Тапсырма.Мәтіндерді оқып, жанрлық ерекшеліктеріне талдау жасаңыз.
Қазіргі айтыстардың тақырыптары алуан түрлі. Сондықтан ақын айтысқа түсу үшін көп іздененеді. Материал жинайды. Сол уақыттың жақсы-жаман жаңалықтарын меңгереді, ой түйеді. Айтыскер ақын өз жа елінің, туған жерінің тарихын, географиялық және этнографиялық ерекшеліктерін, атақты адамдарын, салт-дәстүрін білуі тиіс. Өзімен айтысатын ақынның кемшіліктерін, ұнамсыз мінезін білгені тиімді болады. Оны қарсыласына қарсы қолданған. Майталман айтыскерге қойылатын талап бұрынғыдан күшеймесе, азайған жоқ. Себебі ақындардың сөзі қашан да халықтың сөзі болған. Ринат Зайытов, Дәулеткерей Кәпұлы, Айбек Қалиев сынды ақындар әлеуметтік мәселелерді көтеріп, көрермендердің ықылас-ілтипатына бөленіп жүр. Қазіргі кезде қазақтың айтыс өнері өте жақсы дамыған. Елімізде жақсы айтыс мектебі бар. Оның дәлелі ретінде айтыс мектебінің өкілдері - Аманжол Әлтаев, Айнұр Тұрсынбаева, Рүстем Қайыртайұлы, ы, Сара Тоқтамысқызы, Балғынбек Имашев, Бекарыс Шойбеков және т. б. өнерлі, ділмар айтыскер ақындарды атауға болады. Қазіргі кезде ақындар айтысы, қыз бен жігіт айтысы жиі болады.
1. Мәтіннің жанры/определите жанр:
2. Мәтіннің жанрына тән 2 ерекшелікті белгілеңіз./найти подходящие 2 особенности к жанру текста
А) кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдер қамтылады
В) өзекті мәселе талқыланып, автор көзқарасы жазылады
С) көтерілген мәселе диалог түрінде жазылады
D) шығарманың тіл ерекшелігі, көркем тәсілдері жазылады
Е) оқиғаларды, талдап-бағалайды, оқырмандарға түсіндіреді
2 – тапсырма. Мәтіннен айтыскер ақынға қойылатын үш талапты жаз/выписать с текта требования акыну- импровизатору
1.
2.
3.
3. Өзіңіз таңдаған айтыскер ақынның бірімен сұхбат мәтінін жазыңыз./по выбору составить интервью с любым акыном СОР
-Ассалаумағалейкүм Айдос
-уағалейкүмассалам бауырым
-қайда барасың ?
-Абай атамыздың 175 жылдығына арналған мүзейде өтетін салтанатты кешке бара жатырмын.
-Охо,мен барсам болама?
-Әрине,досым жүр кеттік.Саған Абай атамыздың ерекшелігі туралы айтып берейін жол қысқарсын.
Абай атамыз данышпан ,ойшыл,ұлы ақын болған.Өлең ді бар жүрегімен сезініп,халыққа паш еткен.Өлең шығарғанды жанынан артық жақсы көрген."Өлең-сөздің патшасы,сөз сарасы"тіпті оны мына сөзінен аңғаруға болады.Ән ол жүрегіңді тебірентіп,бойды жылытатын керемет әлем деседі.
МЕН ЕГЕРДЕ ОЗИМДИ КУШТИМИН ДЕП АЙТА АЛСАМ БЫЛАЙ БИРИНШИ КАРАЙТЫН ЕДИМ.МЕНИН ОЙЫМША ЕН ТАМАША КУШТИ АДМ ОЛ КАЙЫРЫМДЫ,ИНАБАТТЫ,МЕЙИРИМДИ,АДАЛ,ШЫНШЫЛ,АКЫЛДЫ,ОЗИМШИЛ ЕМЕС,ЫЛТИПАТТЫ АДАМДАР.ОЛАЙ МЕН ОЗ ОТБАСЫМДЫ АЙТА АЛАМЫН.МЕН ОЗИМДИ КУШТИМИН ДЕП АЙТА АЛАМЫН.ОЙТКЕНИ МЕН КАРИЯЛАРГА УНЕМИ ОРЫН БЕРИП,АЖЕЛЕРДИН СОМКЕЛЕРИН КОТЕРИСЕМИН.ЖАНЕДЕ САБАГЫМДЫ ЖАКСЫ ОКУГА ТАЛПЫНАМЫН.АТА-АНАМДЫ ТЫНДАЙМЫН.УЛКЕНДИ КУРМЕТ КОРСЕТИП-КИШИГЕ ИЗЕТ КОРСЕТЕМИН.КИШКЕТАЙЛАРДЫ РЕНЖЕТПЕЙМИН.АТА-АНАМНЫН КОЛГАНАТЫМЫН.ЖАНЕ ДЕ МЕН АДАЛМЫН.ЕШКАШАН ОТИРИК АЙТПАЙМЫН.СОНДЫКТАНДА БАРЛЫГЫМЫЗ ОСЫНДАЙ БОЛСАК КУШТИМИЗ ДЕП ОЙЛАЙМЫН