Тапсырма Мәтінді оқып, берілген кестені толтырыңыз, етістіктің шақтарын ажыратыңыз.
Ұлы Жібек жолы
Сауда кезінде жол бойындағы елдер бір-бірімен өзара мәдени жағынан да байланысқа түсті. XV ғасырда теңіз жолының дамуына байланысты Ұлы Жібек жолы маңызын жоя бастады. Сол кездегі сауданың басты тауары Қытайда өндірілетін жібек болған. Сондықтан жол «Жібек жолы» деп аталған. Жібекпен бірге Шығыстан Батысқа, Батыстан Шығысқа – Рим, Франция, Византия, Русь, Иран мен Араб халифатында, Қытай, Корей, Жапонияда өндірілген көптеген тауарлар ағылды. Жібек жолы халықтар арасындағы сауданың ғана емес, Шығыс пен Батыс елдерінің арасындағы халықаралық (дипломатиялық) қарым-қатынастың дамуына да әсерін тигізді.
Жібек жолын зерттеудің әрі маңызды, әрі сирек олжасы – Отырардан табылған күміс ақша мен заттар көмбесі. Ақшалардың соғылған уақыты XIII ғасырдың 40–60 жылдары. Көмбеден табылған күмістен жасалған құрама белдік жапсырмалар, ортаазиялық бұрама білезіктер – теңдесі жоқ жәдігерлер.
Адамзаттың қоршаған ортаға тәуелділігі сол табиғаттың ен байлықтардың қайнар көзі және өмір сүру ортасы болғандығынан. Ғұлама ойшыл Әбу Насыр Әл-Фараби айтқандай, адам бойында үш қабілет ерекше жаралған, олар – дене құрылысы, жан құмарлығы мен ой-парасаты. Осындай көзқарастың қалыптасу мен даму тарихына көз жүгіртсек, оның а ң табиғатты танып-білуімен тікелей байланыстылығын аңғарамыз. Адам мен табиғаттың, табиғат пен қоғамның арасындағы қарым-қатынас өмір сүрудегі аса қажетті алғышарттар болып саналады. «Табиғат біртұтас әлем, одан тысқары ештеме болуға мүмкін емес», — деген екен оқу-тәрбие мәселесіне көңіл бөлген философ, психолог-ғалым Ж.Аймауытов. Табиғат мейірімі, табиғат көркемдігі а да мейірімге бөлеп, ар тазалығын сақтауға бейімдеп отырады.
Табиғатта сезім бар, құлақ та бар,
Ренжітсең, күрсініп, жылап та алар.
Аяласаң, жаныңа шуақ тамар,
Қажығанда бойыңа қуат болар.
Көшкінбай атты шелпек ата деп атап кеткен бір кісі киіз үйден жағымды қобыз , домбыра тағы басқа аспап ойнаған күй естиді.Ішіне кірсе екі қыз екі ұл отыр екен.Тыңдап отырған бір кісінің жанына отырып күйді бөлмейн деп жай дауыспен:
-Ассалау мағалеукум,деп айтады
-Уағалейкум ассалау, деп кері байланыс қайтарады кісі.
-бұл әдемі қыздармен ұлдар ненің орайына күй тартып жатыр?
-Мен білмеймін мен әдемі күйді етсідімде киіз үй ішіне кірмес бұрын бір қызға қарадым ол басын ия деп шайқады сосын мен кірдің күйді бөлмейн деп тыңдауға кірістім.
-Ее, менде сүйтіп осы күйден құлақ алмай кірдім.
Осындан кейін екі кісіде ештеңе деген жоқ жай тыңдады.Бір неше минуттан соң күй тоқтатылды.бірнеше секундтан соң шелпек ата:
-О қарақтарым,күйлерің мен ажарларың көз алмастай,сендер бұл күйді кімге арнап отырсыңдар?
-Жақында концерт жасамакшымыз.деді бір қыз.
-Менде қобыз тартайыншы әкем мені үйреткені әлі есімде.
-Әрине Өнер барлығымызға ортақ мұра ғой деді қобыз тартқан қыз.
Өнер балғымызда бар тек оны жақсырақ білу керек
фууух о боже(
Объяснение: