Төрт түліктің пайдасы
шалаң.
Төрт түлік малдың ең қасиеттісі - түйе Қазақ халқы
уйені «Дала кемесі» деген. Ол шелге шы
са - колін, жесе - ет, ал күні киімге қараган,
назақтар түйенің жүнінен шапан киген, ол жеңіл, жүмсақ
ар кыста жылы болған. Түйенің жүнінен тек жамылғы
көрпелер жасаған, «аяқасты тастауға болмайды» деп
тесені жасамаған. Түйенің шудасын қайнатып, емге
пайдаланған, ал терісінен ер қаптаған. Сүтін емге
пайдаланған. Сүтi қою, құнарлы. Сүтінен шұбат, құрт,
балқаймақ, т.б. жасаған,
Сиыр малын қазақтар көбінесе кешке де, егіске де
пайдаланған. Сиыр үйдің берекесі, отбасының асыра-
ушысы ретінде қадірлі мал болған. Ертеде сиы-
ры жоқ үй ас-ауқаты жұтаң болып есептелген.
Ертеде сиырдың терісінен құдықтан су тартатын
қауға ыдыс, қымыз ашытатын саба, сусын құятын
торсық жасаған. Тіпті сиырдың тезегін отын ретінде
пайдаланған. Тезекті егіншілікте тыңайтқыш ретінде
пайдаланған. Ал мүйізінен тарақ жасаған.
Қой - төрт түліктің ішіндегі қазақ үшін сүйіктісі.
«Мал өсірсең – қой өсір, пайдасы оның көл көсір», —
деген қазақ атамыз. Өзі өсімтал, тез ет беріп,
қонақкәдеге жарап отырады, сүті майлы әрі жұғымды,
Қой мен ешкінің иленген терісін түрлі сырткиім мен
аяқкиім тігуге пайдаланған. Қойдың жүнінен киіз басып
Жіп иіріп, бау жасаған, кілем, текемет тоқыған
Қазақ халқы қой мен ешкіні («уаң малдеп атайды
ЕШКІ - өте өсімтал мал. ЕШКІНІҢ еті жеңіл әрі сіңімді,
сүті өте құнарлы. Ешкінің сүттісін арнайы ұстап, ана
сүтіне жарымаған баланы ешкі сүтімен асыраған. Ешкіні
«жеңілтек мал» деп есептеген, мінезі ұшқалақ, шыдамсыз
баланы: «Ешкі құсап селтеңдеп», деп ешкіге теңеген,
Қазақтың қасиеті малдарының бірі - ЖЫЛҚЫ. Ат - ер
қанаты. Жылқы жүйрік, әрі өте төзімді мал. Оны салт мін-
ген, көлік ретінде де пайдаланған. Жылқының қымызын
емге пайдаланған. Жылқының жал-құйрығынан арқан-
жіп еседі, етінен қазы-қарта, жал-жая жасайды. - переведите текст кому не трудно?

Показать ответ

Ответ:

schastlivayolg

21.04.2023 22:54

Тіл — белгілі бір ұғымды немесе затты, түсінікті белгілейтін және дыбыстауы бар ортақ қабылданған таңбалар жүйесі.Тілдің атқаратын міндеттері тілдін адамзат коғамындағы рөлімен және тіл бірліктерінін бір тобынын екінші бір тобына бағыныштылығымен, оған сәйкесіп отыруымен (мысалы, аффикстер мен түбір сөздердін ара катынасында) аныкталады.

Тілдін коммуникативтік кызметі, ягни, "адам коғамынын аса манызды куралы" болуы және

когнитивтік кызметі, яғни "ойлаудынтікелей шындығын" білдіруі - тілдін функцияларынын екі негізгі базасы болып табылады.

Бүған сезім мен эмоцияны білдіруші күрал ретінде тілдің эмоционалдык кызметін және тілдін өзін зерттеу объектісі ететін метатілдік кызметін косуға болады.

Тілдін функцияларынын базалык түрлері бірін-бірі толыктырып, сөйлеу үстінде немесе мәтіндерде әр түрлі дәрежеде көрініп отырады. Тілдін функцияларынын коммуникативтік түріне тілдін

фативті (байланыс орнату),

конативті (меңгеру, үғыну),

волюнтативті (әрекет ету) және

үлттык сана мен мәдени дәстүрді, халык тарихын т. б. сактап жеткізетін кызметтері кіреді.

Тілдін функцияларын аныктауға 20 ғ.-да көңіл бөлінді. Оған дейін "функция" сөзі тіл бірліктерінін синтаксистік (мысaлы, бастауышгын кызметі, толыктауыштын кызметі), морфологиялык (мысалы, формалардын кызметі) кызметін ғана білдіріп, герминдік мәнде жүмсалмады. Кейін ол форма мен күрылымнын мағынасын түсіндіретін мәнде колданыла бастады. "Прага тіл үйірмесінін тезистерінде" (1929) тілдін функционалды жүйе екені аныкталып, сөйлеу кызметінін карым- катынастык және поэтикалык деп аталатын екі функниясы көрсетілді. 20 ғ. 70—80 жж.

Тілдін функцияларын тіл жүйесі мен күрылымында жүзеге асыратын аппаратпен байланыстыруға әрекет жасалды. Ю. С. Степанов семиотикалык гіринниптер негізінде Тілдін функцияларынын: номинативтік, синтаксистік, прагматикалык деп аталатын үш түрін аныктады. Бұлар жалпы семиотикада тілдін жан-жакты касиетін білдіретін үш саласына:

семантикаға — номинация,

синтактикаға — предикация,

прагматикага — локация (белгілі бір объект білдіретін сигналдардын кеңістіктегі калпын, орнын аныктау) сәйкес келеді.

Сөйлеу тілінін, функционалдык стильдердің, мәтін лин- гвистикасынын т. б. ерекшеліктерін және тілдін кызмет ету аясынын кенеюін зерттеуге байланысты Тілдін функциялары проблемаларына кызығушылык артуда.[1]

0,0(0 оценок)

Ответ: