Объяснение:
Тұрақты тіркестер : А, Ә, Б, Ғ, Д
Ағама жеңгем сай, апама жездем сай – мінез-қылығы үйлес
Ағынан жарылды – ештеңені жасырмады, бар сырын ақтарды
Ажл оғы атылды – өлді, мерт болды
Ажары кірді – көріктенді
(Бұл пост кітапханаға баруға ерінетін жалқау оқушыларға арналған)
Азуы алты қарыс – қаһарлы
Азуын айға біледі – мейлінше батыл қайрат көрсетті
Айдар тақты – әйгілі қылды
Айдарынан жел еседі – асқақтап дәурен сүру
Айды аспанға шығарды – аты шықты, таң қалдырды
Айдың күні аманда – аман-есенде, тыныштықта
Аймандай қылды – әшкереленді, ұятты болды
Айна қатесі жоқ – дәл, тұп-тура
Айтаққа ерді – өсек-аяңға ерді
Айтқан сөз құлағынан ағып кетті – түсінбеді
Айы оңынан туды – жолы болды
Айызы қанды – көңілі жай тапты, құмары қанды
Айылын жимау – жасқанбау, сескенбеу
Ақ ауыз қылды – алдап кетті
Ақ жарқын – ашық көңілді
Ақ иық – айрықша асыл қыран
Ақ киізге көтерді – хан сайлады
Ақ саусақ – жалқау
Ақ тамақ – қыздың сұлу тамағы
Ақыл(ой) таразысына салды – ойланды
Ақысын жеу – еңбегінің ақысын бермеу
Ала ауыз (алты бақан) – бірлігі жоқ
Ала болды – араздасты
Ала көзімен атты – жек көріп, тіктесе қарады
Алақанға қарады- дәмеленді
Алақанның аясындай – тар жер
Алақанына түкірді – іске дайын тұрды
Ал-дал болды – әуре –сарсаң күйге түсті
Алқам-салқамы шықты – тозығы жетті
Алқымынан алды – қинады
Алмасын қанға суарды – кектенді
Алпыс екі тамыры босады – елжіреп, мейірімі түсті
Араны ашылды – аш көзденді
Арасынан қыл өтпейді – өте тату
Арқа сүйеу – сүйеніш еті
Арқаны кеңге салу – асықпау, саспау
Арқасы мұздап қоя берді – сескенді
Арнасына (сабасына) түсті – ашуы тарқады
Артына сөз қалдырды – кейінгіге өнегелі сөз қалдырды
Ас аш өзегіне түсті – ішкен тамағы кеселге соқтырды
Ас қайырды – бата берді
Асығы алшысынан түсті – жолы болды
Ат арылту – әуре болу
Ат ойнатты – басынды
Ат салысу – көмектесу
Ат ізін салмау – хабарласпау
Ат ізін суытпау – жиі келіп тұру
Атарға оғы жоқ – ашуланған адам
Ат-тонын ала қашу – басын алып қашу, жауапкершіліктен бас тарту
Аузын буған өгіздей – үндемейтін адам
Аузына құм құйылды – жағы қарысты, сөйлей алмады
Аузынан бір елі тастамайды – үнемі айтады
Аузынан салбырап түскенбей – айнымай ұқсаған
Аузының салымы бар – несібелі кісі
Ауыз жаласу – жақтасу, болысу
Аш көз – қомағай адам
Аяғы аспаннан келді – тас талқаны шықты
Аяқтандыру – үйлендіру
Әй дейтін әже жоқ, қой дейтін қожа жоқ – бассыздық, тәртіпсіздік
Әңгімесі жарасу – ортақ тіл табысу
Әпер бақан – шаш ал десе, бас алатын адам
Базары тарқады – дәурені өтті
Балақтағы бит басқа шапты – болмашы жұрт қорлады
Бармағын тістеді – өкінді
Бас білдіру – үйрету
Бас изеді – келісу
Бас имеу – келіспеу, берілмеу
Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ – салттан аттау жоқ
Басынан сөз асырмау – басындырмау
Бауыр басу – үйрену
Бес аспап – өнерлі
Бес саусақтай білу – жетік білу
Бет бақтырмау – бой бермеу
Бетке айту – шындықты көзіне айту
Бетке шіркеу болды – ұятқа қалдырды
Бит қабығынан биялай тоқыған – өте шебер
Биті торғайдай, мойны ырғайдай – арық
Бүйректен сирақ шығару – болмашы нәрседен шатақ шығару
Бүйідей тиді – әлек салды
Ғайып ерен қырық шілтен – мұсылмандарды қорғап жүретін киелі бейнелер
Далаға кетті – босқа кетті
Дәм-тұзы жараспады – тату-тәтті тұра алмады
Деміне (кеудесіне ) нан пісірді – мақтанып ісіп кетті
Дымын шығармау – үндемеу
Ділгір болу – өте мұқтаж болу
көре алмау (қызғану) ,
қас пен көздің арасында ( лезде, тез)
ит өлген жерде (алыста )
тайға таңба басқандай ( анық)
іші күю (өкіну)
жаны ашу (аяу)
қарны аш ( аш)
құлақ түр ( тыңда)
аппақ (таза)
аяқ астынан (кенет)
әне міне дегенше (тез)
айшылық жер (алыс)
