" Достық – адамдардың бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. Достық өзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. Нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. Дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. Мысалы, біреуінде қызбалық не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достық осындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. Сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны — өлгені, қайғының бәрі соның басында”. Достыққа қарама-қарсы ұғым — қастық пен күншілдік. Мұндай сезімге ерік алдырғандар басқаның қуаныш-қызығын, ырыс-бағын көтере алмайды, дос дегеннің не екендігін білмейді.
Сәби күніңізде туған күніңізді қалай сарылып күтетініңізді бір сәт еске түсіріп көріңізші... Не киемін? Кімді шақырамын? Қандай сыйлық алады екенмін? Шіркін, тәттілерге әбден тоятын болдым-ау! Санамызды осы сынды небір ғажап ойлар билеп алушы еді ғой... Айлар өтеді, жылдар өтеді. Біріміз бой жетеміз, енді біріміз ер жетеміз. Неге екені белгісіз, бала күндегі сол бірі қобалжу толы тәтті сезімдер де, балалық қуаныш та жоғалып кетеді екен.Жә, жарар, көңіл-күйді түсіріп қайтеміз!? Одан да туған күннің тарихы, дәстүрлері, ырым-тыйымдары туралы әңгіме қозғап, ой дамытайық. Сіздің туған күніңізді атап өтер күн алыс емес шығар...Тарих және туған күнТуған күнді тойлау дәстүрінің қашан және қалай пайда болғандығы туралы нақты деректер жоқ. Десе де, есте жоқ ерте замандардан бері а жыл сайын адамның өмір есігін ашқан сағатында оны айналшықтап жүретін теріс күштер болады, олар адамаға жан-жақтан қарғыс айтады деп сенген. Және сол қарғысты қайтаратын тірі адамдардың ақ тілегі деп тапқан да, осы күні дастархан жайып, өзінің ет жақындарын жинап ыстық ықыласты баталарды тыңдайтын болыпты. Ал туған күннің ең басты дәстүрі – туған күн иесіне сыйлық беру – інжіл заманынан бері келе жатыр. Тағы бір дәстүр – туған күн қарсаңында болатын түс. Иә, кәдімгі түс! Бұл түс – бір жылғы өміріңіздің көрінісі болуы әбден мүмкін. Түс сізге бағдаршы және қателіктерден қорғаушы, өзгерістерге дайындаушы болуы да ғажап емес. Сондықтан, түсіңізге мән беріп, бұлыңғыр түс болса, анықтауға, талқылауға тырысыңыз. Адамдар көбіне марқұм болып кеткен жақындарын көріп жатады. Олардың түсіңізде айтқан сөздеріне де құлақ түріңіз. Қырық жас және туған күнҚырық жастың төңірегінде алып-қашпа әңгімелер көп. Мәселен, біздің қазекеңдер қырық жасты қайтыс болған кісінің қырқымен байланыстырып, атап өтуге тыйым салып жатады. Қырыққа толған туған күнін атап өткен жағдайда, бәле-жалаға ұрыну қаупі бар деп сенген. Алайда «дәстүр не демейді, ешек не жемейді» дейтіндер қырық жасты дүбірлетіп жасап шығып-ақ бақытты өмір кешіп жатыр.
Достық – адамдардың бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. Достық өзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. Нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. Дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. Мысалы, біреуінде қызбалық не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достық осындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. Сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны — өлгені, қайғының бәрі соның басында”. Достыққа қарама-қарсы ұғым — қастық пен күншілдік. Мұндай сезімге ерік алдырғандар басқаның қуаныш-қызығын, ырыс-бағын көтере алмайды, дос дегеннің не екендігін білмейді.
Тағы бір дәстүр – туған күн қарсаңында болатын түс. Иә, кәдімгі түс! Бұл түс – бір жылғы өміріңіздің көрінісі болуы әбден мүмкін. Түс сізге бағдаршы және қателіктерден қорғаушы, өзгерістерге дайындаушы болуы да ғажап емес. Сондықтан, түсіңізге мән беріп, бұлыңғыр түс болса, анықтауға, талқылауға тырысыңыз. Адамдар көбіне марқұм болып кеткен жақындарын көріп жатады. Олардың түсіңізде айтқан сөздеріне де құлақ түріңіз.
Қырық жас және туған күнҚырық жастың төңірегінде алып-қашпа әңгімелер көп. Мәселен, біздің қазекеңдер қырық жасты қайтыс болған кісінің қырқымен байланыстырып, атап өтуге тыйым салып жатады. Қырыққа толған туған күнін атап өткен жағдайда, бәле-жалаға ұрыну қаупі бар деп сенген. Алайда «дәстүр не демейді, ешек не жемейді» дейтіндер қырық жасты дүбірлетіп жасап шығып-ақ бақытты өмір кешіп жатыр.