Тапсырма Екі мәтінді салыстырып, тақырыбын, құрылымын, мақсатты аудиториясын, олардың тілі
мен стилінің формасын, ұқсастығын және айырмашылыгын сараптаңыз
1-мәтін
Қаһарман
Мың кұбылып тұрса-дағы бар маңы
Адамзатты алға бастар Ар заңы
Miр оғындай Момышұлы Бауыржан -
Туа біткен туралықтың тарланы
Әрбір сөзі жас ұрпаққа - тағылым,
Бойға жиған ақылы мен сабырын,
Өмір бойы шындык үшін күресіп,
Жалғандықтың тіліп түскен тамырын!
Жауынгерді айналдырып құрышқа,
Тайсалмастан кірген талай ұрысқа
Ұрпағына үлгі болған ғұмырын
Ұқсатамын жарқылдаған қылышқа!
Жүру үшін тура жолдан бұрылмай,
Ар мен Намыс бірге туған ұғымдай
Біздер үшін рухы биік Бауыржан
Батырлық пен Ақиқаттың туындай!
Ұшқыр ойды от-қайраққа жаныған,
Туған елді өз үйім деп таныған,
Жалындаған жастар керек еліме
Батыр баба қасиеті дарыған!
2-мәтін
Редакцияға тапсырма сұрай келген А Бек нақ осы тұсқа тап келеді. Редакцияның сол
кездегі қызметкері «Бранденбург қақпасы» кітапшасының авторы жазушы Александр
Кривицкий А Бекке осы жиырма сегіз батыр жайлы түсіндіре келіп, шығарма жазуды
тапсырады Полкте бір қатал полк командирі - аға лейтенант Б.Момышұлы деген
командирдің бар екенін ескерте айта келіп, сол жайлы шығарма жазуды қатты өтініп
сұрайды. Аға лейтенант өте қатал, ешкіммен ашық сөйлесе бермейді, тіпті маңына да
жолатпайды дегенді баса ескертеді «Сен Момышұлымен тіл табыса алсаң, онда сенін
жолыңның болғаны, дейді Бекті жолға шығарып салып тұрып. Шындығында да
Александр Кривицкий өзі де соғыстың алғы шебін аралап жүріп, МоАгышұлымен
танысып, шығарма жазуды ойлағандардың бірі еді Әйтсе де, оның бұл ойы іске аспады.
Ол Б.Момышұлының қатаң қаһарына шыдамай, дегеніне көне алмай жолдары екі
айырылған болатын. Осы жағдайды көп ойланған АКривицкий панфиловшылар жайлы
шығарма жазуды бір сәтте есінен шығарған емес Ақыры А Бекке өзінің ойын іске
асыруды тапсырады. А Бек бұл жұмысты ойдағыдай атқарып, БМомышұлының атын да,
өзінің атын да дүниежүзіне әйгілі етті. Б.Момышұлы А Бекті алғашында қабылдамады
Турасын айтсақ, сөйлеспек түгіл маңайына да жолатқан жоқ. Ал Бек БМомышұлының
бұл қылығына қатты қынжылса да, наразы болмады. Бірақ соңынан қалмай Б.Момышұлы
алғы шептегі окоптарды аралағанда, ізінен қалмай алғы шепке барды Штабта отырса, ол
штабтың босағасын қарауылмен бірге күзетіп отырды. Сөйтіп жүріп ақыры Бәукеңді
дегеніне көндіріп, өз ойын іске асырды
Екі мәтіннің ұқсастығы
Екі мәтіннің айырмашылығы
Түрі
Көзделген аудитория (кімдерге арналғандығы)
Мақсаты
Мазмұны
Стилі
Менің туған жерім – Қазақстан Республикасы. Қазақстанда дүниеге келіп, осында өсіп жатырмын. Қазақстандай елім болғанын мақтанышпен айта аламын. Қазақстан жер көлемі жағынан Дүниежүзі бойынша тоғызыншы орында. Кең байтақ жеріміз біз үшін мақтауға тұрарлық. Қазақ елінде 17 млн-нан астамдай халық тұрады. Оның ішінде көптеген өзге ұлт өкілдері өмір сүреді. Бұл Қазақ елі өзінің жері сияқты кең пейілді, қонақжай, бірлігі мен ынтымағы жарасқан ел екеніне көз жеткізуге болады. Қазақстан тәуелсіз мемлекет. Сондықтан да оның өз әнұраны, президенті, рәміздері бар. Қазақ елі өте дамыған мемлекет. Оны басқа шетелдіктер де мойындаған. Қазақстан әлем сахнасында мақтанарлықтай беделге ие. Жас мемлекетіміз осындай аз ғана уақыттың ішінде көптеген ірі экономикалық, саяси және әлеуметтік жетістіктерге қол жеткізді.
