1.Есімше- бірде есім сөздің , бірде етістіктің қызметін атқаратын етістіктің түрі. есімшені жасайтын жұрнақтар: -ар, -ер, -р, болымыз етістік +c жұрнағы ; -ған , -ген,-қан,-кен; -атын,-етін,-йтын,-йтін; -мақ, -мек, -пақ, -пек. 2.есімше сөйлемде анықтауыш, бастауыш , толықтауыш , пысықтауыш , баяндауыш бола алады. Есімше жіктеліп етістіктің қызметін атқарады. Мысалы ,алмақпын, алғанмын. Есімше есімдерше тәуелденіп есім сөздің қызметін атқарады. Есімше септеліп есім сөзің қызметін атқарады. 3. Мен анама көмектесер болсам,мен оның ризашылығын аламын.
Ел сусынын қандырамын,-деп Толағай еркелеп анасынан сұрады.Сонда анасы:
Қарлы,шыңды тау жерінде,
Тарбағатай өңірінде,
Үзілмейді жылда жаңбыр,-деп жауап берді.Толағай Тарбағатай тауына жолға шықты.Аман-есен тауға жетіп,арасынан басында қары мен бұлты,етегінде жайылған аңы,ағаш бұтағымен бір шоқыны икемдеп арқасына салып алып,еліне жол тартты.Шаршап белі талсада,демалсам орта жолда қалып қоярмын,-деп демалмастан еліне жетті.Еліне жетуі сол екен тау басындағы бұлттардан жаңбыр жауып берді.Жер суланып,халық қуанып мәз болды.Тауды қоямын дегенде,Толағайдың аяғы тайып кетті.Шаршап келген дене таудан шыға алмай, тау астында қалды.Анасы көз жасын бұлап қала берді.Толағай батыр өзі өлседе елін қуантып,жерін көгертіп кетті.Жаңбыр жауған сайын елі Толағайды еске алатын болыпты.
есімшені жасайтын жұрнақтар: -ар, -ер, -р, болымыз етістік +c жұрнағы ; -ған , -ген,-қан,-кен; -атын,-етін,-йтын,-йтін; -мақ, -мек, -пақ, -пек.
2.есімше сөйлемде анықтауыш, бастауыш , толықтауыш , пысықтауыш , баяндауыш бола алады.
Есімше жіктеліп етістіктің қызметін атқарады. Мысалы ,алмақпын, алғанмын.
Есімше есімдерше тәуелденіп есім сөздің қызметін атқарады.
Есімше септеліп есім сөзің қызметін атқарады.
3. Мен анама көмектесер болсам,мен оның ризашылығын аламын.
Жаумай жауын жалғыз тамшы,
Еккен егін өнбей жерге,
Еткен еңбек ұшты желге...
Қайтсем жауын жаудырамын,
Ел сусынын қандырамын,-деп Толағай еркелеп анасынан сұрады.Сонда анасы:
Қарлы,шыңды тау жерінде,
Тарбағатай өңірінде,
Үзілмейді жылда жаңбыр,-деп жауап берді.Толағай Тарбағатай тауына жолға шықты.Аман-есен тауға жетіп,арасынан басында қары мен бұлты,етегінде жайылған аңы,ағаш бұтағымен бір шоқыны икемдеп арқасына салып алып,еліне жол тартты.Шаршап белі талсада,демалсам орта жолда қалып қоярмын,-деп демалмастан еліне жетті.Еліне жетуі сол екен тау басындағы бұлттардан жаңбыр жауып берді.Жер суланып,халық қуанып мәз болды.Тауды қоямын дегенде,Толағайдың аяғы тайып кетті.Шаршап келген дене таудан шыға алмай, тау астында қалды.Анасы көз жасын бұлап қала берді.Толағай батыр өзі өлседе елін қуантып,жерін көгертіп кетті.Жаңбыр жауған сайын елі Толағайды еске алатын болыпты.