ТАПСЫРМАНЫҢ МӘТІНІ 3. Төмендегі үзіндіні өңдеп, қазіргі жастарға «Қой, жастар, күн болды ойланарлық» тақырыбында ой салатын монолог жазыңыз. Сөз саны70-80 сөз.

Қой, жігіттер, күн болды ойланарлық,

Білім, әдет, ақылды ойға аларлық.

Надандықтан еліріп босқа жүрсек,

Мына заман көрсетер бізге тарлық!

Өзің біліп біреуге қылсаң жарлық,

Асыл сол - ақыл, білім бойда барлық.

Айла, өтірік, арсыздық өнер емес,

Мен де анаудай болсам деп таласарлық.

Үлкендерде мінез жоқ танданарлық,

Олардың қылған ісі - ұрлық-қарлық.

Арам ойды ақыл деп ардан күсіп,

Түбінде тартқызбай ма ол бір зарлық?

ФАЙЛДАРДЫ ЖҮКТЕУ

СКАЖИТЕ​

Я казахский не знаю, но что такое склонение знаю:

Имена существительные женского, мужского рода с окончаниями
-а, -я в И. п. ед. ч. относятся к 1 склонению: 

зима, земля, юноша, дядя. 

Имена существительные мужского рода с нулевым окончанием, 
среднего и мужского рода с окончаниями -о, -е в И. п. ед. ч. относятся ко 
2 склонению: 

стол, дождь, яблоко, поле, домишко, подмастерье. 

Имена существительные женского рода с нулевым окончанием и 
имеющие мягкий знак на конце в И. п. ед. ч. относятся к 3 склонению: 

радость, ночь, рожь, мышь, тень. 

Чтобы узнать склонение имени существительного в предложении, 
нужно его поставить в начальную форму – И.п. ед. ч. По роду и окончанию определить склонение. 

Запомните! У существительных, имеющих форму только 
множественного числа, склонение не определяется: 

сани, ворота, дрова. 

Обратите внимание, как образуется форма родительного падежа 
множественного числа у некоторых существительных 2-го склонения. 

Нулевое окончание: сапог, солдат, чулок, валенок, блюдец, полотенец. 

Окончание -ов, (-ев): носков, гектаров, граммов, щупальцев, болотцев. 

Окончание -ей: коленей, лагерей, якорей. 

Ңжер-анаға деген ықыласы ерекше. топырақтан жаралған болмысымыздан ба әлде аталарымыздың жер үшін аянбай күресе білгендігінен бе, білмеймін, қазақ үшін жер мен ел ұғымы егіз. әлем картасында жерінің үлкендігі жағынан тоғызыншы орынды иемдеген отанымыз бар. алайда басында баспанасы мен өзіне тиесілі бір телім жері жоқ қандастарымыздың толып жүргенін қалай түсіндіреміз? өзінің меншікті жері жоқ , ерім деп еркелетпеген еліне қорған бола ала ма? әр жерде иесі бар деп қоршалып, қорғалған, бірақ бір түп ағаш егілмей, бір лашық салынбай созылып жатқан жерлер бар. ол жерлерді өзі алмай, өзгеге де бермейтіндердің не ойлағаны бар? жер күтіп, баптағанды, топырағын шаң қылып бүлдіршіндердің жүгіргенін, әйтеуір тірі ға қалқан болуды қалайды. ал қоқысқа толып, тынысы тарылған, егілмей жетімге айналған жер де ауа жұта алмай қиналған бірдей. бірде бір қоқысқа толып, әбден азып-тозған жерін сатуды жөн көреді. сатып алушы жерді қоқыстан тазалап жүріп, бұлақтың көзін тауып алады. әртүрлі жүзім, анар, алма ағаштарын егіп, басына үй салады. уақыт өте   сол маңнан жердің бұрынғы иесі өтіп бара жатып, жайқалған бақты көріп, мен қандай жерден айырылып қалғанмын деп өкініпті - дейді аңыздарда. жер баптағанға, күте білгенге азық, бағалай білгенге баспана, аялай білгенге сая бола алады. бірақ оның қадірін түсіне білу үшін де жерге жете алмай тіршілігі мұңға айналған бауырларымыздың күйін бастан өткізу керек пе? бізге жер беріңдер деп ашынған қазақтардың жанайқайы жылда естілетін жырға айналып барады. кезінде «шаңырақ», «бақай» деп бір дүрліккен қазақтың жылауы неге қайталана береді? еңбекпен тапсын, жерді сатып алсын дейді біреулер. ал біреулер неге өз ауылында отырмайды, қалада нелері бар деп сөгері анық. мүмкін біреулер ауылдағы жеріне егін ексін, соны өсіріп, азық қылсын деп ақыл айтар. бірақ кімнің жақсы өмір сүргісі келмейді дейсін. қала маңына шоғырланып жинала бастаған жандардың болашағым- қалада оқысын, тіршілік жасап, отбасымды асырайын деп ниеттенгендері анық. кеше ғана жер беріңдер деп бейбіт мақсатта жиылған топтың өз бауырымыз, өз қандастарымыз екенін естен шығармайық. қалай десек те бұл мәселені шешудің жолдарын іздеу керек. өз елім өзекке теппес деп шырылдаған олардың жанайқайын бүгін естімесек, ертең ар алдында да, алла алдында да жауап беретінімізді ұмытпаған жөн шығар.