Қазіргі кезде қоршаған ортаны қорғаумен ешкім айналыспайтын болғаны ма? Ертеде әсем табиғат, таза ауа, қоршаған қандай әдемі еді. Қалың орман, айдын көл, көк шалғын шөп неткен тамаша еді. Қайран туған жер, өзіңе оралу мен үшін қандай бақыт. Дегенмен, бұрынғы айдын көлің, әсем гүлдерің, таза ауа бәрі-бәрі қайда кеткен. Айдын көліңе жұп-жұбымызбен келіп өзіңе аман сау жеткенімізге қуанып, мәз болушы едік. Біздің келгенімізге өзің қуанушы едің, келдіңдерме әсем аққуларым, сендерсіз мен жетімсіреп тұрмын деп, құшағыңа алушы едің, қайран туған жер, айдын көл.
Қаз дауысты Қазыбек би, Қазыбек Келдібекұлы – қазақ халқының XVII – XVIII-ғасырлардағы ұлы үш биінің бірі, көрнекті қоғам және мемлекет қайраткері. Орта жүз арғын тайпасының қаракесек руына кіретін болатқожа атасынан шыққан ол 1667 жылы Сыр бойында дүниеге келген. Арғы аталары Шаншар абыз, Бұлбұл, өз әкесі Келдібек — есімдері елге белгілі әділ билер болған.Қаз дауысты Қазыбектің оқыған жерлері, алған білімі туралы нақты дерек жоқ. Дегенмен, ел аузындағы әңгіме, аңыздар мен биден жеткен шешендік сөздер оның өз заманында білімді де жетелі, халықтың ауыз әдебиеті мен салт-дәстүр, рәміздерін, ата жолы заңдарын мейлінше мол меңгерген, озық ойлы, әділ де көреген, батыл да батыр адам болғандығын айқын аңғартады. Әділдігі мен алғырлығы үшін Тәуке хан Қазыбекті Орта жүздің Бас биі еткен. Би Әз Тәукенің тұсында хан кеңесінің белді мүшелерінің бірі болса, Сәмеке, Әбілмәмбет, Абылай ел билеген кезеңдерде де мемлекет басқару ісіне жиі араласып, ішкі-сыртқы саясатта ақыл-кеңестер беріп отырған.[1]Бидің жастық шағы мен бүкіл саналы өмірі қазақ елінің өз ішінде рулық-тайпалық алауыздықтар мен хандық билікке таластың неғұрлым өршіген, көрші мемлекеттердің көз тігуі жиілеп, Жоңғар шапқыншылығы үдей түскен кезеңге тап келді. Ел аузындағы аңыз-әңгімелерге қарағанда, ол Тәуке ханның белгілі би-батырлары бастаған елшілігіне ілесіп алғаш рет қалмақ қоңтайшысы Цэван Рабданға барғанында 14 жаста екен. Қылышынан қан тамған қаһарлы қалмақ ханының алдында қазақ билері жасқаншақтық танытып, күмілжіңкіреп қалған сәтте жасөспірім Қазыбек: “Дат, тақсыр!” деп жұлқынып алға шығады да:“Қазақ деген мал баққан елміз, ешкімге соқтықпай жай жатқан елміз. Елімізден құт-береке қашпасын деп, жеріміздің шетін жау ба деп найзасына жылқының қылын таққан елміз. Дұшпан басынбаған елміз, басымыздан сөз асырмаған елміз. Досымызды сақтай білген елміз, дәм-тұзын ақтай білген елміз. Бірақ асқақтаған хан болса – хан ордасын таптай білген елміз. Атадан ұл туса – құл боламын деп тумайды, анадан қыз туса – күң боламын деп тумайды, ұл мен қызын жатқа құл мен күң етіп отыра алмайтын елміз. Сен темір болсаң, біз көмірміз – еріткелі келгенбіз, қазақ-қалмақ баласын теліткелі келгенбіз. Танымайтын жат елге — танысқалы келгенбіз, танысуға көнбесең – шабысқалы келгенбіз. Сен қабылан болсаң, мен арыстан – алысқалы келгенбіз, тұтқыр сары желіммен жабысқалы келгенбіз. Бітім берсең – жөніңді айт, бермесең – тұрысатын жеріңді айт!” – депті.
Қазіргі кезде қоршаған ортаны қорғаумен ешкім айналыспайтын болғаны ма? Ертеде әсем табиғат, таза ауа, қоршаған қандай әдемі еді. Қалың орман, айдын көл, көк шалғын шөп неткен тамаша еді. Қайран туған жер, өзіңе оралу мен үшін қандай бақыт. Дегенмен, бұрынғы айдын көлің, әсем гүлдерің, таза ауа бәрі-бәрі қайда кеткен. Айдын көліңе жұп-жұбымызбен келіп өзіңе аман сау жеткенімізге қуанып, мәз болушы едік. Біздің келгенімізге өзің қуанушы едің, келдіңдерме әсем аққуларым, сендерсіз мен жетімсіреп тұрмын деп, құшағыңа алушы едің, қайран туған жер, айдын көл.