Тапсырма «Төртіншісі артық» ойыны. Логикалық қатардағы артық сөзді санмен көрсет. Не себепті артық екенін ойлан.

1) 1. Жошы ұлысы, 2. Төле ұлысы, 3. Шағатай ұлысы, 4. Үгедей ұлысы.

артық, себебі .

2) 1. Ондық, 2. Жүздік, 3. Мыңдық, 4. Миллиондық.

артық, себебі .

3) 1. «Жасақ» заңдар жинағы, 2. «Моңғолдардың құпия шежіресі» , 3. «Отырар опаты», 4. «Кодекс Куманикус».

артық, себебі .

4) 1. Ашнас, 2. Отырар, 3. Сығанақ, 4. Баласағұн.

артық, себебі .

5) 1. Түрік қағанаты, 2. Қарлұқ қағанаты, 3. Алтын Орда мемлекеті, 4. Қыпшақ мемлекеті.

артық, себебі .

6) 1. Бумын қаған, 2. Сұлу қаған, 3. Мұқан қаған, 4. Шыңғыс қаған

артық, себебі .

Керекті сөздер:

-басқа қағандар байырғы Түрік мемлекеттерінің қағандары

-ұлыстың территориясы қазақ жеріне кірген жоқ

-Шыңғыс хан мемлекетінің әкімшілік бөлінісінде болған жоқ

-қалғандары Моңғол мемлекетімен байланысты

-моңғол шапқыншылығынан кейін құрылған мемлекет

-басқа қалалар моңғолдарға қарсылық көрсеткен қалалар

Ыбырай Алтынсарин қазақтың ағартушылық тарихында және ұлттық мектебінің қалыптасуында терең із қалдырды. Ол 1841 жылы қазіргі Қостанай облысының аумағында дүниеге келген. Әкесінен ерте айырылған ол атасының - белгілі би және старшын Балқожа Жаңбыршиннің қолында тәрбиеленді. Ыбырай бала кезінен бастап білімге және өз бетінше оқып білуге бейім екенін байқатты. Көп оқыды, Ресей қоғамының білімді адамдарымен жиі араласып тұрды. Орынборда оқып жүрген кезінде шығыстанушы ғалым В.В Григорьевпен жақын танысып алды. Ол өзінің бай кітапханасымен Ыбырай Алтынсариннің еркін пайдалануына рұқсат етті. Білімге құштар жас бос уақытының бәрін де сол кітапханада өткізді. Білген үстіне біле түссем деген құмарлық пен өз халқыма неғұрлым көбірек пайда келтірсем деген абзал арманға ұмтылыс жас Ыбырайдың өмірлік кредосына айналды. Өзінің мінез-құлқы жағынан қарапайым әрі еңбексүйгіш еді, көп оқыды, өзге халықтардың қол жеткен табыстарын неғұрлым көбірек біле түссем деп армандады. Алған білімін өз халқының пайдысына асыруға талпынды.

Тұмар (Томирис) (ж.ж.с.д. 570-520) — күнгей түркі сақ халықтарының байырғы заманда ел билеген атақты әйел патшаларының бірі,массагет халқыныңбайырғы заманда ел билеген атақты ханшайымы. Себебі грек жазбаларында оның елін "массагет" деп атайды. Тұмар ханша есімінің тарихқа еніп әлемге танылуы - Ахемен әулетінен шыққан, "төрт құбыланың тұтас билеушісі" атанған парсының әйгілі патшасы Кирдің (ж.ж.с.д. 558-530.) Орта Азияға басқыншылық жорықпен келген "жеңілуді білмейді" деп дәріптелген әскерін ашық шайқаста тас-талқанын шығарып жеңуімен тікелей байланысты.