Мальчик с дедом жили на лесном кордоне. Женщин на кордоне было три: бабка, тётка Бекей — дедова дочь и жена главного человека на кордоне, объездчика Орозкула, а ещё жена подсобного рабочего Сейдахмата. Тётка Бекей — самая несчастная на свете, потому что у неё нет детей, за это и бьёт её спьяну Орозкул. Деда Момуна прозвали расторопным Момуном. Прозвище такое он заслужил неизменной приветливостью, готовностью всегда услужить. Он умел работать. А зять его, Орозкул, хоть и числился начальником, большей частью по гостям разъезжал. За скотом Момун ходил, пасеку держал. Всю жизнь с утра до вечера в работе, а заставить уважать себя не научился.
Мальчик не помнил ни отца, ни матери. Ни разу не видел их. Но знал: отец его был матросом на Иссык-Куле, а мать после развода уехала в далёкий город.
Мальчик любил взбираться на соседнюю гору и в дедов бинокль смотреть на Иссык-Куль. Ближе к вечеру на озере появлялся белый пароход. С трубами в ряд, длинный, мощный, красивый. Мальчик мечтал превратиться в рыбу, чтобы только голова у него осталась своя, на тонкой шее, большая, с оттопыренными ушами. Поплывёт он и скажет отцу своему, матросу: «Здравствуй, папа, я твой сын». Расскажет, конечно, как ему живётся у Момуна. Самый лучший дедушка, но совсем не хитрый, и потому все смеются над ним. А Орозкул так и покрикивает!
По вечерам дед рассказывал внуку сказку.
***
...В давние-предавние времена жило киргизское племя на берегу реки Энесай. На племя напали враги и убили всех. Остались только мальчик и девочка. Но потом и дети попали в руки врагов. Хан отдал их Рябой Хромой Старухе и велел покончить с киргизами. Но когда Рябая Хромая Старуха уже подвела их к берегу Энесая, из леса вышла матка маралья и стала просить отдать детей. «Люди убили моих оленят, — говорила она. — А вымя моё переполнилось, просит детей!» Рябая Хромая Старуха предупредила: «Это дети человеческие. Они вырастут и убьют твоих оленят. Ведь люди не то что зверей, они и друг друга не жалеют». Но мать-олениха упросила Рябую Хромую Старуху, а детей, теперь уже своих, привела на Иссык-Куль.
Дети выросли и поженились. Начались роды у женщины, мучилась она. Мужчина перепугался, стал звать мать-олениху. И послышался тогда издали переливчатый звон. Рогатая мать-олениха принесла на своих рогах детскую колыбель — бешик. А на дужке бешика серебряный колокольчик звенел. И тотчас разродилась женщина. Первенца своего назвали в честь матери-оленихи — Бугубаем. От него и пошёл род Бугу.
Потом умер один богатей, и его дети задумали установить на гробнице рога марала. С тех пор не было маралам пощады в иссыккульских лесах. И не стало маралов. Опустели горы. А когда Рогатая мать-олениха уходила, сказала, что никогда не вернется.