАЙЛАРҒА МАЙЛАРДЫ МАЙЛАРДА МАЙЛАРДАН МАЙЛАРМЕН
Менiң МАЙЫМ МАЙЫМНЫҢ МАЙЫМА МАЙЫМДЫ МАЙЫМДА МАЙЫМНАН МАЙЫММЕН
(мой, моя, моё) МАЙЛАРЫМ МАЙЛАРЫМНЫҢ МАЙЛАРЫМА МАЙЛАРЫМДЫ МАЙЛАРЫМДА МАЙЛАРЫМНАН МАЙЛАРЫММЕН
Сенiң МАЙЫҢ МАЙЫҢНЫҢ МАЙЫҢА МАЙЫҢДЫ МАЙЫҢДА МАЙЫҢНАН МАЙЫҢМЕН
(твой, твоя, твоё) МАЙЛАРЫҢ МАЙЛАРЫҢНЫҢ МАЙЛАРЫҢА МАЙЛАРЫҢДЫ МАЙЛАРЫҢДА МАЙЛАРЫҢНАН МАЙЛАРЫҢМЕН
Сіздiң МАЙЫҢЫЗ МАЙЫҢЫЗДЫҢ МАЙЫҢЫЗҒА МАЙЫҢЫЗДЫ МАЙЫҢЫЗДА МАЙЫҢЫЗДАН МАЙЫҢЫЗБЕН
(Ваш, Ваша, Ваше) МАЙЛАРЫҢЫЗ МАЙЛАРЫҢЫЗДЫҢ МАЙЛАРЫҢЫЗҒА МАЙЛАРЫҢЫЗДЫ МАЙЛАРЫҢЫЗДА МАЙЛАРЫҢЫЗДАН МАЙЛАРЫҢЫЗБЕН
Оның МАЙЫ МАЙЫНЫҢ МАЙЫНА МАЙЫН МАЙЫНДА МАЙЫНАН МАЙЫМЕН
(его, её) МАЙЛАРЫ МАЙЛАРЫНЫҢ МАЙЛАРЫНА МАЙЛАРЫН МАЙЛАРЫНДА МАЙЛАРЫНАН МАЙЛАРЫМЕН
Біздiң МАЙЫМЫЗ МАЙЫМЫЗДЫҢ МАЙЫМЫЗҒА МАЙЫМЫЗДЫ МАЙЫМЫЗДА МАЙЫМЫЗДАН МАЙЫМЫЗБЕН
(наш, наша, наше) МАЙЛАРЫМЫЗ МАЙЛАРЫМЫЗДЫҢ МАЙЛАРЫМЫЗҒА МАЙЛАРЫМЫЗДЫ МАЙЛАРЫМЫЗДА МАЙЛАРЫМЫЗДАН МАЙЛАРЫМЫЗБЕН
Сендердiң МАЙЛАРЫҢ МАЙЛАРЫҢНЫҢ МАЙЛАРЫҢА МАЙЛАРЫҢДЫ МАЙЛАРЫҢДА МАЙЛАРЫҢНАН МАЙЛАРЫҢМЕН
(ваш, ваша, ваше) МАЙЛАРЫҢ МАЙЛАРЫҢНЫҢ МАЙЛАРЫҢА МАЙЛАРЫҢДЫ МАЙЛАРЫҢДА МАЙЛАРЫҢНАН МАЙЛАРЫҢМЕН
Сіздердiң МАЙЛАРЫҢЫЗ МАЙЛАРЫҢЫЗДЫҢ МАЙЛАРЫҢЫЗҒА МАЙЛАРЫҢЫЗДЫ МАЙЛАРЫҢЫЗДА МАЙЛАРЫҢЫЗДАН МАЙЛАРЫҢЫЗБЕН
(Ваш, Ваша, Ваше) МАЙЛАРЫҢЫЗ МАЙЛАРЫҢЫЗДЫҢ МАЙЛАРЫҢЫЗҒА МАЙЛАРЫҢЫЗДЫ МАЙЛАРЫҢЫЗДА МАЙЛАРЫҢЫЗДАН МАЙЛАРЫҢЫЗБЕН
Олардың МАЙЛАРЫ МАЙЛАРЫНЫҢ МАЙЛАРЫНА МАЙЛАРЫН МАЙЛАРЫНДА МАЙЛАРЫНАН МАЙЛАРЫМЕН
(их) МАЙЛАРЫ МАЙЛАРЫНЫҢ МАЙЛАРЫНА МАЙЛАРЫН МАЙЛАРЫНДА МАЙЛАРЫНАН МАЙЛАРЫМЕН
Объяснение: