Текст к заданию : ТЫҢДАЛЫМ . ОҚЫЛЫМ 5 - тапсырма . Мәтінді түсініп оқы . Мәтінде қандай мәселе көтерілгенін анықтап , стилін айт . - Балама энергия энергияны табиғи шикізаттан емес , қоршаған ор таны уламайтын , таза табиғи жолмен өндіретін энергия . Балама энергия кездерiне : кун , жел , су , биоотын және геотермальды энергетика жатады .Әлемде көптеген елдер энергетикалық дағдарыстан шығу үшін балама энергияны пайдаланады . АҚШ , Канада , Англия , Қытай , Жапон елдері ба лама энергияны пайдаланады . Жердегі Күн энергиясы дәстүрлі емес энергияның бір түрі . Оны пайдалану кездейсоқ емес . Күн энергиясы бітпейді әрі экологияға катер келтірмей ді Сондықтан бұл жанашыл идеяның болашагы улкен . Күн тiрiшiлiктiң болуына , өзендердің ағуына , желдің соғуына , өсiмдiктiң өсуiне тiкелей әсер ететiн бiрден - бiр энергия көзі . Мұнай , газ , кемiр де Күннің арқасында пайда болған . Адамзат Күн энергиясының шамамен он мыңнан бір бөлігін ғана пайдаланады екен . Күн энергиясының 1 % -ын ғана пайда ланса , адамзат бiрнеше ғасырға дейін энергетика мәселесін шешеді . Бiздiң ) елiмiзде балама энергияны пайдалану кең тараган жок Мамандардың сараптамасы бойынша , елiмiзде балама энергияны пайда лану 1 % екен . Оны тарату - болашақтың ісі .
Достық деген не өзі? Бұл сұраққа ешкім жауап бере алмайды. Өйткені, бұл – жауапсыз сұрақ. Ел аузында «Сен маған досыңды көрсет, мен саған кім екеніңді айтамын» деген қанатты сөз бар. Өзімізше өміріміздегі сәттерді саралап, достықты екіге жіктейміз: адал және амал достық.
Дегенмен, бір қиындықта қол ұшын созбаған адамды «адал дос» деген атағынан айырып тастауға бола ма? Ойланып көріңізші...
– Сізді қолдайтынын әрі түсінетінін біліп айналаңыздағы кейбір адамдарға бар сырыңызды айта аласыз. Бірақ, ол сіздің туған күніңізді де білмеуі мүмкін.
– Ал, кейбір адамдар сіз туралы бәрін біледі. Сіз жасаған қателіктерді әркез кешіреді. Бірақ, сізді қолдауға келгенде осалдық танытады.
– Біреулермен жиі араласпайсыз, бірақ әр жүздескен сайын өзіңізді бақытты сезінесіз.
– Кей достарыңызды бала кезінен білесіз. Ортадағы үзілістерге қарамастан онымен қарым-қатынасыңыз жақсы.
– Кейде бір көріп, жаңа танысқан адамға бірден бауыр басып, әп-сәтте жақын досына айналасыз.
– Кездескен әрбір сәттеріңіз күлкімен өтетін, көңіліңізді марқайтып, қуаныш сыйлайтын әзілкеш достырыңыз да бар.
Осындай жандардың ортасында жүріп, өзіңізді «доссыз адаммын» деп есептейсіз бе? Әлде қолдау таныта алмағанның бәрі амал дос па?
Достық, махаббат – мұның барлығы қарым-қатынасқа құрылатын сезімдер. Құрамы бірдей: шынайылық, жылулық және сенім. Егер қасыңыздағы адамға деген сеніміңіз жоғары болса, оның қасында өзіңізді еркін сезінсеңіз, "досым" деп қорықпастан айта беріңіз. Адал және амал ұғымдарын ойлап тапқан – адамның өзі, ал, сіз тек бір ғана түсінікті қалыптастырыңыз. Ол "достық" деп аталсын.
жазушы, қоғам және мемлекет қайраткері. Қырғызстанның халық жазушысы, Қырғызстан Ғылым Академиясының, Еуропа Ғылым Академиясының академигі, Социалистік Еңбек Ері.
2
Аспалы көпір», «Жәмила», «Алғашқы ұстаз», «Қош бол, Гүлсары», «Ертегіден соң», «Ерте қайтқан тырналар» тағы басқа әңгіме, повесть жинақтары, «Жанпида», «Боранды бекет»
3
Жерұйық фильмінің режиссері-Сламбек Тәуекел
4
Жалпы «Жерұйық» ұғымының концептілік этимологиясын, мифологиялық тұғырнамасын анықтау маңызды мәселе. «Жерұйық» дегенде біріншіден, құтты мекен ойға оралады, ол қазақ халқының тарихында Асан қайғының философиясымен тығыз байланысты. Себебі, Асан қайғы жел маясына мініп халқына Жерұйық іздейді. Сонда «жерұйық» дегеніміз қандай жер және бүгінгі заманда қазақ халқы өз жерұйығын тапты ма деген сауалдарға жауап іздеу кезек күттірмес мәселе. Орхон-Енисей руникалық жазбаларын негізге ала отырып және оларды археологиялық, этнографиялық, мифологиялық деректермен толықтыра отырып, көне түркілердің дүниетаным түсінігін және олардың космогониялық танымын анықтауға негіз бар
5
1995 жылы 1наурызда құрылған
6
Кейбір деректерге қарағанда, әлемде 256 ұлт бар екен. Ресми мәліметке сенсек, соның 130 дан астамы Қазақстанда тату-тәтті өмір сүріп, тіршілік кешіп жатыр
7
Қазақстан Республикасы – президенттік басқару нысанындағы біртұтас мемлекет. Конституцияға сәйкес, біздің ел өзін адам және оның өмірі, құқықтары мен бостандығы ең қымбат қазынасы саналатын демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады.