бір үзім(аз)
Объяснение:
Тұрақты тіркестер : А, Ә, Б, Ғ, Д
Ағама жеңгем сай, апама жездем сай – мінез-қылығы үйлес
Ағынан жарылды – ештеңені жасырмады, бар сырын ақтарды
Ажл оғы атылды – өлді, мерт болды
Ажары кірді – көріктенді
(Бұл пост кітапханаға баруға ерінетін жалқау оқушыларға арналған)
Азуы алты қарыс – қаһарлы
Азуын айға біледі – мейлінше батыл қайрат көрсетті
Айдар тақты – әйгілі қылды
Айдарынан жел еседі – асқақтап дәурен сүру
Айды аспанға шығарды – аты шықты, таң қалдырды
Айдың күні аманда – аман-есенде, тыныштықта
Аймандай қылды – әшкереленді, ұятты болды
Айна қатесі жоқ – дәл, тұп-тура
Айтаққа ерді – өсек-аяңға ерді
Айтқан сөз құлағынан ағып кетті – түсінбеді
Айы оңынан туды – жолы болды
Айызы қанды – көңілі жай тапты, құмары қанды
Айылын жимау – жасқанбау, сескенбеу
Ақ ауыз қылды – алдап кетті
Ақ жарқын – ашық көңілді
Ақ иық – айрықша асыл қыран
Ақ киізге көтерді – хан сайлады
Ақ саусақ – жалқау
Ақ тамақ – қыздың сұлу тамағы
Ақыл(ой) таразысына салды – ойланды
Ақысын жеу – еңбегінің ақысын бермеу
Ала ауыз (алты бақан) – бірлігі жоқ
Ала болды – араздасты
Ала көзімен атты – жек көріп, тіктесе қарады
Алақанға қарады- дәмеленді
Алақанның аясындай – тар жер
Алақанына түкірді – іске дайын тұрды
Ал-дал болды – әуре –сарсаң күйге түсті
Алқам-салқамы шықты – тозығы жетті
Алқымынан алды – қинады
Алмасын қанға суарды – кектенді
Алпыс екі тамыры босады – елжіреп, мейірімі түсті
Араны ашылды – аш көзденді
Арасынан қыл өтпейді – өте тату
Арқа сүйеу – сүйеніш еті
Арқаны кеңге салу – асықпау, саспау
Арқасы мұздап қоя берді – сескенді
Арнасына (сабасына) түсті – ашуы тарқады
Артына сөз қалдырды – кейінгіге өнегелі сөз қалдырды
Ас аш өзегіне түсті – ішкен тамағы кеселге соқтырды
Ас қайырды – бата берді
Асығы алшысынан түсті – жолы болды
Ат арылту – әуре болу
Ат ойнатты – басынды
Ат салысу – көмектесу
Ат ізін салмау – хабарласпау
Ат ізін суытпау – жиі келіп тұру
Атарға оғы жоқ – ашуланған адам
Ат-тонын ала қашу – басын алып қашу, жауапкершіліктен бас тарту
Аузын буған өгіздей – үндемейтін адам
Аузына құм құйылды – жағы қарысты, сөйлей алмады
Аузынан бір елі тастамайды – үнемі айтады
Аузынан салбырап түскенбей – айнымай ұқсаған
Аузының салымы бар – несібелі кісі
Ауыз жаласу – жақтасу, болысу
Аш көз – қомағай адам
Аяғы аспаннан келді – тас талқаны шықты
Аяқтандыру – үйлендіру
Әй дейтін әже жоқ, қой дейтін қожа жоқ – бассыздық, тәртіпсіздік
Әңгімесі жарасу – ортақ тіл табысу
Әпер бақан – шаш ал десе, бас алатын адам
Базары тарқады – дәурені өтті
Балақтағы бит басқа шапты – болмашы жұрт қорлады
Бармағын тістеді – өкінді
Бас білдіру – үйрету
Бас изеді – келісу
Бас имеу – келіспеу, берілмеу
Бас кеспек болса да, тіл кеспек жоқ – салттан аттау жоқ
Басынан сөз асырмау – басындырмау
Бауыр басу – үйрену
Бес аспап – өнерлі
Бес саусақтай білу – жетік білу
Бет бақтырмау – бой бермеу
Бетке айту – шындықты көзіне айту
Бетке шіркеу болды – ұятқа қалдырды
Бит қабығынан биялай тоқыған – өте шебер
Биті торғайдай, мойны ырғайдай – арық
Бүйректен сирақ шығару – болмашы нәрседен шатақ шығару
Бүйідей тиді – әлек салды
Ғайып ерен қырық шілтен – мұсылмандарды қорғап жүретін киелі бейнелер
Далаға кетті – босқа кетті
Дәм-тұзы жараспады – тату-тәтті тұра алмады
Деміне (кеудесіне ) нан пісірді – мақтанып ісіп кетті
Дымын шығармау – үндемеу
Ділгір болу – өте мұқтаж болу
көре алмау (қызғану) ,
қас пен көздің арасында ( лезде, тез)
ит өлген жерде (алыста )
тайға таңба басқандай ( анық)
іші күю (өкіну)
жаны ашу (аяу)
қарны аш ( аш)
құлақ түр ( тыңда)
аппақ (таза)
аяқ астынан (кенет)
әне міне дегенше (тез)
айшылық жер (алыс)
бір үзім(аз)