қазақтың ұлттық тағамдары . ұннан жасалатын ересек ер кісі күніне 300-400 грамға жуық, ал ауыр дене жұмысын атқарған кезде 600-800 грамға дейін нан жейді. нанда 40 пайыздан 50 пайызға дейін углевод, сондай-ақ белок пен аздаған май бар. бұл – нан күніне 600-1000 килокалория энергияны қамтамасыз етеді деген сөз. демек, тіршілік қызметіне қажетті бүкіл энергияның ¼ бөлігінен 1/3 бөлігіне дейінін наннан алады. нанның әртүрлі сорттарында 5 пайыздан 8 пайызға дейін белок бар. нанды көп жейтін болғандықтан, оның құрамындағы өсімдік белоктары ң белок жөніндегі жалпы қажетінің кемінде 20-30 пайызын қамтамасыз етеді. нан – ас атасы. ол бидай ұнынан жасалады. нанды жерге тастамайды, үстінен аттамайды, үстіне ешбір затты қоймайды. нанды бір қолмен үзіп жемейді. қазақтар нанды қасиетті санайды. мыжыма – ыстық нанды үзіп-үзіп сары маймен шарада араластырып жасайтын тағам. ашығып келгенде тамақ піскенше мыжыма жеп алсаң, қарның тоқ. қиықша – қамырын жұқа илеп, жалпақтау әрі қиық-шалап кесіп алып, бауырсақ тәрізді майға пісіреді. қиық-шамен шай ішсең дәмі қан-дай тәтті десеңші. шелпек – айт күндерінде, аруақтарды еске алғанда, ас бергенде пісіріледі. қамырды жұқалап әзірлеп, майға пісіреді. шелпек жеті нан, тоғыз нан болады. таба нан – тапаға салып пісіріледі. пісірер алдында қамыр бетіне бармақпен басып ойық жасайды. қалыпқа салып пісірген наннан таба нан әлдеқайда дәмді де құнарлы.
Ен бек туби береке. Ен бек етсен еринбей тояды карнын тиленбей. Бир баягыда бир шал болып ты, онын жалгыз улы болад. Бирак еш тирлик истемей, акесинин аркасында балкып шалкып омир суреди. Содан шал бир куни ойлап, баласын кайтсем тирлик истетем дейд . Содан улын шакырып, мен болсам картайдым сен енди жумыс исте,енбек пен нанынды тап дейди. Улы 1 ши куни 1000сом ды биреуден карызга сурап, акесине беред,акеси алады да отка тастайды. Баласы ундемей шыгып кетед. 2ши куни тагы биреуден 100 сом сурап акеледи, оны да акеси отка тастаса ундемей тагы шыгып кетед. 3ши куни баласы кимнен акша сурарын билмей амалын таппай енбектенбесем болмайды, кореин деп кешке деин ауыр жумыс истеп тек 10 сом табады. Сойтип шаршап шалдыгып уине оралады. Акесине акелип береди. Акеси тагы алып жанып жаткан отка тастайды. Бирак сол сатте баласынын жан даусы шыгып, жанып жаткан отка колын тыгып, акшасын суырып алады да акесине :Аке мен бул акшаны кандай еньекпен, мандай теримди тогип таптым, ал сиз оны отка тастаганыныз не дейд? Сонда акеси кордин бе улым енбектин наны татти. Мандай теримен тапкан сон отка карамай колынды салып суырып алдын дейд. Бул жерде айтпагы: "енбектин наны татти". деген соз!
қазақтың ұлттық тағамдары . ұннан жасалатын ересек ер кісі күніне 300-400 грамға жуық, ал ауыр дене жұмысын атқарған кезде 600-800 грамға дейін нан жейді. нанда 40 пайыздан 50 пайызға дейін углевод, сондай-ақ белок пен аздаған май бар. бұл – нан күніне 600-1000 килокалория энергияны қамтамасыз етеді деген сөз. демек, тіршілік қызметіне қажетті бүкіл энергияның ¼ бөлігінен 1/3 бөлігіне дейінін наннан алады. нанның әртүрлі сорттарында 5 пайыздан 8 пайызға дейін белок бар. нанды көп жейтін болғандықтан, оның құрамындағы өсімдік белоктары ң белок жөніндегі жалпы қажетінің кемінде 20-30 пайызын қамтамасыз етеді. нан – ас атасы. ол бидай ұнынан жасалады. нанды жерге тастамайды, үстінен аттамайды, үстіне ешбір затты қоймайды. нанды бір қолмен үзіп жемейді. қазақтар нанды қасиетті санайды. мыжыма – ыстық нанды үзіп-үзіп сары маймен шарада араластырып жасайтын тағам. ашығып келгенде тамақ піскенше мыжыма жеп алсаң, қарның тоқ. қиықша – қамырын жұқа илеп, жалпақтау әрі қиық-шалап кесіп алып, бауырсақ тәрізді майға пісіреді. қиық-шамен шай ішсең дәмі қан-дай тәтті десеңші. шелпек – айт күндерінде, аруақтарды еске алғанда, ас бергенде пісіріледі. қамырды жұқалап әзірлеп, майға пісіреді. шелпек жеті нан, тоғыз нан болады. таба нан – тапаға салып пісіріледі. пісірер алдында қамыр бетіне бармақпен басып ойық жасайды. қалыпқа салып пісірген наннан таба нан әлдеқайда дәмді де құнарлы.