Достық деген не өзі? Бұл сұраққа ешкім жауап бере алмайды. Өйткені, бұл – жауапсыз сұрақ. Ел аузында «Сен маған досыңды көрсет, мен саған кім екеніңді айтамын» деген қанатты сөз бар. Өзімізше өміріміздегі сәттерді саралап, достықты екіге жіктейміз: адал және амал достық.
Дегенмен, бір қиындықта қол ұшын созбаған адамды «адал дос» деген атағынан айырып тастауға бола ма? Ойланып көріңізші...
– Сізді қолдайтынын әрі түсінетінін біліп айналаңыздағы кейбір адамдарға бар сырыңызды айта аласыз. Бірақ, ол сіздің туған күніңізді де білмеуі мүмкін.
– Ал, кейбір адамдар сіз туралы бәрін біледі. Сіз жасаған қателіктерді әркез кешіреді. Бірақ, сізді қолдауға келгенде осалдық танытады.
– Біреулермен жиі араласпайсыз, бірақ әр жүздескен сайын өзіңізді бақытты сезінесіз.
– Кей достарыңызды бала кезінен білесіз. Ортадағы үзілістерге қарамастан онымен қарым-қатынасыңыз жақсы.
– Кейде бір көріп, жаңа танысқан адамға бірден бауыр басып, әп-сәтте жақын досына айналасыз.
– Кездескен әрбір сәттеріңіз күлкімен өтетін, көңіліңізді марқайтып, қуаныш сыйлайтын әзілкеш достырыңыз да бар.
Осындай жандардың ортасында жүріп, өзіңізді «доссыз адаммын» деп есептейсіз бе? Әлде қолдау таныта алмағанның бәрі амал дос па?
Достық, махаббат – мұның барлығы қарым-қатынасқа құрылатын сезімдер. Құрамы бірдей: шынайылық, жылулық және сенім. Егер қасыңыздағы адамға деген сеніміңіз жоғары болса, оның қасында өзіңізді еркін сезінсеңіз, "досым" деп қорықпастан айта беріңіз. Адал және амал ұғымдарын ойлап тапқан – адамның өзі, ал, сіз тек бір ғана түсінікті қалыптастырыңыз. Ол "достық" деп аталсын.
1
жазушы, қоғам және мемлекет қайраткері. Қырғызстанның халық жазушысы, Қырғызстан Ғылым Академиясының, Еуропа Ғылым Академиясының академигі, Социалистік Еңбек Ері.
2
Аспалы көпір», «Жәмила», «Алғашқы ұстаз», «Қош бол, Гүлсары», «Ертегіден соң», «Ерте қайтқан тырналар» тағы басқа әңгіме, повесть жинақтары, «Жанпида», «Боранды бекет»
3
Жерұйық фильмінің режиссері-Сламбек Тәуекел
4
Жалпы «Жерұйық» ұғымының концептілік этимологиясын, мифологиялық тұғырнамасын анықтау маңызды мәселе. «Жерұйық» дегенде біріншіден, құтты мекен ойға оралады, ол қазақ халқының тарихында Асан қайғының философиясымен тығыз байланысты. Себебі, Асан қайғы жел маясына мініп халқына Жерұйық іздейді. Сонда «жерұйық» дегеніміз қандай жер және бүгінгі заманда қазақ халқы өз жерұйығын тапты ма деген сауалдарға жауап іздеу кезек күттірмес мәселе. Орхон-Енисей руникалық жазбаларын негізге ала отырып және оларды археологиялық, этнографиялық, мифологиялық деректермен толықтыра отырып, көне түркілердің дүниетаным түсінігін және олардың космогониялық танымын анықтауға негіз бар
5
1995 жылы 1наурызда құрылған
6
Кейбір деректерге қарағанда, әлемде 256 ұлт бар екен. Ресми мәліметке сенсек, соның 130 дан астамы Қазақстанда тату-тәтті өмір сүріп, тіршілік кешіп жатыр
7
Қазақстан Республикасы – президенттік басқару нысанындағы біртұтас мемлекет. Конституцияға сәйкес, біздің ел өзін адам және оның өмірі, құқықтары мен бостандығы ең қымбат қазынасы саналатын демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады.