Тапсырма. Шығарманың эстетикалық құндылығы шағын сыни шолу жазыңыз.
ТапсырмаШығарма үзінділерін оқи отырып, кейіпкердің іс-әрекетіне
талдау жасаңыз.Ойыңызды «Түйін» кестесін толтыру арқылы
түжырымдаңыз.
а) Әттең, біздің сор маңдайлы Жайықта,
Ерлер аз гой бара алатын байыпқа.
Тым кеш ұқтым,
Махамбеттей батырга,
Бүкіл қазақ гашық болса айып па?!.
1.
ә) Адам емес,
Ең бірінші, надансың,
Ел дәстүрін,
Ер дәстүрін қорлаган.
Нақ мынадай қасиетсіз оқига
Бұрын қазақ топырағында болмаған...
2.
б) Қараладың қасиетті мекенді,
Жараладың тұрмастай гып әкеңді,
Мына жолмен өткен жұрттың аузынан
Махамбеттің сырын тыңдап жат енді.
Мүмкін, сонда үгынарсың қатеңді.
Кім аяққа басса заңын даланың-
Ұмытқаны қатал тарих сабагын... .
3.-
Түйін кесте «ІОПУС»формуласы
1.
2.
3
4.
-Здравстуй, Сережа!
-Хотела тебе вопрос задать, о том каким спортом ты занимаешься?
-Я на плавание хожу, каратэ и еще очень бегать на стадионе люблю. А тебе что нравиться?
-Мне очень нравиться гимнастика и теннис. А бегать и я люблю.
-Это очень хорошо, что мы с тобой каким то спортом занимаемся, а то Петя совсем возле компьютера живет!
-Да, согласна. Сереж, а ты знаешь, что спорт еще и полезен очень. Я один раз в спортивном лагере была, очень интересно мы везде по горам лазили, в спортивные игры играли.
-Я тоже один раз в лагере был, в спортивном. Мы проводили игру "Охота на лис".Наша команда победила.
-Знаешь что, давай организуем в нашем классе с учителем физкультуры спортивные соревнования. Я думаю, что будет необычно и весело. Моя мама нам организовать поход в бассейн. Мы могли бы очень хорошо провести время.
-Хорошая идея! Давай всем обязательно расскажем!
Мысалы: бала – лар, жа-зу-шы-лар, оқу-шы-лар, қа-ла-да-ғы-лар-ымыз.
2. Сөздің алғашқы буыны жіңішке болса, келесі буыны да жіңішке немесе сөздің соңғы буыны жіңішке болса, оған жалғанатын қосымша да жіңішке болады.
Мысалы: өн-ер-ші-лер-ге, ән-ші-лер, үй-де-гі-лер-іміз.
Осы заңдылықтармен байланысты сөздің соңғы буынында -х, - қ, -ғ дауыссыздары келсе, қосымшалар үнемі жуан болады.
Мысалы: Хат, халық, хабар, қабақ, қабық, қысым, ғалым, ғажап.
1. Соңында ь жіңішкелік белгісі бар бір буынды сөздерден кейін және – брь, ль дыбыстарына аяқталған сөздерге қосымша жіңішкелік түрде жалғанады.
Мысалы: сентябрь – ге, октябрь – ге, апрель – ге, рольдер, рояльға, нульге 2. –Рк, - нк, -ск, -кт дыбыстарының тіркесіне біткен сөздерге қосымшалар жіңішке түрде жалғанады.
Ескерту: Мына төмендегі қосымшалар өздерінен бұрынғы буынның жуан – жіңішкелігіне қарамай осы күйінде жалғанады:
- мен (-бен, - пен): қалам – мен, ағаш – пен;
- паз: әсем – паз, өнер – паз;
- қор: пәле – қор;
- қой: сән – қой;
- кер: жұмыс – кер;
- дік (-нікі, - тікі): колхоз – дікі;
- кеш: арба – кеш;
- хана: шеберхана
- күнем: пайда – күнем.
Басқа тілден енген сөздер буын ундестігіне бағынбайды. Мысалы: кі-тап-тар, пи-о-нер-лер.