Төмендегі екі пікірдің бірін таңдап, Шерхан Мұртазаның шығармашылығына 3-4 сөйлеммен көзқарасыңды білдір Шерхан Мұртаза – қазіргі қазақ әдебиетінің рухани қорын әр жанрдағы еңбектерімен байытқан қарымды қаламгердің бірі. Ол қазақ халқының бір ғасырлық (1904-2004) жанды картинасын жасауға белсенді қатысты» деген Нұрдәулет Ақыштың ойын ашып, өз көзқарасыңды білдір.
«Шерхан Мұртаза депутат болып отырғанда да, талай БАҚ-та басшы болғанда да ұлт мүддесін бәрінен жоғары қойды. Кез келген мәселені ұлттық тұрғыдан қозғаушы еді. Енді ондай адамдар сиреп барады. Ең соңғыларының бірі – Шерағаң болды. Азулы журналист. Айтқаны ұстаның қаққан шегесіндей дөп тиетін. Тіпті, Елбасымен өткен сұхбаттарда мәселені төтесінен қоюға тайсалмайтын. Тұрар Рысқұловты қалай көтерсе, өзі де соның деңгейіне жеткен тұлға. Елі үшін, жері үшін басын қатерге де тікті.» Д.Исабековтің пікіріне талдау жаса.
Берілген билетке жауап.
1 сұрақ.
Қазақтың ақ батасы ұрпақтарын адамгершілікке, имандылыққа, ақыл мен парасаттылыққа, шешендікке баулыған. Батаның түрлері -біздің данагөй бабаларымыз: «Жауынмен жер көгерер, батамен ел көгерер», - деп айтып кеткен ғой. Бата беру- адал ниет, жақсы тілек білдірудің ұлттық дәстүрі. Халық ақ батадан-рухани қуат алады, ол жақсылыққа жол ашады деп сенеді. Сондықтан да қазақтар ежелден-ақ қадірлі қариялардан, атақта батыр билерден, шашашсына шаң жұқпайтын ақындардан бата алуға құштар болған.
Ата-бабаларымыздың өсиетнамасы ақ батаның шығу тарихы әлі терең зерттелген жоқ. Батаның мақсаты: алғыс айту, ақ ниет, ақ тілек білдіру. Қазақ халқы ақ батаның ізгі сөздеріне сүттей ұйып, оның құдіретті күшіне шексіз сенеді. Жақсы бір істі қолға алғанда өз мақсатына жету үшін Аллаһ Тағалаға жол іздеп, оны жаратқан иеміздің рұқсатымен бастау үшін әуелі ниетін түзеп, бүкіл ойын, тілегін шарболаттай сығымдап, сөз арқылы бір арнаға құйып, Раббымыздан «ісімді оңғара көр»,-деп сұрайды.Басқаға тілек айтып, бата бергенде де оның қабыл болуын Аллаһ Тағаладан тілейді.
Батаның түрлері:
1. Нәрестеге бата
2. Асқа бата
3. Ұлға бата
4. Қызға бата
5. Келінге бата
6. Сапар бата
7. Жастарға бата
8. Сүндет той батасы
9. Наурыз батасы
10. Ораза айт батасы
11. Жарапазан батасы
12. Ас қайыру батасы т.б.
2 сұрақ.
Тұрақты сөз тіркесі, фразеологиялық тіркес – екі немесе одан да көп сөздердің тіркесуінен жасалып, бір ұғымды білдіретін бейнелі сөздер тобы.
Тұрақты сөз тіркесінің құрамындағы сөздер өздерінің дербес мағыналарынан ажырап, жеке-дара сөздерге балама ретінде жұмсалады, олардың тіркестегі мағынасы жеке тұрғандағы мағынасына сай келе бермейді (көре алмау – қызғану; іші күю – өкіну, т.б.) тұрақты сөз тіркесі бірнеше топқа жіктеледі: идиомалық тіркестер немесе идиома (қабырғаңмен кеңес, ешкімнің ала жібін аттама); мақал-мәтел (Ел үмітін ер ақтар, ер атағын ел сақтар; Өнерлінің өзегі талмас).
3 сұрақ.
Ит өлген жер – алыс;
Қырғиқабақ болу – ұрысу;
Ешкімнің ала жібін аттамау - ешкімнің жолын кеспеу,қарғысына жолықпау.
Ұлы Отан соғысы-1941-1945 жылдары өтті. Кеңес Одағының нацистік Алманияға және оның еуропалық одақтастарына қарсы жүргізген соғысы. Екінші Дүниежүзілік соғыстың ең маңызды және шешуші бөлігі еді.
Жалпы,соғысқа ерлер ғана емес,біздің батыл қазақ қыздарымыз қатысқан.Әрине,оларды барлығы білетіндей,Әлия Молдағұлова мен Мәншүк Мәметова.Олардың есімдері Қазақстанның барлық адамына мәлім болу қажет.Себебі,біріншіден,олар сұрапыл қиын соғысқа қатысқан батыл қыздар.Екіншіден,біреуі мерген,ал екіншісі пулеметші.Үшіншіден,олар қаншама фашисттерді қырып,жойған.Мақтан тұтарлық!Негізі екеуі де ерте кезде отбасыларынан айырылған.Сондықтан ата-ана жылулығын сезінгендерін ертеден ұмытқан.
Қоты келсек,осы батырларымызға арналған үлкен ескерткіш бар.Еліміздің түрлі жерінде олардың атымен аталған көшелер,ауылдар бар.Біздің жерді бізге,яғни,келешек ұрпаққа деп сақтап қалған.Содан бұл жерді олар сияқты қорғау қажетпіз.