...Сол күні жұмбақ ламшардан екі бала келді. Жұмбақ елден келген бала-лардың әңгімесі де құпияға толы еді:Біз Жердегі тіршілікті көп зерттедік, деді қонақ- тың үлкені. Жер ғаламшары ғарыштан керемет әдемі көрі- неді. Бірақ жақындасаң, қатты қорқасың. Қара қою түтіннен, улы газдан тұншыға бастайсың. Кезің қарауытып, басың айналады. Біз ешқайда қона алмай, қатты қиналдық. Мұхиттарда көк киттердің күңіренгенін, аққулардың таза суды аңсағанын көрдік. Ал ақ аю мұзды құшақтап қатты жылады. Ор-мандар өртеніп жатыр, құстар ұясынан айырылды. Жүрегіміз ауырды. — Қап, ұят болды-ау! — деді Мақсат. - Өздеріңе әдейі келдік, — деді екінші қонақ бала. - Табиғат-ананы ренжітіп алыпсыңдар. Бірақ барлық ақылды бала осы жерде тұрады екен. Болашақтарың жарқын, көңіл күйлерің, өмірлерің жақсы бо- лады. Ол үшін Жер-ананы сақтаңдар. Бәріне жауапты сендерсіңдер. Біз қазақтарды «Күннен келген халық» деп білеміз. Сендер сол халықтың ұрпағысыңдар. Сондықтан бәріне жауаптысыңдар! - деді үлкен қонақ.
Гүлнұр: – Менде де бәрі жақсы.Мектепішілік сенбілікке бара жатырсың ба?
Әсия: – Ия,сен де бара жатырсың ба?
Гүлнұр: – Ия."Адамның табиғатсыз күні жоқ, табиғаттың оны айтатын тілі жоқ" демекші,табиғатты қорғауға,оның өсімдіктері мен жан-жануарларына қамқор болғым келім.
Әсия: – Жарайсың!Мен де сол мақсатпен осындай сенбіліктерден қалмауға тырысамын.Жануарлар мен өсімдіктер табиғатты құрайды.Және олар бір-бірінсіз тіршілік ете алмайды.
Гүлнұр: – Дұрыс айтасың.Өте ертеде тіршілік еткен жануарлар қазір жоқ.
Әсия: – Ал өсімдіктердің біршамасы Қызыл кітапқа енген.
Гүлнұр: – Бұның бәрі адам іс-әрекетінің арқасында ғой.
Әсия: – Шынымен де,адам осылай табиғатқа зиян келтіре берсе табиғат құриды.Біз оған керісінше қамқор болуымыз керек қой.
1. Тұйық және бітеу буындары бар сөзді көрсетіңіз.
Е) Ас-пан. ( Тұйық буын - дауысты дыбыстан басталып,дауыссыз дыбысқа бітеді.Бітеу буын - ортасындағы дауыстыны екі жағынан дауыссыз дыбыс қоршаған буын.)
2.Тұйық буынды сөзді көрсетіңіз.
А) ел, ер, үй
3. Тек ашық буынды сөздер қатарын көрсетіңіз.
Д) қа-ла, ме-ре-ке (Ашық буын - бір дауысты дыбыстан болады не дауыссыздан бастлаып,дауыстыға біттеді.)
4. Сөздің түбірі тұйық буыннан тұрған сөзді көрсетіңіз.
Е) Ұлт-тар.
5. Бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.
Д) Жаң-ғақ
6. Тек ашық буынды сөздерді көрсетіңіз.
Д) Те-ре-зе, та-за, ма-ғы-на
7. Жіңішке буынды қатарды көрсетіңіз.
С) Лепті сөйлем.
8.Ашық буыннан ғана тұратын сөзді табыңыз.
С) Та-ма-ша
9. Бітеу буынды сандар қатарын көрсетіңіз.
С) 5, 0. ( бес,ноль)
10.Бітеу буыны бар сөзді табыңыз.
С) Мек-теп.
11. Бірыңғай ашық буынды сөздерді табыңыз.
Е) Қа-зы-на, о-қи-ға, та-би-ғи
12. Бір ғана бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.
Д) Күш.
13. Тұйық буынды сөздерді көрсетіңіз.
Е) ән, ас, ал
14. Бітеу буынды киіз үйдің ағашының атын көрсетіңіз.
"Жануарлар мен өсімдіктер" тақырыбында диалог.
Әсия: – Сәлем,Гүлнұр!
Гүлнұр: – Сәлем,Әсия!Қалайсың?
Әсия: – Жақсы,өзің ше?
Гүлнұр: – Менде де бәрі жақсы.Мектепішілік сенбілікке бара жатырсың ба?
Әсия: – Ия,сен де бара жатырсың ба?
Гүлнұр: – Ия."Адамның табиғатсыз күні жоқ, табиғаттың оны айтатын тілі жоқ" демекші,табиғатты қорғауға,оның өсімдіктері мен жан-жануарларына қамқор болғым келім.
Әсия: – Жарайсың!Мен де сол мақсатпен осындай сенбіліктерден қалмауға тырысамын.Жануарлар мен өсімдіктер табиғатты құрайды.Және олар бір-бірінсіз тіршілік ете алмайды.
Гүлнұр: – Дұрыс айтасың.Өте ертеде тіршілік еткен жануарлар қазір жоқ.
Әсия: – Ал өсімдіктердің біршамасы Қызыл кітапқа енген.
Гүлнұр: – Бұның бәрі адам іс-әрекетінің арқасында ғой.
Әсия: – Шынымен де,адам осылай табиғатқа зиян келтіре берсе табиғат құриды.Біз оған керісінше қамқор болуымыз керек қой.
Гүлнұр: – Әрине.Кеттік,кешігіп қалмайық.
1. Тұйық және бітеу буындары бар сөзді көрсетіңіз.
Е) Ас-пан. ( Тұйық буын - дауысты дыбыстан басталып,дауыссыз дыбысқа бітеді.Бітеу буын - ортасындағы дауыстыны екі жағынан дауыссыз дыбыс қоршаған буын.)
2.Тұйық буынды сөзді көрсетіңіз.
А) ел, ер, үй
3. Тек ашық буынды сөздер қатарын көрсетіңіз.
Д) қа-ла, ме-ре-ке (Ашық буын - бір дауысты дыбыстан болады не дауыссыздан бастлаып,дауыстыға біттеді.)
4. Сөздің түбірі тұйық буыннан тұрған сөзді көрсетіңіз.
Е) Ұлт-тар.
5. Бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.
Д) Жаң-ғақ
6. Тек ашық буынды сөздерді көрсетіңіз.
Д) Те-ре-зе, та-за, ма-ғы-на
7. Жіңішке буынды қатарды көрсетіңіз.
С) Лепті сөйлем.
8.Ашық буыннан ғана тұратын сөзді табыңыз.
С) Та-ма-ша
9. Бітеу буынды сандар қатарын көрсетіңіз.
С) 5, 0. ( бес,ноль)
10.Бітеу буыны бар сөзді табыңыз.
С) Мек-теп.
11. Бірыңғай ашық буынды сөздерді табыңыз.
Е) Қа-зы-на, о-қи-ға, та-би-ғи
12. Бір ғана бітеу буыннан тұратын сөзді табыңыз.
Д) Күш.
13. Тұйық буынды сөздерді көрсетіңіз.
Е) ән, ас, ал
14. Бітеу буынды киіз үйдің ағашының атын көрсетіңіз.
В) Уық.
15. Тек тұйық буынды сөздерді көрсетіңіз.
В) Аш, әл, әк.