-тапсырма. Тыңда. Мәтінді оқы.
Қурайлы көлін қоршаған қалың егінші түнде жауын болғандықтан,
жердің дегдуін күтіп, бүгін егінге күндегіден кешірек шыққан. Біреу өгіз, бi-
реу ат, біреу түйе, қайсыбіреу саралас жегіп, қым-қиғаш қимылдаған жұртты
Олжабек пен Жамал көріп келеді. Ертемен ауылдан шыққан айқай-ұйқай
дауыстарды да құлақтары анық естіді:
- Әй, егеуді қалдырма, егеуді!
- Тоқта, доғарылып қалды!
- Аналар барып жырта бастады.
- Мәулікейді оятыңдар, Мәулікейді!
Егіс басталғалы бірқатар күндер өтсе де, ауыл әлі даурығуын қойған
ЖОҚ.
Көз алмай қарап келе жатқан Олжабек қабағын бір шытып күбір етті:
- Жұмыстарында өнім жоқ.
Өгіз бен сиырды аралас жеккен бір бөлек егінші қара жолды жиек-
тей соқасын жаңа ғана салған екен. Олжабектер келіп, солардың қасына
тоқтады. Егіншілердің көлігі бастықпай, өздерімен өздері әуре болып жүр,
бұларға қапелімде қарай қойған жоқ. Олжабектің көзі көліктерде.
«Ана сиыр бұзау бере ме, енді?! Обал-ай!» ... деген ойда тұрғанда:
О, жігітім, жол болсын!, - деді егіншілердің ішіндегі сақалды біреуі.
Жасы үлкен адамға сәлем бермегені есіне түсіп, Олжабек:
Ассалаумалейкүм! - дегенде, түйенің үстінде отырған Жамал мырс
етті.
Егінші де күліп жіберді.
— Е, бәсе, жасың кіші көрінеді ғой, шырағым! — деді де сорайған мойнын
Соза түсіп Жамалға: - Есенбісің, балам! Ал жөніңді білдір. Танымадық,
деді Олжабекке,
Олжабек жөнiн жөнді айтпады. Сұрастыра келе шалдың кім екенін өзі
жақсы біліп алды. Оған кездескен осы елдегі «Пышақшы Мешел» дейтін
адам еді, білгенінше жай-жапсардың бәрін айтты. Олжабек сұрай берді...
Отағасы, сонымен, Колхоз егінін салып жатырмыз де.
Иә, шырағым, әйтеуір қауым болып кіріскен іс қой. Тәңірі тек оңын
берсін!
— Осы маңдағы елдің бәрі де колхоз болды ма?
— Колхозсыз жер бар дейсіз бе?
— Кім қалпында отыр дейсіз?
— Бәсе, «ел-елдің бәрі-ақ осыған келді», - деседі ғой.
— Дегенмен «Ортақ өгізден оңаша бұзау» жақсы да.
Әй, балам-ай, ол заман мен бұл заман – бір ме? Заманына қарай
амалы да бар емес пе?!
составить 5 вопросов
Ұзындығы 8 метрге дейін созылған кішкене мәңгілік жеміс ағаштары, таралу немесе пирамида тәжі бар.
Жапырақтары былғары, жасыл, ұзындығы 10-15 см, ені 5-8 см, гүлдері - ақсары, жалғыз немесе жұптық. Жеміс ұзындығы 6-9 см, диаметрі 4-6 см.
Лимонның отаны Қытай, Үндістан және Бирма тропикасы мен субтропикасы болып саналады.
Перевод:
Небольшое вечнозелёное плодовое дерево высотой до 8м, с раскидистой или пирамидальной кроной.
Листья кожистые, зелёные, длиной 10—15 см, шириной 5—8 см. Цветки пазушные, одиночные или парные. Плод длиной 6—9 см, диаметром 4—6 см
Родиной лимона считаются тропики и субтропики Китая, Индии и Бирмы.
Адамзаттын табиғатсыз куні жоқ,
Табиғаттын оны айтатын тілі жоқ.
Табиғат - тіршілік көзі. Табиғатты қорғау біздін парызымыз, онын арбір асері улкен роль атқарады. Аяулы табиғатсыз осы ғаламда өмір суру, тіршілік ету мумкін емес. Жыл мезгілдерінін өзгеруі де табиғатты одан арі асерлендіреді. Ар жыл мезгілдері ар қилы. Төрт жыл мезгілі - төрт турлі ғажайып куй сыйлайды. Табиғат бізге көп асемдігін, таза суын, көк аспанын будақ булттарымен мөлдір суын береді. Таудан аққан өзен дауысы, жасыл шөптін сылдыры жане ар нарсеге, бізге асемдік береді. Табиғаттын ғажайып асемдігін көз алдына елестете отырып, өзін бір керемет сезімге бөленесін. Табиғаттын бар асемдігін, бар кереметін, онын арбір асерін сөзбен де, жазумен де жеткізу онай емес. Онын керемет көрінісі жанымды тебірентеді. Булттары мақтадай, шөптері кілемдей төселген. Табиғатты аялау ар адам ушін манызды, себебі адамда табиғаттын бір бөлшегі. Таразы басында екі қымбат нарсе бірі табиғат, бірі адам. Бірі женіл тартса таразы аударылады, демек адам мен табиғат егіз уғым. Бір - бірінсіз өмір сүре алмайды. Сондықтан табиғатты аялап, қорғауымыз керек. Табиғатты аялау дейміз – ау. Осы бір сөздер парақ жузіне асқалы көп болғанын сізде бізде білеміз. Өзіміздін салдыр - салақтығымыздын натижесін көріп те жургендейміз. Оған далел талай баланын дертті болып туылуы болса, ауа - райынын улкен өзгеріске ушырауы, төрт мезгілде болатын қубылыстын бір кунде болуы, табиғат – ананын да денсаулығына нуқсан келгенін қинала отырып мойындаймыз
Ақын ағаларымыз табиғатты өлен тақырыптарына көп арқау еткен сонын біріне тоқталар болсам:
Табиғатта сезімде, қулақта бар,
Ренжітсен қайғырып жылап та алар.
Аяласан жанына шуақ тамар,
Қажығанда бойына қуат тамар ,- демек қурметті адамзат табиғатты аялайық!