ТАПСЫРМАНЫҢ МӘТІНІ Мәтінді түсініп оқы.
Мен өзім түсінбейтін сөзді әрқашан көкемнен сұрап аламын. Мұндай сұрақтарыма
көкем де ерінбей жауап береді. Бір күні:
Көке, Болашақ деген кім? – деп сұрадым.
– Болашақ - біздің туысқанымыз, - деді ол.
- Туысқан болса, үйіне неге қонаққа бармаймыз? Көкем күлді.
- Барамыз. Ертең түстен кейін жолдастарынды ертіп кел, мен сендерді Болашақтың
ауылына алып барайын, - деді арқамнан қағып.
Ертесіне балаларды түгел жинап келдім. Оқтай түзу көшемен тауға қарай ызғытып
келеміз. Көп ұзамай таудың ішіндегі қалың баққа келдік. Алма, өрік, түрлі жеміс-
жидек тұнып тұр екен.
- Міне, балалар, Болашақтың ауылына келдік. Ал қазір қолдарыңа шелек алыңдар
да, жерге түскен алманы теріп, мына жерге үйіңдер. Болашақтың салты бойынша
жинап жүріп алма жеуге болмайды, - деді.
Қып-қызыл алмаларды шелекке салғың келмейді, жеуге және болмайды. Ой, көзім
16:14
«д» ҚАЗ
Алматыда 35 ғимарат тарихи және мәдени ескерткіш мәртебесінен айырылады | Жаңалықтар
Тарихтан тағылым терген қарашаға төл тарихы өткеннің айнасы. Оны аяққа таптауға, негізсіз даттауға, құр сөзбен мақтауға рұқсат жоқ. Ғасырлардың куәсі тастан қашалған қабырғалар да тарихтың бір бөлігі. Алматы, тарихында Алмату болған қаланың бір басында 200-ге тарта тарихи ғимарат бар еді. ХІХ, ХХ ғасырдағы ғимараттарды былай қойғанда, бабалардың өткенін баяндайтында жер жетеді. Бірақ санаулы тәуліктен соң соның 35-і өзінің тарихи және мәдени ескерткіш мәртебесінен айырылады. Қаулысы қабылданған, бұра тартуға болмайды.
Алып Алматыда сәнінен, тарихи мәнінен айырылған ғимараттарды мадиықтағанда 35-ке жеткен жалпы саны. Солардың тізімі мынау. Тарихи тізімнен сызылып тастахлған ғимараттардың біразын тіптен қазір іздеп таппайсың.
Күлтегін жырының кейіпкерлері: Күлтегін батыр, Білге, Елтеріс, Бумын, Қапаған қағандар.
"Күлтегін" жырының басты идеясы: түркі халқын ауыз бірлікке, сыртқы жауға қарсы ұйымдасқан күреске, ежелгі ата-баба жолы мен салт-дәстүрін берік ұстауға үндеу болып табылады.
Тақырыбы:
"Күлтегін" (кіші жазу) жыры әрқайсысы өз алдына дербес әрі сюжеттік жағынан бір-бірімен тығыз байланысты сегіз топтамадан тұрады. Әрбір топтама – мазмұны жағынан бір-бір хикая. Оның бірінші топтамасы – қағанның өз халқына айтқан үндеуі; екіншісі Түрік қағандығы жерінің кеңдігін суреттейді; үшіншісі түркілердің әскери жорықтарын жыр етеді; төртіншісі көршілес табғаш халқының қастандық әрекеттері туралы әңгіме; бесіншісі табғаштармен қарым-қатынас түркілерге ажал қатерін төндіретіні жайында; алтыншысы түркі халқының көреген емес екені туралы; жетіншісі түркі халқының даңқын көкке көтерген Білге қаған жөнінде; сегізінші топтама осы ескерткіш-жырды жазуға себеп болған жайттарды баяндауға арналған.