Достық – адамдардың бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. Достық өзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. Нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. Дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. Мысалы, біреуінде қызбалық не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достық осындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. Сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны — өлгені, қайғының бәрі соның басында”. Достыққа қарама-қарсы ұғым — қастық пен күншілдік. Мұндай сезімге ерік алдырғандар басқаның қуаныш-қызығын, ырыс-бағын көтере алмайды, дос дегеннің не екендігін білмейді. Дұрыс дос таңдай білу — өмірлік мақсаттардың бірі; Саясаттанудағы Достық ұғымы мемлекеттер арасындағы саяси, экономикалық, мәдени мүдде тұрғысынан ынтымақтастық орнату шараларын бейнелеу үшін қолданылып жүр. Қазір бізге достық бұрынғыдан бетер қажет. Достық – бұл өмірдегі ешнәрсемен бағаланбайтын құндыл
1.Сұраулық шылауды көрсетіңіз:
Д) Ма,ме (Ол кітабын берді ме?)й
2. Сөйлемде берілген шылаудың түрін көрсетіңіз.
Кітапта Жанкелдіқызы Ұлбике мен Көшерұлы Күдерінің айтыстарына орын берілген.
Д) Жалғаулық. ( Жалғаулық шылау – сөздер мен сөйлемдерді салаластыра байланыстырады ).
3. Септеулік шылауды анықтаңыз.
В) кейін. (Сабақтан /шығыс септігі/ кейін біздің үйге соқ)
4. Көмектес септігіне қатысты септеулік шылауды анықтаңыз.
А) Бірге. (Мен әкеммен бірге кешке шейін жұмыс істедім)
5. Берілген сөйлемдегі септеулік шылауды табыңыз: Мен кітаптан той туралы оқыдым.
Д) Туралы. (Септеулік шылау)
6. Қажетті септеулікті көрсетіңіз. Үш ай қыстан … көктем келеді.
В) Соң.
7. Көңіл-күй демеулікті анықтаңыз.
Д) –міс, -мыс.
8. «Бірақ» жалғаулығының түрін анықтаңыз.
С) Қарсылықты. (Оның ойлағаны болды,бірақ мәселе шешіле қоймады)
9. Берілген сөйлемді шылаумен толықтырыңыз.
Қыста … күзде күн суық болады.
В) Және.
10. «Дейін, шейін, кейін» шылауларының түрін ажыратыңыз.
В) Септеулік шылаулар. (Түске дейін,мектептен кейін)
11. Мына сөйлемге қай шылау лайық , көрсетіңіз.
Кейбір өсімдіктердің өзінен сүт бөліп шығаратыны ертеден- … белгілі.
С) –ақ .
12. Ыңғаластық қатынасты білдіретін жалғаулық шылауды көрсетіңіз.
С) Марат (пен) Қанат келді.
13. Жалғаулық шылау арқылы байланысып тұрған сөзді көрсетіңіз.
В) Мал мен бас. (Мен – жалғаулық шылау)
14. Септеулік шылаумен байланысып тұрған тіркесті көрсетіңіз.
Д) Жиналыстан кейін.
15. Жалғаулық шылауды көрсетіңіз.
Е) Қарыз бен парыз. (Бен – жалғаулық шылау)
16. Шылау қатысқан сөйлемді белгілеңіз.
Д) Олар туралы бұдан кейін де еститін шығармыз.
17. Барыс септікпен келген шылаулы сөйлемді анықтаңыз.
В) Қазақша жүзге дейін санайды.
18. Мына сөйлемге қай шылау лайық , көрсетіңіз.
Алтынсары қадалған … , оның кескіні құбыла бастады.
Д) Сайын.
19. Себеп –салдар салаластың шылауларын табыңыз.
А) Өйткені, сондықтан, сол себепті.
20. Шылауды табыңыз.
Д) Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек. (-ақ – демеулік шылау)
21. Сұраулық шылау қатысып тұрған қатарды көрсетіңіз.
С) Сенейін(бе), сенбейін(бе).
22. «Дейін, шейін, таман» шылаудың қай түрі екенін белгілеңіз.
В) Септеулік.
23. Демеулік шылаулы тіркесті көрсетіңіз.
А)Жүйрік-ақ екен.
24. Шылау сөздер қатарын табыңыз.
С) Үшін, және, ғана, түгіл.
25. Мен, бен, пен тұлғасымен келген шылауды табыңыз.
А) Қайрат(пен) ақыл жол табар, қашқанға да қуғанға.
Дереккөзі: https://www.zharar.com/kz/shygarma/113-dos.html?Like
© www.ZHARAR.com