Тапсырма. Мәтінді оқып, төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз. Махамбет Өтемісұлы
Махамбет өзінің «Мұнар күн» жырында ел басына түскен ауыртпалықты ашына айтса, «Ұлы арман», «Жайықтың бойы көк шалғын», «Атадан туған ардақты ер» жырларында ақын алдағы күндеріне үмітпен, зор сеніммен қарады. «Біртіндеп садақ асынбай», «Арғымақтың баласы», «Қара нар керек біздің бұл іске», «Еменнің түбі - сары бал», «Жалған дүние» сияқты шығармаларында ұлт-азаттық қозғалыс рухы, ел тағдыры мен арман-мүддесі терең әрі шынайы суреттелген. Оның «Жәңгірге», «Баймағамбет сұлтанға» атты өлеңдері патшаның жергілікті билеуші өкілдері - хан-сұлтандарға қарсы жазылған, олардың бет пердесін ашатын жырлар болды. «Халық қозғалса, хан тұрмайды тағында» дейді ол отты жырларында.
Ақын өлеңдерінің басты қаһарманы - Исатай Тайманұлы. Оның «Исатай деген ағам бар», «Исатай сөзі», «Арғымаққа оқ тиді», «Тарланым» өлеңдерінде Исатай батырдың көркем тұлғасы, адамгершілік, қайсарлық, тапқырлық қасиеттері жан-жақты сипатталды. Жолдасы Исатай өлсе де, көтерілісті тоқтатпай, керісінше, көтерілісшілерге рухани көмек берді.
Махамбет – сегіз қырлы, бір сырлы ел баласы. Ол «жігітке жеті өнер де аз» деп, жер бетіндегі өзіне ұнайтын өнерлерді бойына сіңірді. Қазақтың ұлттық аспаптарында да еркін ойнады. Басқа батырлардың серігі жылқы болса, Махамбеттің серігі қара домбыра болды. Ол күй де шығарды. Махамбеттің 11 күйі бізге мұра ретінде жеткен. Сол күйлерінің ішіндегі бәрімізге белгілісі – «Жұмыр қылыш». Ақынның күй шығаруы – бойында бірнеше өнердің бар екенінің дәлелі.
«Батыр туса – ел ырысы». Расында да, Махамбет - елі үшін туған азамат ақын. Ол қолына найза ұстап, ел қамы үшін көтеріліске шықты. Махамбетті ел қорыған батыр деп бағалау – ақынға айтылған ұлы мадақ.
Тапсырма. Мәтінді оқып, төменде берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
1.Мәтін мазмұнына сай мақал-мәтелде табыңыз.
А) Туған елдей ел болмас,
Туған жердей жер болмас.
В) Батыр туса – ел ырысы.
С) Тәуелсіздік – тарих тұлпарының қос тізгіні.
Д) Өнерлінің қолы ортақ.
2. Мәтінде Исатай туралы ой қай абзацта айтылған?
А) бірінші, екінші
В) Төртінші
С) Үшінші
Д) Екіші
3. Берілген сөздердің синонимін мәтіннен тауып жазыңыз.
Жәрдем
Мақтау
Қаһарман
Береке
4.Мәтіннен көнерген сөздерді тауып жазыңыз.
5. Мәтінге қатысты өз ой-тұжырымыңызды жазыңыз (3 сөйлем).
чудо трава злиха и батима пошли в город с двумя ящиками фруктов.злиха идет в уныние со словами: устала. батима идет и смеются и подшучивает. тогда злиха спрашивает: - ты почему идешь такая радостная? у тебя тоже такой же ящик, но ты даже не устала? батима отвечает: - я положил в ящик одну траву которая облегчает тяжесть. злиха спрашивает: - а как называется это трава, дай-ка я тоже облегчу свою тяжесть. батима отвечает: - я думая вряд ли оно попадет в твой руки. название травы - «терпение».
Там рассказывается о шокане валиханове. о его детстве. однажды он пришел к мальчику родители которого работали у отца шокана. у мальчика были игрушки из войлока, которые он делал сам. шокан попросил верблюжонка из войлока который ему понравился но мальчик а его звали мысык не хотел давать шокану игрушку, пото му что обманув его один мальчик украл его игрушки. но шокан был не таким. он сказал что даст мысыку баурсаки и сахар взамен на верблюжонка. мальчик сказал что будет делать птицу. через нескольео дней шокан пришел к мысыку за птичкой. шокан и его семья должны были ехать на кыстау. увидев что мысык в холодное время года ходит в старых порваных сапогах, шокан дал ему свои новые сапоги. уезжая шокан пожелал всего хорошего мысыку, а мысык расплакался.
