Тапсырма 1. Мәтіндерді түсініп оқыңыз. Берілген үлгі бойынша мәтіндерге талдау жасаңыз.

Домбыра туралы ертегі

Ертеде бір ханның жалғыз ұлы болады. Бір күні аң аулауға шығып , құланды атады.
Жараланған құлан ханның ұлын теуіп өлтіреді. Баласы оралмаған соң хан: «Кімде-кім ұлым туралы жаман
хабар жеткізсе, көмейіне қорғасын ерітіп құямын!», деп жар салады. Мұны естіген халық хабар айтудан
қорқады. Сонда күйші домбырамен күй тартып, хан болған жағдайды түсініп, жылайды.
Бір кезде есін жиған хан: -Ұстаңдар мына күйшіні!-дейді.
Сонда күйші:- Мен емес, домбыра ғой естірткен,-депті.
Олай болса , домбыраның шанағына құйыңдар қорғасынды!,-дейді хан.
Міне содан бері қазақ домбырасының шанағында тесік пайда болыпты.

Орфоэпия (гр. 'orthos' – дұрыс, epos – сөз, сөйлеу) – сөздер мен сөз тіркестерінің дұрыс айтылу ережелерінің жиынтығы. Тілдегі сөздердің айтылуы мен жазылуы бірдей бола бермейді. Қазақ тілінің дыбыс үндестігіне сәйкес көптеген сөздер орфография нормадан ауытқып айтылады. Мысалы, құлұн, өнөр, түңгү, Амаңгелді, көг гүл, айталады, ағиық, т.б. Сөздерді дұрыс айту нормалары дыбыс үндестігіне, яғни ілгерінді, кейінді, тоғыспалы ықпал заңдылықтарына негізделеді. Сөздердің дұрыс айтылуы орфоэпия сөздіктерде көрсетіліп отырады.

Әлемде құстардың түрі өте көп. Құстар табиғатқа сән береді.Олар адамның көңіл күйін көтереді.Мысалы қарлығаш ол  адамның досы.жанашыры.Қарлығаш әдемліктін символы.Оның өз әні бар ,әні құлаққа жағымды .Қарлығаш адамға саулық ,жақсылық, және  қауіп қатерден қорғап жүреді.Ол өзінің ұясын ауланың айналасына салады.Қазақ баласы қарлығаштың ұясын бұзбайды.Қарлығаш-онша ұлкен құс емес.Олар аспан көгінде тамаша ұшқыштар болып саналады.,өте жылдам ұша алады.Қарлығаш жылына 1 кейде 2 рет 3-7 жұмыртқа салып ,балапан басып шығарады.Қарлығаштың көрегі көбіне ұсақ жәндіктер.Қарлығаштар -жыл құстары .Олар кеш келіп ,ерте қайтады.Қарлығаш -сүйкімді құс.