Сын есімді сөйлем мүшесіне қарай ажырат.
Қалиман шылбырдың күрмелі басын көкжалдың тұмсығына кигізіп жіберді. Аспалы бесік өз екпінімен тұра берді.
№2. Мына сөйлемдерде сын есім сөйлемнің қандай мүшесі болып тұр.
Білімге дүние жарық, білімсіздің күні кәріп. Жақсылық іс қайда болса, жақсы ат сонда. Өнегелі өрге жүзер.
№3. Мын сөйлемдердегі сын есімдерді табыңдар.
1 тапсырма:
1. Үлкен бастар, кіші қостар.
2. Жақсылыққа жақсылық-әр адамнық ісі, жамандыққа жақсылық-ер адамның ісі.
3. Жақсыда жаттық жоқ.
4 тапсырма: Төмендегі жай шырай сын есімдерді қатыстырып сөйлем құраңдар:
Терең, таяз, әдемі, семіз, ауыр, жеңіл, қара, ұзын, тәуір, қышқыл, тәтті, аласа, биік.
5 тапсырма: Төмендегі сын есімдерден салыстырмалы шырай жасап жазыңдар:
төмен, жуас, әділ, сүйкімді, қошқыл, сылбыр, тентек, тар, боз, сұйық, ыстық, келте, ашық, түзу, қисық, салтақ, саяз, бұжыр, қоңыр.
6 тапсырма: Төмендегі сын есімдерден күшейипелі шырай және асырмалы шырай жасаңдар:
Қара, аласа, бос, ауыр, келте, ащы, биік, шұбар, боз, әлді, еріншек, жақсы, тәуір, күрең, сопақ, жалпақ, қырлы.
Үлгі: жап-жалпақ. Тым жалпақ.
7. тапсырма. Төмендегі сын есімдерге сапалық сын есімдерді бір бөлек, қатыстық сын есімдерді бір бөлек жаз:
Қызыл. Еріншек. Ақылды. Қара ала. Түпсіз. Терең. Кең. Алыс. Анық. Ибалы. Мықты. Пәлеқор. Жеңіл. Жайлы. білгіш. Кәрі. Жасық. Арзан.
8. тапсырма. Көп нүктенің орнына төмендегі жұрнақтардың тиістісін қойып, туынды сын есім жасаңдар:
Үлгі: жұқпалы.
Жұқ, қап, көтер, тербел, бас, жылт, кіші, ұрыс,от, көйлек, қара, тұса, жала, тас, тұз, жаз, күз, шоқпар.
Жұрнақтар: -палы, -іңкі, -мелі, -палы, -ыңқы, -рек, -ғыш, -дай, -гі, -ғы, -қақ, -шең, -тай, -мыс, -қор, -ды, -ді.
9. тапсырма. Туынды сын есімдердің жұрнағын бір бөлек, түбірін бір бөлке жаз:
Үлгі: Түн-гі.
Көргіш. Айлакер. Жалпақ. Мүйізсіз. Күлкішіл. Ұзынша. Кішкентай. Ашулы. Ұстамды. Тершең. Ақшыл. Сұрғылт. Балалы. Денелі. Көйлекшең. Тұзды. Басшы. Жалақор.
1. Қандай оқушы? 2. Қандай киім? 3. Қандай үй?
жақсы, озат, үлгілі, тәртіпті, ақылды, өнегелі, жаман, салақ, тәртіпсіз, ұқыпсыз т.б. әдемі, таза, ұқыпты, жарасымды, ұзын, қысқа, кең, тар, кір, ескі, жаңа т.б. биік, аласа, әдемі, жинақы, таза, ескі, жаңа, лас, күтімсіз, көп қабатты т.б.
Еңлік-Кебек» – екі жастың махаббатын жыр ететін шығарма. Еңлік пен Кебек туралы хикаялар оқиға болған 18 ғасырдан бастап ел арасына кең тараған. Алғашқы жазба дерек 1892 жылы «Дала уалаяты» газетінің отыз бірінші және отыз тоғызыншы сандарында жарияланған «Қазақтардың естерінен кетпей жүрген бір сөз» деген мақалада келтіріледі. Бүгінгі күнде жыр түрінде жеткен «Еңлік – Кебек» дастанының екі нұсқасы белгілі. Оның біріншісі – 1912 жылы Семейдегі «Жәрдем» ба жеке кітап болып жарық көрген, Абай ұсынған тақырып бойынша Шәкәрім жазған «Жолсыз жаза яки кез болған іс» деген шығарма да, екіншісі – Мағауия Абайұлы жазған «Еңлік – Кебек» дастаны. Шәкәрім нұсқасы 1988 жылы қайта жарық көрді. Бұл поэма 652 жолдан тұрады. Мұхтар Әуезовтің жеке кітапханасында сақталған Мағауия Абайұлы дастанын 1941 жылы Қайым Мұқаметханов баспаға әзірлеген. Бұл қолжазба тек 1960 жылы баспадан шығарылған «Дастандар» деген жинақта алғаш рет жарияланды. Жазушы Әуезов осы дастанның арқауымен осы аттас трагедия жазды. Шығыс Қазақстан облысы Абай ауданында дастан кейіпкерлері Еңлік пен Кебекке ескерткіш орнатылған. Құрылысқа жергілікті халық шеберлері өңдеген қызыл, күрең және ақшыл сұр түсті гранит, цемент, құм, алебастр, әк, жоса пайдаланылған. Ескерткіш қойылған тау басындағы ескі зираттың үсті тегістеліп, алаң айналасы жалпақ тақтатастармен көмкеріліп, ал оның үстіне әр жерден орнатылған аласа сынтастар арасына жуан шынжыр арқанды бостау кермелеп қоршау жасалған. Төрткіл алаңның ортасынан 4 қабырғалы күмбез-тұғыр соғылып, оның үстіне орнатқан биікт. 6 метрлік мұнара мен күмбез түйісетін дөдегені керегекөз өрнекпен әшекейлеген. Күмбездің 4 жағында шығыстық мәнермен ойып шығарылған 4 арка бар. Олардың маңдайшасында “Еңлік — Кебек” деген егіз есім әсемдеп жазылған. Ескерткіштен батысқа қарай 8 —9 км жерде 1917 жылы 7 маусымда М.Әуезовтің “Еңлік — Кебек пьесасы осы арада алғаш рет киіз үй сахнасында қойылды” деп жазылған тағы бір ескерткіш бар.[1]
Жауынгер — Қарулы Күштер қатарында қызмет ететін адам.
Әскери терминологияда “қатардағы жауынгер” деп те аталады. Ағылшын тіліне “militant” деп аударылады.
Объяснение:
Ерлерді ел танысын деген мақсатпен «жауынгердің тұлғасы» деген теманы қолдан келгенше жазып, тілдің жеткенінше айтып, (қалам ұстаған жазушыларға) көзбен көріп, қолдан өсірген (әрине, әскери мағынада) ел азаматтары — жігіттер — жауынгерлердің, олардың әскери мамандықтары — кәсіптерінің әр түрінен (майдан — соғыс оқиғасына байланыстырып) болған ақиқат мысалдар келтіріп, аттарын қағаз жүзіне қалдырып, істерімен елді қысқаша таныстыру ниетімен күнделікті дәптерге найзадан қол босаған кезде, шала - шарпылау етіп асығыста жазып жүргендерімнің бірнешелері осы одағай, көркемсіз түрінде сізге тарту болсын. Аманшылық болып, қол тисе, теманың қалған әңгімелері кейіннен жазыла да, айтыла да жатар. Барлығы 20 әңгіме былай доғартылмақ.