Тұрлаулы - тұрлаусыз мүшелерді тауып берінізші ? өке, сіз маған жерімізді мекендейтін құстар туралы айтып беріціаші. - айтайын, . үмытып қалмас үшін донтеріңе жазып ал. білгенімді айтайып. оларды мекендейтін жерлеріне қарай бірнеше топқа болуге болады. алдымен көбінде өзен-көлдерде, теңіздерде тіршілік егетін су құстарын атайық, олар: аққу, қарақу (оның түсі қара, тұмсығы қызыл болады), қоқиқаз, қаз, үйрек, шүрегей, бірқазан, аққутан, коккутан, жылқышы, булдырық, қасқалдақ, шағала, қшы т. б. түз құстарына дуадақты, тырнаны, сарала қаз ды, безгелдекті, боаторгайды, қараторғайды, құлидынды, жалбағайды, қарға-сауысқанды жатқызуға болады. көбінде таулы жерді үлар, саралақаз, кекілік, бөдене, құр, шіл сияқты құстар мекендейді. әрине, біз еске сақтауға жеңіл болсын деп топтағанымызбен бұлардың біразы далалық жерлерде де, ормандарда да, тауда да тіршілік ете береді. ал енді қыран құстар деп топтайтын болсақ, оларды қасқырга түсуден де қаимықпайтын бүркіт батырдан бастайық. әрі қарай лашын, сұңқар, қаршыга, жапалақ, түйғын, қыран қара, үкі, ителгі, қырау деп тізе беруге болады. осыларды дұрыстап біліп алсаң, кейін толықтыра бересің ғон. аталғандардың ішінде «қазақстанның қызыл кітабына енген құстар да бар. оны өзің кейін біліп аларсың. : сақтау қиын екен. рақмет, әке! шынымен жатташ алмаса, бәрін бірдей есте әкесі: - жаттап алсаң, тішті жақсы, алайда құстардың аттарын білу аз, өрқайсысының түр-түсін, бір-бірінен айырмашылыгын, ерекшелігін біліп, оларға қамқорлық жасай біл. сонда сен де құстардың досы бола аласың.
Ежелгi түркiлердiң арғы ата-тегi саналатын сақтардың батырлық жырлары арасындағы мазмұн, түр, стиль бiрлiгi көркемдiк дәстүр жалғастығы тұрғысынан ғыл. негiзде дәлелдендi. Сол себептi б.з.б. дәуiрлерде шығарылған «Алып Ер Тоңға”, «Шу” батыр, «Атилла”, «Көк бөрi” және «Ергенеқон” дастандары бүгiнгi Қ. ә-нiң қайнар-бастаулары болып табылады. Сондай-ақ аталған қаһармандық дастандар өзiнен кейiнгi тарихи кезеңдердегi — Түрiк қағандығы тұсындағы (8 ғ.) әдеби жәдiгерлердiң («Күлтегiн”, «Тоныкөк”, «Бiлге қаған” жырлары) жазылуына үлгi-өнеге, негiз болды. Түрiк қағандығы тұсындағы жазба әдебиет өзiнен бұрынғы сақтар мен ғұндардың ауыз әдебиетi үлгiлерiмен генезистiк, типол., дәстүрлiк үндестiкте дамыды.
Түрiк қағандығы дәуiрiнде шығарылған ерлiк эпосының бiрi — «Қорқыт ата кiтабы”. Ал, бұдан кейiнгi Қарахан мемлекетi тұсындағы немесе ислам дәуiрi (10 — 12 ғ.) деп аталатын тарихи кезеңдегi түркi халықтарының қоғамдық-мәдени даму тарихындағы Қайта өркендеу — Ренессанс дәуiрi деуге болады. Бүкiл түркi қауымын әлемге танытқан Әбу Наср әл-Фараби, Әбу Әли ибн Сина, Әбу Райхан әл-Бируни, Махмұт Қашқари, Жүсiп Баласағұни, Ахмед Иүгiнеки, Қожа Ахмет Иасауи, Сүлеймен Бақырғани, т.б. осы Қайта өркендеу дәуiрiнде тарих сахнасына шықты. Олар өзерiнiң ғыл. және көркем туындыларында гуманистiк идеяларды, адамгершiлiк пен қайырымдылықты, т.б. iзгi қасиеттердi көтердi. Бұған әл-Фарабидiң «Риторика”, «Поэзия өнерi туралы”, ибн-Синаның «Даныш-намесi” («Бiлiм кiтабы”), әл-Бирунидiң «Хикметтерi” («Даналық сөздерi”), Махмұт Қашқаридiң «Диуани лұғат ат-түрiк” («Түркi сөздерiнiң жинағы”), Баласағұнидiң «Құтты бiлiгi”, Иасауидiң «Диуани хикметi” («Ақыл кiтабы”), Бақырғанидың «Бақырғани кiтабы”, т.б. толық дәлел бола алады.