Тапсырма. Мәтінді оқыңыз. Төмендегі тапсырмаларды орындаңыз. Кекшетау жерін мекендеген елде ересен бір батыр болыпты. Тұлғасы таудай екен дейді
Қасына сері, соңына қол ертпейді. Елдің шетінде, жаудың бетінде әманда жалғыз жүреді. Халқы
оны Жекебатыр атайды.
Жекебатыр тірі тұрғанында қазақ еліне тұмсық сұға алмайтынына жаулардың көзі айқын жетеді
Сондықтан оны қайтсе де өлтіруді ойлайды. Орасан үлкен садақ құрастырады Адырнасын
қырық батыр жабылып әрең тартады Жебесі бой қайыңның діңіндей Сөйтіп қапысыз қамданған
жау қара құрттай каттап андайды. Жекебатыр қашанғыдай оларға жалғыз өзі ғана шығады.
Жаулар батырға орасан үлкен жебелерді қардай жаудырады. Өздері қаншама қырылғанына
қарамастан еселеп қаумалай береді, атқылай береді
Жекебатырдың өне бойын жара басады. Сорғалаған қанды тоқтатып таңып-байлауға мұршасы
жоқ. Қатты қансырайды. Күнді түнге, түнді күнге ұластырған шайқастан әбден қалжырайды
Жаулар ел жаққа өтіп кетсе-ақ қорғансыз халықты қойдай бауыздап, қынадай қыратыны хақ.
Жекебатыр акық күшін жинайды. Қылышпан сермеп, жаудың ортасын тағы да ойсырата орып
түсіреді. Күндей күркіреп айғай салады. «Өткізбеймін еліме!.. Тау боп жатам жолыңа!» - дейді
де, екі таудың арасындағы кең асу аңғарға көлденең
түсі сұрап жата қалады Дулығасы басында
қалың касты, қыр мұрынды, ерінді, қаба сақалы төсін жапқан... Ұшар биігі 836 метрге тең...
АМәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтаңыз
Heriori ainapat
1.
2.
Қосымша ақпарат
1
2
3.
5
Ә. Мәтінге ат қойыңыз
Қазақ тілі Абай Құнанбайұлын зерттеуші ғалымдардың оны " халық ұстазы " деп тануы бекерден - бекер емес , деп ойлаймын.Шынында , ақынның шығармашылық мұралары – халықтың рухани қазынасы , тәлім - тәрбие өзегі.Ақын бар ойын ел болашағы жастарға арнаған еді . Негізінен жастарды халқына адал қызмет ететін нағыз азамат - « Толық адам » етіп тәрбиелеуді мақсат тұтты.Көпшілігіміз білетін : Ғылым таппай мақтанба , Орын таппай баптанба . Құмарланып шаттанба , Ойнап босқа күлуге , -деген жолдарының өзінде - ақ оқу - білімге ынтығу керектігі айтылады.Абайдың шығармаларында жастарды оқу - білімге шақыру қазір де өзекті , тіпті қай уақытта да өзектілігін жоғалтпайды деп білемін.Ия , қазіргі таңда сол кездегідей халық надан емес. Алайда , бiр күнiн босқа өткізіп жатырған жастар жетерлік.Ондай жандарға ақынның : Сен де бір кірпіш дүниеге , Кетігін тап та бар қалан , -деп үгіт жасағым келеді . Сонымен қатар , өзін түгелімен ғылымға арнап , бірнеше тіл біліп , елімізде ғана емес , шет елде белгілі боп жүрген жас өрендер де жоқ емес . Соларға қарап өзің де бір марқайып қаласың.Білімді жастар саны көбейе берсін дегім келеді .
Септік жалғау
1. Атау (Именительный) Адам алма оқушы
2. Ілік (Родительный) Адамның алманың оқушының
3. Барыс (Дательно – направительный) Адамға алмаға оқушыға
4. Табыс (Винительный) Адамды алманы оқушыны
5. Жатыс (Местный) Адамда алмада оқушыда
6. Шығыс (Исходный) Адамдан алмадан оқушыдан
7. Көмектес (Творительный) Адаммен алмамен оқушымен
Жіктік жалғау;
1ж. Менің адамым алмам оқушым
2 ж. Сенің адамың алмаң оқушың
Сіздің адамыңыз алмаңыз оқушыңыз
3 ж. Оның адамы алмасы оқушысы
Көптік жалғау - адамдар алмалар оқушылар
Тәуелдік жалғау
1 ж. Мен адаммын алмамын оқушымын
2 ж. Сен адамсың алмасың оқушысың
Сіз адамсыз алмасыз оқушысыз
3ж Ол адам алма оқушы