Тапсырма Мәтінді мұқият оқып, негізгі мәселені анықтаңдар. Автордың көзқарасын ажырата отырып, өз көзқарастарыңды білдіріп, жинақы мәтін жазыңдар. Жинақы мәтін жазуда тақырыпқа қатысты мақал-мәтел, одағай сөзді орынды қолданыңдар.
Бал ашамын деп бәлеге қалған…
Дастарқан басында соғыс жайында әңгіме қозғалды. Әркім әртүрлі естіген оқиғаларын айтып жатты. Кенет төрде отырған бір ақсақал:
– Мен сендерге бір әңгіме айтайын, – деді. Бәріміз әлгі кісіге қарап елең еттік.
– Бұл өзі бұрын-соңды айта қоймаған сырым еді, – деп жалғады ол сөзін.
– Қазір соғыстың аяқталғанына да пәленбай жыл өтті ғой. Сондықтан бізді ешкім тергеп, қудалай
қоймас…
…Бұрынғы Ворошилов колхозынан бес жігіт бірге әскерге аттандық. Алдымен ауданға, сонан соң облысқа апарды. Облыс орталығынан эшелонға отырғызып батыс жаққа алып бара жатты. Бүгінгідей бөлек-бөлек жатар орны бар вагон қайда?! Кинода көрсетіп жүргендей ағаш вагон. Пойыз да жай жүреді. Әр станцияға тоқтап, су аламыз. Берген тамағын талғажау қыламыз. Екі-үш күннен кейін пойыздан кісі жалығады екен. Арамызда бізден ересектеу, әр нәрседен хабары бар, қағылез Әбдібек деген жігіт болды. Ішіміз пысқаны сондай бір кезде әлгі Әбдібекке:
– Сен бал ашшы, совет жеңе ме екен, неміс жеңе ме екен? – дедік. Әбдібек құмалақты шашып кеп жіберіп:
– Жаудың беті қатты. Күші басым. Біздің жеңуіміз қиын болады-ау! – деді. Кешке бәрімізді вагон-штабқа шақырды. Болған оқиғаны айна-қатесіз біреу жеткізіпті. «Мұны сендерге кім үйретті? Неге совет әскерінің жеңетініне күдік келтіресіңдер? Араларыңда жаудың тыңшысы бар шығар?» - деп, ал тергеудің астына алсын келіп. Орысша да жөнді білмейміз ғой. Сұрақтың бірін түсінсек бірін түсінбейміз. «Солай құмалақ аштырғанымыз рас», - деп мойындаудан басқа амал қалмады. Содан не
керек, «Совет елінің неміс фашистерін жеңетініне күмән келтіріп, жауынгерлердің
арасына іріткі салып жүр», - деген айып тағып, Әбдібекті вагоннан түсіріп алып қалды. Қалғандарымыз да майданға жеткенше көзге түрткі болып, қатаң бақылауға алындық.
Артынан естідік, Әбдібек байғұсты әскери трибуналдың үкімімен соттап жіберіпті. Сол күйі қайтпады.
Қадыр Мырза Әлі
Тіл — жұрттың жаны. Тілінен айырылған жұрт — жойылған жұрт.
Халел Досмұхамедұлы
Тіліңді жоғалту,су қараңғы көзсіз қалғаныңнан да өткен қасірет.
Жалау Мыңбаев
«Тіл –атадан қалған асыл мұра», «Өнер алды –қызыл тіл»
Тілден артық қазына жоқ Тілден артық қасиет жоқ.( Н.Назарбаев.)
Ана тілің –арың бұл,
Ұятың боп тұр бетте.
Өзге тілдің бәрін біл,-
Өз тіліңіді құрметте! (Қ.Мырзалиев)
Тіл жоқ жерде ,ұлт жоқ. (Ш.Айтматов)
Тәрбие басы –тіл. (М.Қашқари)
Игі істің басы –тіл,тәрбие басы –тіл. (М.Қашқари)
Әркімнің туған тілі –туған шеше,
Оған бала міндетті сан мың есе.(С.Мұқанов)
Әке деген-тірегі ғой ғаламның.
Әке деген-бойында аққан қаның да,
Шыққан тегің, ол-негізің, жаның да.
Не десеңде әке жолы бір бөлек,
Қайда жүрсең қолтығыңнан тұр демеп.
Өмірдегі тірегім
Анам менің – аялаған ақ гүлім,
Анам менің – бақытым мен шаттығым.
“Анашым” – деп балаң жырын арнаған
Неге ғана естімеген тәтті үнін.
Анам менің – өмірдегі тірегім,
Анам менің – кеудемдегі жүрегім,
Егер менің қасымда сен болмасаң
Бұл өмірде қалай ғана жүремін
Өмірдің иесі сен, ғазиз Ана,
Келтірген дүниеге нелер дана.
Анасыз батыр да жоқ, ақын да жоқ,
Өмірдің алтын кілті сонда ғана.