ТЕКСТ ЗАДАНИЯ "Қазіргі айтыс: кезеңдік ерекшеліктер" тақырыбына эссе жазу үшін қажетті пікірлерді таңда.

Верных ответов: 3

Жаңа замандағы айтыс халықтың сусаған көңіліне дем берді.

Айтыс – ауыз әдебиетінде ежелден қалыптасқан поэзиялық жанр, топ алдында қолма-қол суырып салып айтылатын сөз сайысы, жыр жарысы.

Қазіргі айтысты өнерін жаңғырту мақсатында ғана емес, ұлттық идеология үшін де қажетті өнерге айналды.

Жаһандану ықпалы айрықша әсер етіп жатқан қазіргі кезеңдегі айтыстарды мінезсіз деуге болмайды.

Айтыс жанры – 19 ғасырда Ш.Уәлиханов, В.Радловтардан басталған үлкен ғылыми-зерттеу тарихы бар жанр.

Мұхтар Әуезовтің 1948 жылы жазған «Айтыс өлеңдері» атты еңбегі бар.

​

Шақырушы: «Кіруге рұқсат па?» Приглашающий: «Можно войти?» Қонақ: «Кіріңіз». Гость: «Входите». Ш.:«СәлеметсІз бе! Қалай, қалыңыз? Пр.: «Здравствуйте! Как ваши дела? Қонақ үйіндежақсы орналастыңыз ба?» Какустроились в гостинице?» Қ.:«СәлеметсІзбе!Рақмет,бәрідежақсы. Г.: «Здравствуйте все хорошо. Қонақ үйі жайлы, жылы екен. Здесь удобно и тепло. Жоғары шығыңыз.отырыңыз. Проходите,садитесь. Өздеріңіз қалайсыздар?» А как Вы?» Ш.: «Рақметбіздежақсымыз. Пр у нас тоже все хорошо. Сізді үйге қонаққа шақыра келдім. Я пришел пригласить Вас в гости. Әңгімелесіпданысып отырайық». Познакомимся, поговорим, посидим». Қ.: «Ықыласыңызға рақмет. Г за внимание. Сағат нешеге шақырып келдіңіз? На какое время Вы приглашаете? Мекен-жайыңыз қалай еді?» Какой у Вас адрес?» Ш.:«Кешке сағат алтыға шақырып Пр.:«Вечеромкшестичасам. тұрмын. Сағат бес жарымда сізге өзім келіп, ма- Я заеду за Вами в половине шестого шинамен алып кетемін. на машине. Қазіршесау болып тұрыңыз. До свидания». Қ.: «Көріскеншесауболыңыз». Г. :«До встречи».

Оқи салшы))

Күндердің бір күні Жылан жер жүзіндегі жанды мен жансыздарға мынадай арыз айтады:

         — Мені Тәңірім сендердің бәріңнен кем жаратыпты. Аяқ-қолым жоқ. Басымды көтере алмай, жер бауырлап қалдым. Не жеп, не қоярымды да білмеймін. Сендердің бәрің бір бүтін тілдісіңдер, ал мен айыр тілдімін. Ойлап отырсам, жанды мен жансыздың ішіндегі сорлысы мен екенмін. Маған ешқайсыңның жәрдем еткілерің келмейді. «Сен қасіретті көп тарттың, ондайлар әрдайым әділ келеді, сен барлығымызға патша да бола аласың» деп, сөзбен болса да жұбатып кетпейсіңдер, – деп, ол екі көзінен қанды жасын сорғалатып, ағыл-тегіл жылайды.

         Жанды-жансыздың барлығы жыланға аяныш білдіріп, өкпесін орынды көреді, «қарасың деп шықпайтын, қара қылды қақ жарған, ақ жүрек ақылшымыз болар» десіп, өздеріне патша етіп сайлайды.

         Жыл артынан жыл, күн артынан күн өтіп жатады.

         Күндердің күнінде Жыланекең: «Бүкіл әлемге патша болып, барлық билікті өз қолыма алсам, бұдан да жақсы тұрар едім. Көзіме көрінген тамақты ішпей, дүниедегі жандылардың ең тәтті қандысын жер едім», – деп қиялдайды. Қан дәмін айыра алатындарды шақыртады. Қос қанатын делдитіп, аяқтарын шілтитіп, қуарып Шіркей, тұмсығын едірейтіп Маса, патшаның көңілін табам деушілердің бәрі келеді.